Ossów

Artykuł

52°18′34″N 21°13′28″E

- błąd

38 m

WD

52°18'N, 21°13'E, 52°18'N, 21°9'E

- błąd

2295 m

Odległość

1242 m

Ossów
wieś
Ilustracja
Ulica Matarewicza w Ossowie
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

wołomiński

Gmina

Wołomin

Sołectwo

Ossów

Liczba ludności (2021)

1002[1]

Strefa numeracyjna

22

Kod pocztowy

05-230[2]

Tablice rejestracyjne

WWL

SIMC

0010292[3]

Położenie na mapie gminy Wołomin
Mapa konturowa gminy Wołomin, blisko dolnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Ossów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ossów”
Położenie na mapie powiatu wołomińskiego
Mapa konturowa powiatu wołomińskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Ossów”
Ziemia52°18′34″N 21°13′28″E/52,309444 21,224444
Strona internetowa
Nieoficjalny herb wsi Ossów

Ossówwieś sołecka w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Wołomin[3][4].

Wieś znajduje się na Równinie Wołomińskiej, 22 km od centrum Warszawy. Przepływa przez nią rzeka Długa wraz z dopływem Czarną Strugą. Ciągnie się wzdłuż drogi powiatowej 01134 (TurówMajdanMostówka – granica gminy Wołomin), która w Ossowie nosi nazwę Stanisława Matarewicza.

Wieś znana jest z Bitwy Warszawskiej w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku.

Historia

Wieś Ossów powstała na początku XVI wieku, gdy ruch kolonizacyjny objął zacofane dotąd, gęsto zalesione i słabo zaludnione połacie Mazowsza na wschód od Wisły. Wieś szlachecka położona była w 1580 roku w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[5]. Wieś była współwłasnością Stanisława Czerniakowskiego herbu Łada i wojewody podlaskiego Mikołaja Kiszki (w 1580 roku Czerniakowski sprzedał wieś Kiszce). Ludność Ossowa liczyła wtedy ok. 60 osób, a wieś należała do parafii Kobyłka[6].

Rozwój wsi został zakłócony w czasie potopu szwedzkiego (1655–1660). Szwedzka załoga Warszawy wyprawiała się wtedy na okoliczne wsie i miasteczka, plądrując je i paląc.

Kolejna wojna dotknęła Ossów w 1702 roku, gdy do Polski wkroczyły wojska szwedzkie króla Karola XII. Szwedzi pomaszerowali na Warszawę drogą przez Wyszków i Radzymin, plądrując wokół całą okolicę.

Podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 roku okolice Ossowa także zostały ogarnięte działaniami wojennymi. Ostatnia bitwa powstania na otwartym polu miała miejsce 26 października pod pobliską Kobyłką[6].

W 1812 roku przez Ossów przemaszerowała część Wielkiej Armii Napoleona, udająca się na Rosję. Jej niedobitki wracały tędy na przedwiośniu 1813 roku[6]. Po upadku cesarza Francuzów Ossów znalazł się w granicach Królestwa Kongresowego.

Wieś Ossów leżała przy drugorzędnej drodze wiodącej z warszawskiej Pragi do Stanisławowa. Była to najważniejsza arteria Królestwa Kongresowego przed powstaniem kolei, tędy bowiem płynął strumień towarów przemysłowych w głąb Rosji. Droga ta miała istotne znaczenie strategiczne w razie wojny, ponieważ prowadziła wprost na Warszawę.

Pod koniec XIX wieku Ossów stał się wsią włościańską – długą ulicówką, jaką pozostał do dzisiaj. Wieś liczyła 235 mieszkańców i należała do gminy Ręczaje i do parafii Cygów (dzisiaj parafia ta nosi nazwę Poświętne).

Podczas I wojny światowej działania zbrojne ominęły Ossów.

W dniach 14–15 sierpnia 1920 r. pod Ossowem rozegrała się jedna z bitew znanych jako Bitwa Warszawska. Zakończyła się ona zwycięstwem Polski nad bolszewikami. W bitwie tej zginął Ignacy Skorupka. Walki upamiętnia kaplica, Cmentarz Poległych w Bitwie Warszawskiej, krzyż oznaczający miejsce śmierci kapelana Ignacego Skorupki i jego pomnik, oraz pawilon historyczny.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku działania zbrojne ominęły Ossów, natomiast w czasie wielkiej bitwy pancernej na przedpolu Warszawy w 1944 r. Ossów znalazł się na samej linii frontu i został w znacznej mierze zniszczony.

