Osiek Jasielski
Artykuł | 49°38′7″N 21°29′28″E |
---|---|
- błąd | 39 m |
WD | 49°37'59.9"N, 21°28'59.9"E, 49°40'N, 21°30'E |
- błąd | 14 m |
Odległość | 635 m |
wieś | |
Rynek | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2022) | 710[1] |
Strefa numeracyjna | 13 |
Kod pocztowy | 38-223[2] |
Tablice rejestracyjne | RJS |
SIMC | 0358612[3] |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
49°38′07″N 21°29′28″E/49,635278 21,491111 |
Osiek Jasielski – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, siedziba gminy Osiek Jasielski[3][4]. Miejscowość leży nad Wisłoką.
Osiek uzyskał lokację miejską w 1399, zdegradowany po 1661[5].
Osiek uzyskał lokację miejską przed 1365, zdegradowany w 1934[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Części wsi
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0358629 | Pod Dębiną | część wsi |
0358635 | Pod Górą | część wsi |
0358641 | Pod Skałą | część wsi |
Historia
Pierwsza wzmianka o Osieku pochodzi z XIV wieku. W 1365 Kazimierz Wielki nadał miejscowości magdeburskie prawa miejskie[7]. Jako miasto królewskie Osiek otrzymał przywileje handlowe i celne. Powstał tu także zamek obronny, którego ślady znajdują się w południowej części miejscowości. Nazwany został „kocim zamkiem", co wskazywałoby, że ruiny mogły być wykorzystane czasowo na obozowisko przybyłych z południa wychodźców religijnych. Zamek osiecki był jednym z szeregu zamków broniących południowej granicy Polski[7]. Dzierżawcami starostwa osieckiego byli Stadniccy. W drugiej połowie XVI w. oraz w latach 1603, 1606, 1607 i 1618 mieszczanie osieccy wnosili przeciw nim skargi do sądu grodzkiego w Bieczu i do króla, że przez bicie, więzienie i inne formy przemocy zmuszeni są do odrabiania pańszczyzny[7].
W 1762 r. starostwo stało się własnością księcia Giedrojcia, ostatniego starosty królewskiego. Podczas zaboru austriackiego zarządzali Osiekiem Braniccy, Sanguszkowie, Gaszyńscy i Janiszewscy[7]. Osiek był wielokrotnie dewastowany podczas napaści wrogich wojsk (w 1474, 1655-56, 1657, 1704-09 oraz w czasie I i II wojny światowej).
Zabytki
We wsi znajduje się kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego wzniesiony około 1419 r. Jest to jeden z najstarszych kościołów drewnianych w Polsce. Około 1640 r. świątynię poddano gruntownej przebudowie i rozbudowie (m.in. dostawienie dzwonnicy do zachodniej ściany kościoła). Kościół otoczony jest kamiennymi sobotami. Wnętrze ozdobione jest bardzo cenną neobarokową XIX-wieczną polichromią. Kościół należy do wyjątkowych w drewnianej architekturze sakralnej przykładów rozwiązania bazylikowego. Wewnątrz na szczególną uwagę zasługują:
- barokowe ołtarze (XVII wiek)
- cenna polichromia (XIX wiek)
- pulpit muzyczny (XVIII wiek)
- gotycko-renesansowy tryptyk św. Piotra malowany w 1527 roku, przechowywany w Muzeum Archidiecezjalnym w Przemyślu.
Kościół znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.
Turystyka
- Szlak Architektury Drewnianej – Trasa nr VIII (jasielsko-dębicko-ropczycka)
Przypisy
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 878 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
- ↑ a b c d Władysław Sarna: "Opis powiatu jasielskiego". Rerint pracy z 1908, wydany przez PUW Roksana, str. 444-457, ISBN 83-7343-071-7.
Linki zewnętrzne
- Osiek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 629 .
- Historia miejscowości (na stronie gminy)
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Flaga województwa podkarpackiego
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Osiek Jasielski, kościół Przemienienia Pańskiego
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Przemienienia Pańskiego w Osieku Jasielskim