Osobowość analna

Osobowość analna – typ osobowości, wprowadzony przez Sigmunda Freuda (obok osobowości oralnej i fallicznej)[1].

Zgodnie z psychoanalityczną koncepcją rozwoju psychoseksualnego, powstaje w wyniku fiksacji podczas fazy analnej w drugim i trzecim roku życia dziecka. Charakterystyczne cechy osobowości analnej skupiają się wokół uporu, uporządkowania i czystości.

Cechy charakteru

W zależności od przebiegu fazy analnej cechami osobowości, które mogą się rozwinąć w tej fazie są[2]:

  • oszczędność, skąpstwo i sknerstwo np. odmawianie sobie wielu rzeczy, na które można sobie pozwolić;
  • porządek, rzetelność, punktualność;
  • pedantyzm i sztywność (uznawanie każdej wypowiedzi jako poważną, bez charakteru żartobliwego);
  • upór;
  • skłonność do perseweracjizaburzenie psychiczne, polegające na powtarzaniu tych samych słów lub ruchów[3];
  • kolekcjonowanie i przywiązanie do przedmiotów;
  • nieustanna irytacja, brak dobrego nastroju, nieumiejętność cieszenia się życiem;
  • zachowywanie dystansu i podejrzliwości wobec innych ludzi;
  • impulsywność, agresja i sadyzm (społeczny i seksualny);
  • wrogość i opryskliwość;
  • tendencja do tyranii i dyktatury;
  • gloryfikowanie systemu kar oraz dyscypliny;
  • nieumiejętność spontanicznego działania;
  • narcyzm;
  • produktywność i twórczość np. artystyczna, rzeźbiarska;
  • szlachetność, filantropia oraz umiejętność radzenia sobie w realnym życiu.

Przypisy

  1. Anna Panasiuk-Chodnicka, Bazyli Panasiuk. Strategie rozwoju i kształtowania osobowości (próba rekonstrukcji technologii wychowania). „Studia Gdańskie”. V. s. 48. Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna. ISSN 1731-8440. 
  2. Tadeusz Kobierzycki, Filozofia osobowości, wyd. I, Warszawa: Eneteia, 2001, s. 86, ISBN 83-85713-24-7.
  3. Encyklopedia popularna PWN, wyd. XXV, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 630, ISBN 83-01-11802-4.