W latach powojennych nastąpił szybki rozwój miejscowości. Znaczny wpływ na to miało uruchomienie przystanku kolejowego PKP Ossów (obecnie Kobyłka Ossów) po elektryfikacji linii Warszawa–Tłuszcz (1953) i budowa drogi bitej Warszawa–Wołomin–Tłuszcz (obecnie droga wojewódzka nr 634).

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

17 czerwca 2012 roku w Ossowie w sąsiedztwie parku kulturowego „Ossów Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 r.” odsłonięto pomnik-popiersie prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego[7].

Wydarzenia

Co roku, w połowie sierpnia, we wsi odbywają się uroczyste obchody rocznicy Cudu nad Wisłą. Do Ossowa przybywają rzesze turystów, patriotów oraz zwykłych ludzi, by wziąć udział w uroczystościach upamiętniających wydarzenia 1920 roku. W kaplicy odprawiana jest uroczysta msza, na cmentarzu składane są wieńce. W trakcie obchodów odbywają się Mistrzostwa Polski Formacji Kawaleryjskich organizowane przez Stowarzyszenie Miłośników Kawalerii 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, Międzynarodowy Półmaraton Uliczny "Cudu nad Wisłą", rekonstrukcje bitwy warszawskiej oraz festyn.

W kaplicy cmentarnej rokrocznie odbywają się Zloty Młodzieży Diecezji Warszawsko-Praskiej.

Parafia

Z dniem 15 sierpnia 2007 roku Sławoj Leszek Głódź utworzył w Ossowie parafię i Sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej. Funkcję świątyni parafialnej spełnia kaplica na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej.

Placówki oświatowe, kulturalne

Szkoła podstawowa w Ossowie. Po lewej pawilon historyczny

W Ossowie znajduje się Szkoła Podstawowa im. ks. Ignacego Skorupki. We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna. W Ossowie bitwę warszawską 1920 roku upamiętnia Cmentarz Poległych w Bitwie Warszawskiej z kaplicą, krzyż oznaczający miejsce śmierci Ignacego Skorupki oraz jego pomnik. Przy szkole znajduje się pawilon historyczny, w którym znajdowała się makieta bitwy warszawskiej. Dziś ten budynek pełni funkcję punktu informacyjnego. Znajduje się w nim także mała sala kinowa. Na obrzeżach miejscowości znajduje się także pomnik nagrobny żołnierzy bolszewickich na Polakówej Górce zbudowany w roku 2010.

Trwa budowa muzeum upamiętniającego Bitwę Warszawską 1920 roku[8][9]

Zobacz też

Przypisy

  1. Wieś Ossów w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-04-04] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 881 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 255.
  6. a b c Leszek Podhorodecki: Cud nad Wisłą, Ossów 1920–2000. Wołomin: Rota, 2000. ISBN 83-905323-7-9.
  7. Wyraz hołdu czy zepsuta koncepcja?. „Moja Gazeta Regionalna”. Nr 13 (157) (5 lipca 2012), s. 5, 2012-07-05. ISSN 1731-013X. 
  8. Nasz Dziennik, 3.02.2009 r., s. 1 i 6.
  9. W Ossowie powstanie muzeum upamiętniające Bitwę Warszawską z 1920 roku

Bibliografia

  • Leszek Podhorodecki: Cud Nad Wisłą Ossów 1920 - 2000. Wołomin: Rota, 2000, s. 136. ISBN 83-905323-7-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Wołomin (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Wołomin, Polska
Kaplica i cmentarz Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie 2018.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kaplica Matki Boskiej Zwycięskiej i cmentarz Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie
Ulica Materewicza we wsi Ossów 2018.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Materewicza we wsi Ossów
Ossów-szkoła.jpg
Autor: Damian Kisielewski, Licencja: CC BY 3.0
Zespoł Szkół w Ossowie. Po lewej pawilon historyczny.
Powiat wołomiński location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu wołomińskiego, Polska