Osiny (powiat bełchatowski)

Artykuł

51°16′37.9″N 19°11′25.3″E

- błąd

4 m

WD

51°16'51"N, 19°11'7"E, 51°16'N, 19°15'E

- błąd

1990 m

Odległość

3 m

Osiny
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

bełchatowski

Gmina

Szczerców

Liczba ludności 

ok. 300

Strefa numeracyjna

44

Kod pocztowy

97-420

Tablice rejestracyjne

EBE

SIMC

0553271

Położenie na mapie gminy Szczerców
Mapa konturowa gminy Szczerców, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Osiny”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Osiny”
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego
Mapa konturowa powiatu bełchatowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Osiny”
Ziemia51°16′37,9″N 19°11′25,3″E/51,277194 19,190361

Osiny – wieś sołecka w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Szczerców.

Historia

Pierwsza pisana wzmianka o Osinach pochodzi z 1393 r. Ossyny wymieniane są w składzie parafii Rzassyna w arcybiskupstwie gnieźnieńskim. Osada położona była przy trakcie kupieckim z Krakowa do Kalisza. Nazwa Osiny pochodzi od nazwy drzewa osika (osina). Prawdopodobnie miejsce założenia osady porastały lasy łęgowe z przewaga osiny.

We wsi istniał dwór i folwark szlachecki. W XV w skład dóbr Osiny wchodziła też osada Puszcza. W 1459 dziedzic dóbr Andrzej Osiński wybudował w Puszczy kościół. Ta drewniana świątynia była kościołem filialnym parafii św. Mateusza w Rząśni. W 1529 była to już samodzielna parafia pw. św. Leonarda powołana dzięki staraniom rodziny Osińskich i pozostająca pod jej patronatem. Parafia Osiny (od XVIII w. nazywana w tekstach źródłowych Puszcza) wchodziła w skład dekanatu szadkowskiego, w archidiecezji gnieźnienskiej, należały do niej w roku erygowania Osiny, Chabielice i Puszcza. Według regestrów podatkowych z 1511 było w Osinach 6 zagród kmiecych. W XVIII wieku dobra Osiny należały do rodziny Rychłowskich herbu Nałęcz, dziedzicami wsi w kolejności chronologicznej byli: Antoni, Zofia, Józef oraz Alojzy Rychłowscy.

W 1790 dekretem consistorium gnieźnieńskiego zlikwidowano parafię Puszcza a Osiny wcielono do parafii Chabielice.

Na początku XIX wieku we wsi było 35 zagród, 336 mieszkańców, a w folwarku znajdował się dwór, 5 domów i 28 mieszkańców. Przy trakcie stała karczma, którą prowadzili: Izaak Jakubowicz (1815), Letman Przedborski (1820), Wojciech Wojciechowski (1820), Marcin Drozd (1838). W 1814 posesorem majątku był Stanisław Karoński herbu Syrokomla, a w 1818 Maciej Wróblewski. Osiny należały do gminy Chabielice w powiecie radomskim i departamencie kaliskim. W 1820 właścicielem dóbr Osiny był Filip Grapów, w 1828 Leopold Błeszyński herbu Suchekomnaty. W 1831 majątek dzierżawił Michał Szelski a ekonomem był Stanisław Kucharski.

Zabudowania folwarczne majątku Osiny według inwentarza sporządzonego w 1836 roku :

Dobra były własnością Gabriela Turskiego, a ich dzierżawcą był wówczas Lejzer Rozenblat. Mieszkał on we dworze na podmurowaniu, z drzewa kostkowego, krytym szkudłą (rodzajem gontu) o wymiarach 51 x 24 x 6. Do zabudowań produkcyjno - gospodarczych należała gorzelnia z browarem murowana kryta szkudłą o wymiarach 36x 19x 5,5, stajnia z drewna kostkowego kryta szkudłą o wymiarach 29 x 13 x 4, suszarnia z drzewa kostkowego kryta szkudłą o wymiarach 14 x 10 x 4, drewniana piwnica na okowitę o wymiarach 26 x 12 x 3, spichlerz drewniany kryty szkudłą o wymiarach 14 x 10 x 3,5, wolarnia z drewna kostkowego kryta słomą o wymiarach 25 x 13 x 4, obory o wymiarach 41 x 18 x 4, owczarnia z drzewa kostkowego kryta szkudłą o wymiarach 87 x 20 x 5 oraz trzy stodoły z drzewa kostkowego kryte słomą o wymiarach 42 x 15 x 3 (wszystkie wymiary w łokciach).[1]

W latach 40. XIX wieku z majątku wydzielono i rozparcelowano dużą część gruntów. Działki wydzierżawiono bądź sprzedano okolicznym chłopom, powstały wówczas kolonie Janówka i Tatar oraz zasiedlono pustkowie Kamień. W 1874 jak podaje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich dobra Osiny liczyły 2178 mórg, w tym 1325 mórg lasu i pokłady torfu. Majątek ziemski Osiny składał się z folwarku i wsi: Osiny, Janówka, Kamień, Podwinek, Puszcza, Tatar i Winek. Osiny należały wówczas do parafii i gminy Chabielice, w powiecie piotrkowskim, w guberni piotrkowskiej. We wsi była państwowa szkoła początkowa.

Po I wojnie światowej, w II Rzeczypospolitej we wsi była szkoła podstawowa, sklep, który prowadził Kieruzel K. oraz działało Spółdzielcze Stowarzyszenie Spożywców. Terytorialnie wieś należała do gminy Chabielice w powiecie piotrkowskim, w województwie łódzkim. Podlegała pod sąd pokoju w Bełchatowie i sąd okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.

W PRL wieś o charakterze rolniczym, zwartej zabudowie, ze szkołą podstawową, z prężnie działającą Ochotniczą Strażą Pożarną, zlewnią mleka, kółkiem rolniczym. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa piotrkowskiego.

Przypisy

  1. ↑ Marcin Szymański: Osadnictwo Kotliny Szczercowskiej w okresie nowożytnym w świetle badań archeologicznych i źródeł pisanych. s. 111.

Bibliografia

  • Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska, tom II.
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom VII, s. 638
  • Księgi Metrykalne gminy i parafii Chabielice, XIX wiek.
  • Mieczysław Różański, Patronat parafii w dekanacie szadkowskim – XVIII w.
  • Marcin Szymański, Osadnictwo Kotliny Szczercowskiej w okresie nowożytnym w świetle badań archeologicznych i źródeł pisanych, s. 111
Gmina Szczerców
Wsie
Kolonie
Osady
Integralne
części wsi
  • Borowiaki
  • Edwardów
  • Lubiec-Parcela
  • Morgi
  • Piła
  • Podlas
  • Pomykalenka
  • Praga
  • Puste Huby
  • Puszcza
Miejscowości wysiedlone przez KWB Bełchatów
obecnie teren odkrywki Szczerców.

Herb gminy Szczerców

POL gmina Szczerców flag.svg

Media użyte na tej stronie