Ostrubel

Ostrubel
Ilustracja
Banknot 1 ostrubel z 1916
Państwo

 Cesarstwo Niemieckie (Ober-Ost)

Bank centralny

Wschodnia Kasa Pożyczkowa (Darlehnskasse Ost)

Podział

1 ostrubel = 100 kopiejek

Banknoty

20, 50 kopiejek, 1, 3, 10, 25, 100 rubli
(emisja 1916)

Monety

1, 2, 3 kopiejki

Ostrubel (niem. Rubel) – jednostka monetarna wprowadzona do obiegu w 1916 r. przez niemieckie władze okupacyjne na terenach tzw. Ober-Ost, czyli okupacji niemieckiej Suwalszczyzny, Grodzieńszczyzny, Wileńszczyzny oraz Litwy i Łotwy. Dzieliła się na 100 kopiejek.

Historia

Mapa terenów Ober-Ost z niemieckiego plakatu propagandowego z lat I wojny światowej
Rewers banknotu 3 ostrubli z 1916, z napisem w języku litewskim, polskim i łotewskim
Moneta 2 kopiejki z 1916 r.

Niemiecka administracja okupacyjna, zwana potocznie Ober-Ost (Gebiet des Oberbefehlshabers Ost), została utworzona przez Niemców w 1915 po wyparciu wojsk rosyjskich z terenów byłych guberni: grodzieńskiej, kowieńskiej, kurlandzkiej, suwalskiej i wileńskiej. W 1916 władze okupacyjne wprowadziły do obiegu na terenie Ober-Ost ostrubla, który miał wyprzeć pozostającego w obiegu rubla rosyjskiego. Emitentem była Wschodnia Kasa Pożyczkowa, Darlehnskasse Ost, będąca agendą niemieckiego Banku Wschodniego Handlu i Rzemiosła z siedzibą w Poznaniu[1]. Do obiegu wprowadzono następujące środki płatnicze:

– monety bite z żelaza w mennicach w Berlinie i w Hamburgu[2] z datą 1916 i o identycznym wyglądzie różniącym się jedynie nominałem (awers: napis niemiecki Gebiet des Oberbefehlhabers Ost ozdobiony gałązkami dębowymi; rewers: Żelazny Krzyż z nominałem w języku rosyjskim i rokiem)[3]

  • 1 kopiejka (masa 2,89 g)
  • 2 kopiejki (masa 5,83 g)
  • 3 kopiejki (masa 8,75 g)

– banknoty z legendą w językach polskim, niemieckim, łotewskim i litewskim, wszystkie z datą 17 kwietnia 1916[2]

  • 20 kopiejek
  • 50 kopiejek
  • 1 rubel
  • 3 ruble
  • 10 rubli
  • 25 rubli
  • 100 rubli.

Pod względem graficznym banknoty te nie wyróżniały się niczym szczególnym, a na ich szatę graficzną składały się napisy i ramka z ornamentem. Jedynie banknot 100 rublowy posiadał bardziej interesującą szatę graficzną, dość typową dla okresu w którym powstały (postaci alegoryczne, festony składające się z owoców, liści i wstążek itd.). Na tym banknocie wzorowano w 1918 banknot 100 ostmarek.

Ostrubel trafił do obiegu na pozostałej części Inflant z Estonią w 1918, po opanowaniu tych ziem przez Niemców. Waluta ta pozostała w obiegu na terenie krajów bałtyckich do wprowadzenia poszczególnych walut narodowych we wczesnych latach 20. XX w.: marki estońskiej, rubla łotewskiego (a następnie łata łotewskiego) i lita litewskiego.

Przypisy

  1. Tadeusz Wodzyński: Banknoty polskie-typy i odmiany. Katalog 1794-2002, s. 197.
  2. a b Tadeusz Kałkowski: Tysiąc lat monety polskiej, s. 403.
  3. Janusz Parchimowicz: Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, s. 11–12.

Bibliografia

  • Czesław Miłczak: Katalog polskich pieniędzy papierowych od 1794, SMAFIC, Warszawa 2005. ISBN 83-913361-6-6.
  • Tadeusz Kałkowski: Tysiąc lat monety polskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974
  • Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916-1987, wyd. Wyd. 7, zmienione i uzup, Warszawa: KAW, 1988, ISBN 83-03-02641-0, OCLC 499835166.
  • Janusz Parchimowicz: Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, Wydawnictwo Nefryt, Szczecin 1997. ISBN 83-905709-3-9.
  • Tadeusz Wodzyński, Banknoty polskie-typy i odmiany. Katalog 1794-2002, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2002, ISBN 83-7181-220-5, OCLC 830465901.
  • Standard Catalog of World Paper Money, George S Čuhaj, wyd. 12th ed, Iola: Krause Publications, 2008, ISBN 0-89689-730-3, OCLC 192079713.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Reverse 3ostrubles 1916.jpg
Rewers banknotu 3 ostrubli wydanego dla obszaru Ober-Ost w 1916
2 Kopeken 1916 Ober Ost FH.jpg
Autor: Florian Horsthemke, Hofer Antikschmuck Berlin, Licencja: CC BY 3.0
2 Kopecks Coin, Iron, Deutsches Reich 1916, Gebiet des Oberbefehlshabers Ost. Property of Hofer Antikschmuck, Berlin (Germany).
OberOst.jpg
Public notice representing the "German Ober Ost" region in 1917.
Ostrubel.jpg
1 Rubel. Scan of banknote (printed in 1916), in use from 1916 until the end of 1918 in that part of Russia that was occupied by the Germans.