Ostatni brzeg (powieść)

Ostatni brzeg
On the Beach
Autor

Nevil Shute

Typ utworu

fantastyka postapokaliptyczna

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Australia

Język

angielski

Data wydania

1957

Wydawca

Ballantine Books

Ostatni brzegpostapokaliptyczna powieść brytyjsko-australijskiego autora Nevila Shute’a. Powieść przedstawia ostatnie miesiące życia Australijczyków po wojnie nuklearnej, która objęła swoim zasięgiem całą północną półkulę. W momencie rozpoczęcia powieści Australia jest jednym z nielicznych miejsc wolnych od pyłu promieniotwórczego.

Czas akcji

Od 27 grudnia 1962 do końca sierpnia 1963.

Główni bohaterowie

  • Peter Holmes – Australijczyk, porucznik Australijskiej Królewskiej Marynarki Wojennej, mąż Mary, ojciec Jennifer, mianowany oficerem łącznikowym na okręcie podwodnym „Skorpion”, uczestniczy w dwóch rejsach „Skorpiona”, po przyjściu radioaktywnego pyłu usypia zastrzykiem córkę i popełnia samobójstwo, połykając tabletkę.
  • Mary Holmes – Australijka, żona Petera Holmesa, matka Jennifer Holmes, bardzo opiekuńcza, po przyjściu radioaktywnego pyłu popełnia samobójstwo, połykając tabletkę.
  • Moira Davidson – Australijka, córka hodowcy bydła, znajoma Mary i Petera Jamesów, poproszona o zabijanie nudy Dwightowi Towersowi podczas pobytu w Australii, po przyjściu radioaktywnego pyłu popełnia samobójstwo, połykając tabletkę.
  • Dwight Towers – Amerykanin, lat 33, anglikanin, kapitan okrętu podwodnego Stanów Zjednoczonych „Skorpion”, przed wojną mąż Sharon, ojciec Helen i Dwighta Juniora, zamieszkały w Mystic w Connecticut, po wojnie wdowiec, przebywając w Australii, poznaje Moirę Davidson i zaprzyjaźnia się z nią, uczestniczy w dwóch rejsach „Skorpiona”, po przyjściu radioaktywnego pyłu zatapia okręt na wodach międzynarodowych.
  • John Osborne – Australijczyk, fizyk radiolog z Organizacji Badań Naukowych i Przemysłowych Wspólnoty Narodów, powinowaty Moiry Davidson; hobbystycznie pielęgnuje sportowe ferrari; zajmuje drugie miejsce w eliminacjach do Grand Prix Australii, a finał wygrywa. Popełnia samobójstwo w swoim ferrari, połykając tabletkę.

