Osiny (powiat puławski)
| Artykuł | 51°27′53″N 22°3′52″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 51°29'N, 22°4'E, 51°29'N, 22°4'E |
| - błąd | 19967 m |
| Odległość | 285 m |
| ||||
| ||||
 Centrum wsi | ||||
| Państwo |  Polska | |||
| Województwo |  lubelskie | |||
| Powiat | puławski | |||
| Gmina | Żyrzyn | |||
| Liczba ludności | ok. 1040 | |||
| Strefa numeracyjna | 81 | |||
| Kod pocztowy | 24-103 | |||
| Tablice rejestracyjne | LPU | |||
| SIMC | 0394418 | |||
Położenie na mapie gminy Żyrzyn _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Żyrzyn") | ||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | ||||
 51°27′53″N 22°03′52″E/51,464722 22,064444 | ||||
Osiny – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Żyrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.
Miejscowość ta jest położona w południowej części gminy. Graniczy ze strony północnej z terenami leśnymi Nadleśnictwa Państwowego Puławy, ze strony wschodniej z gruntami wsi Wola Osińska, ze strony południowej z gruntami wsi Sielce, a ze strony zachodniej z gruntami wsi Wronów i Zakładem Doświadczalnym IUNG Puławy.
Historia
Brak jest dokładnych danych, co do czasu lokacji tej wsi, ale prawdopodobne jest że powstała nie później niż w drugiej połowie XIV wieku. Osiny wraz z folwarkiem są wymieniane w źródłach pisanych już od 1419 r. i figurują jako własność Dziersława z Konina, który był pierwszym właścicielem ujętym w tychże źródłach. Od 1445 roku Osiny są notowane jako własność Konińskich, to jest od czasu kiedy włościa wokół Konińskiej Woli (Końskowoli) zostały podzielone. Według podziału Osiny wraz z folwarkiem dostał syn Dziersława – Paweł Koniński. Po śmierci Pawła Konińskiego wieś Osiny przeszły na własność Marcina Konińskiego herbu Rawa, a nastąpiło to w roku 1494. Według Jana Długosza – Osiny posiadały łany kmiecie, z których dziesięcinę snopową i konopną płacono proboszczowi w Gołębiu, a z folwarku i jego ról płacona była dziesięcina proboszczowi w Konińskiej Woli. Konińscy posiadali Osiny aż do początków XVI wieku.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[1].
W latach 1611‒1613 właścicielem Osin została rodzina Tęczyńskich a następnie od 1617 książęta Zbarascy. Książę Krzysztof Zbaraski uczynił z dóbr Konińskiej Woli wraz z Osinami swoją główną rezydencję. W 1627 r. umiera bezpotomnie właściciel dóbr Konińskiej Woli. Następnie dobra wykupił Jan Tęczyński dla córki po Gabrielu Tęczyńskim – Zofii. Dobra Konińskiej Woli wraz z Osinami były własnością Tęczyńskich do czasu śmierci Zofii. W 1654 roku dobra zostały nabyte przez Izabellę i Łukasza Opalińskich. Wieś wraz z folwarkiem wchodziła w 1662 roku w skład klucza iwanowickiego Łukasza Opalińskiego[2]. Następnie właścicielem była ich córka Zofia, która w 1668 wyszła za mąż za marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego i wniosła mu w posagu posiadane dobra. Wieś Osiny jak i całe dobra były w posiadaniu rodziny Lubomirskich do 1729 roku, kiedy to zmarła Elżbieta Lubomirska. Jej córka Zofia Sieniawska w 1731 poślubiła księcia Augusta Aleksandra Czartoryskiego i dobra końskowolskie stały się własnością rodu Czartoryskich. Od 1782 roku dobrami władał Adam Kazimierz Czartoryski.
W 1810 roku Osiny weszły w skład gminy Końskowola, a następnie wchodziły w skład powiatu: kazimierskiego (1809‒1842), lubelskiego (1842‒1867), puławskiego i gminy Żyrzyn (1867‒1915). Po upadku powstania listopadowego i w związku z tym konfiskacie dóbr Czartoryskich oraz śmierci Izabelli Czartoryskiej Osiny stały się własnością rządową. W 1827 roku Osiny liczyły 546 mieszkańców i domów. W 1870 zostały przyłączone do gminy Żyrzyn[3]. W 1898 roku w Osinach została założona spółka rolniczo-handlowa Ogniwo, która upowszechniała wśród rolników nowoczesne narzędzia i odmiany roślin. W 1904 r. zostało założone Koło Polskiego Związku Ludowego, które było początkiem organizacji chłopów Lubelszczyzny. W 1906 r. powstała szkoła powszechna, a później po odzyskaniu niepodległości Ochotnicza Straż Pożarna i Koło Gospodyń Wiejskich.
9 grudnia 1943 żandarmeria niemiecka przy udziale Gestapo z Puław, Dęblina i Lublina zamordowała 12 osób, a 3 mieszkańców aresztowała. Spaliła także trzy gospodarstwa[4]. W kwietniu 1953 r. większa część wsi została zniszczona przez pożar. W 1983 roku zaczęto budowę kościoła i postawiono go w szybkim tempie półtora roku[5].
Galeria
Przypisy
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668-1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 158.
- ↑ Postanowienie z 6 (18) marca 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 97)
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939‒1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 195.
- ↑ Mieczysław Rybak: Żyrzyn i okolice: zarys dziejów. Norbertinum, 1997. ISBN 83-86837-23-3.
Linki zewnętrzne
- Osiny (19), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 639.
- Siedziba gminy: Żyrzyn
| Wsie | |
|---|---|
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
