Ostmarka

Ostmarka

Banknot 100 ostmarek z 1918
Państwo	II Rzesza (Ober-Ost)
Bank centralny	Wschodnia Kasa Pożyczkowa (Darlehnskasse Ost)
Podział	1 ostmarka=100 fenigów
Banknoty	1/2, 1, 2, 5, 20, 50, 100, 1000 (emisja 1918)
Monety	brak

Ostmarka (niem.: Mark) – jednostka monetarna wprowadzona do obiegu w 1918 r. przez niemieckie władze okupacyjne na terenach tzw. Ober-Ost, czyli okupacji niemieckiej Suwalszczyzny, Grodzieńszczyzny, Wileńszczyzny oraz Litwy i Łotwy. W późniejszych miesiącach 1918 weszła do obiegu również w Estonii. Dzieliła się na 100 fenigów.

Historia

Mapa terenów Ober-Ost z niemieckiego plakatu propagandowego z lat I wojny światowej

Rewers banknotu 50 ostmarek z 1918 z trójjęzycznym napisem niemiecko-litewsko-łotewskim

Niemiecka administracja okupacyjna, zwana potocznie Ober-Ost (Gebiet des Oberbefehlshabers Ost), została utworzona w 1915 r., po wyparciu wojsk rosyjskich z terenów guberni grodzieńskiej, kowieńskiej, kurlandzkiej, suwalskiej i wileńskiej. Początkowo na tych terenach władze okupacyjne wprowadziły do obiegu ostrubla, który miał wyprzeć pozostającego w obiegu rubla rosyjskiego (1916). Emitentem była Wschodnia Kasa Pożyczkowa, Darlehnskasse Ost, będąca agendą niemieckiego Banku Wschodniego Handlu i Rzemiosła z siedzibą w Poznaniu. Po usamodzielnieniu się Wschodniej Kasy Pożyczkowej ustanowiono jej siedzibą Kowno, gdzie w kwietniu 1918^[1] wyemitowano banknoty przeznaczone do obiegu na terenach Ober-Ost. Do obiegu wprowadzono banknoty o następujących nominałach^[2]:

• 1/2 marki
• 1 marka
• 2 marki
• 5 marek
• 20 marek
• 50 marek
• 100 marek
• 1000 marek.

W obiegu były jedynie banknoty, monet nie wybijano. Wszystkie posiadały napisy w językach: litewskim, łotewskim i niemieckim. Pod względem graficznym banknoty poniżej 100 marek nie wyróżniały się niczym szczególnym, a na ich szatę graficzną składały się napisy i ramka z ornamentem. Jedynie banknoty 100 i 1000 markowe posiadały bardziej interesującą szatę graficzną, dość typową dla okresu w którym powstały (postaci alegoryczne, festony składające się z owoców, liści i wstążek itd.).

Ostmarka objęła swym zasięgiem pozostałą część Inflant z Estonią w 1918, po opanowaniu tych ziem przez Niemców. Waluta ta pozostała w obiegu na terenie krajów bałtyckich do wprowadzenia poszczególnych walut narodowych we wczesnych latach 20. XX w.: marki estońskiej, rubla łotewskiego (a następnie łata łotewskiego) i lita litewskiego.

Przypisy

Bibliografia

• Latvijas vēstures atlants, Ryga 2005, ISBN 9984-07-426-9.
• Ivar Leimus i inni: Money in Estonia, Latvia and Lithuania 1915-1940, Lietuvos istorijos ir etnografijos muziejus, 1990
• TadeuszT. Wodzyński TadeuszT., Banknoty polskie-typy i odmiany. Katalog 1794-2002, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2002, ISBN 83-7181-220-5, OCLC 830465901 .
• Standard Catalog of World Paper Money, George SG.S. Čuhaj, wyd. 12th ed, Iola: Krause Publications, 2008, ISBN 0-89689-730-3, OCLC 192079713 .