Treść

  • Rozdział 1: Peter Holmes dostaje nominację na oficera łączności na okręcie podwodnym „Skorpion” i zostaje zaznajomiony z planem pierwszego z dwóch rejsów (CairnsPort MoresbyDarwin); rozmawia z kapitanem Dwightem Towersem, zaprasza go na weekend do siebie, gdzie przedstawia mu Moirę Davidson (poinstruowaną wcześniej, że ma zajmować czas kapitanowi); Towers pływa z Moirą żaglówką na zawodach, zajmując przedostatnie miejsce po wywrotce, podczas której Moira podrywa Towersa.
  • Rozdział 2: okręt „Skorpion” odbywa próbny rejs, w którym uczestniczy radiolog John Osborne; Moira spędza czas z Towersem w Melbourne, między innymi kapitan oprowadza ją po „Skorpionie”; admirał David Hartman wręcza Holmesowi i Towersowi raport z rejsu po północnym Atlantyku okrętu podwodnego Stanów Zjednoczonych „Miecznik” („Miecznik” aktualnie dokuje w Rio de Janeiro).
  • Rozdział 3: okręt „Skorpion” odbywa rejs wzdłuż wybrzeży Australii do miasta Darwin; Towers, Holmes i Osborne zapoznają się z raportem z „Miecznika” i próbują ustalić chronologię wojny; przypadek odry na pokładzie „Skorpiona” powoduje wzmożoną troskę Mary Holmes o córeczkę Jennifer po powrocie Petera; Towers spędza kolejny weekend u Holmesów i Moiry.
  • Rozdział 4: Mary Holmes snuje plany o ogrodzie (efekty części z planów będą niemożliwe do zaobserwowania); w rozmowach między Towersem, Holmesami, Miorą i Osbornem pojawia się wątek dotyczący przekazu z okolic Seattle kodem Morse’a; Towers poznaje rodziców Moiry, spędzając na ich farmie kilka dni; Towers i Holmes zapoznają się z celem drugiego, dwumiesięcznego rejsu wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej (celem jest weryfikacja teorii Jorgensena stanowiącej, że obfite deszcze i śniegi obniżyły ponadprzeciętnie radioaktywność w strefie subpolarnej na półkuli północnej), planując szczegóły.
  • Rozdział 5: Holmes rozmawia z żoną o krokach, jakie powinna poczynić, gdyby podczas jego nieobecności chmura radioaktywna doszła do południowej Australii (zażyć tabletkę powodującą śmierć); dochodzi do kłótni przy wyjaśnianiu, jak uśpić Jennifer; Osborne testuje na ulicach swoje ferrari; admirał Hartman, Towers, Holmes i Osborne uczestniczą w konferencji ustalającej szczegóły trasy i cele rejsu (wyżej wymieniona weryfikacja teorii Jorgensena oraz poznanie przyczyny przekazu z okolic Seattle); Towers spotyka się z Moirą i planuje zabrać prezenty dla dzieci, co czyni.
  • Rozdział 6: okręt „Skorpion” rozpoczyna rejs; zostaje dokonana obserwacja peryskopowa zgliszcz San Francisco; po obserwacji przez peryskop rodzinnego miasta Edmonds z okrętu ucieka chorąży Ralph Swain; sprawdzenia przyczyny otrzymywanych sygnałów na wyspę Santa Maria dokonuje wysłany porucznik Sunderstorm odziany w ochronny kombinezon i z zapasem tlenu na dwie godziny (przekaz powstawał przez oddziaływanie wiatru na specyficznie ułożone przedmioty); dowództwo spotyka Swaina łowiącego ryby i nawiązuje rozmowę; dopłynięcie do Alaski i pomiary radiologiczne obalają teorię Jorgensena.
  • Rozdział 7: Towers po powrocie choruje na grypę, przebywając u Moiry i jej rodziców; odbywają się eliminacje do Grand Prix Australii, Osborne w eliminacjach zajmuje drugie miejsce i kwalifikuje się do finału.
  • Rozdział 8: Holmesowie pielęgnują ogród; Towers pomaga Davidsonom w pracach na farmie, po czym jedzie z Moirą w góry łowić pstrągi; Osborne wygrywa Grand Prix Australii dzięki zachowawczej postawie.
  • Rozdział 9: Gasną ostatnie nadzieje na przetrwanie; bohaterowie mają symptomy choroby popromiennej (wymioty, biegunka); popełniają samobójstwa, zażywając tabletkę rozdawaną w aptekach; Towers zatapia okręt na wodach międzynarodowych.

Chronologia wojny (odtworzona z rozmów, wspomnień i domysłów bohaterów)

Albania rozpoczyna wojnę z Włochami, zrzucając bombę atomową na Neapol (bomby atomowe były tanie – „bomba uranowa kosztowała zaledwie 50000 funtów”). Spada bomba atomowa na Tel Awiw, Brytyjczycy i Amerykanie winą obarczają Egipt i przelatują nad Kairem. W odwecie Egipt wysyła samoloty (które kupił od Rosjan) nad Waszyngton i Londyn, zrzucając bomby atomowe; mylnie zinterpretowany nalot na stolice Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych powoduje wypowiedzenie przez te dwa państwa (i całe NATO) wojny Związkowi Radzieckiemu. Do wojny dołączają się Chiny, „po prostu korzystając z okazji”, tj. próbując zagarnąć dla siebie ZSRR przez zrzucenie bomb kobaltowych (charakteryzujących się małym zasięgiem zanieczyszczania radioaktywnego i kilkuletnim zanikiem radioaktywności) na ośrodki przemysłowe i zajęcie najpierw nieskażonych części kraju, a po zaniku radioaktywności również ośrodków przemysłowych. Zapisy sejsmiczne dowodzą, że użyto ponad 4700 bomb atomowych, w tym większość to bomby wodorowe.

Adaptacje filmowe