Otago (1869)

Otago[1]
Ilustracja
Bandera

 Wielka Brytania

Port macierzysty

Glasgow

Właściciel

Angus Cameron,
Henry Simpson&Sons,
Snadden&Taylor

Dane podstawowe
Materiał

żelazo - konstrukcja nitowana[2]

Historia
Stocznia

pochylnia nr 136 Alexander Stephen & Sons, of Kelvinhaugh,
Glasgow

Data budowy

1869

Data wodowania

5 października 1869

Data wycofania ze służby

1903

Data zatonięcia

złomowanie po 1931

Dane techniczne
Wyporność

345 t

Liczebność załogi

13

Długość całkowita (L)

(147 ') 45 m

Szerokość (B)

(26 ') 8 m

Zanurzenie (D)

(14 ') 4,3 m

Pojemność

367 RT

Ożaglowanie
Typ ożaglowania

bark

Liczba żagli

23(?)[3]

Liczba masztów

3

Napęd mechaniczny
Silnik

brak

Prędkość maks.

pod żaglami ok. 13 w.

bark Otago - data nieokreślona
bark Otago, 1888?

Bark „Otago” – statek handlowy, drobnicowiec[4], konstrukcji żelaznej, nitowanej, jedyny żaglowiec prowadzony przez Józefa Konrada Korzeniowskiego jako kapitana (1888-1889)[5].

„Otago” został zwodowany w tym samym roku co słynny kliper „Cutty Sark” i „Lwów” ex. „Chinsura”, był niewielkim statkiem[6] ok. 1/2 rozmiarów „Lwowa”, o bardzo szlachetnych proporcjach - klipra[7]. Tonaż „Otago” plasuje go wielkością powyżej współczesnych żaglowców - typu „Pogoria”, nieco mniejszy niż bryg „Fryderyk Chopin”.

Historia[8]

Wodowany 5 października 1869 w stoczni Alexander Stephen & Sons, of Kelvinhaugh na pochylni nr 136 w Glasgow, żelazny bark, dla szkockiego kapitana Angusa Camerona z Glasgow. Ukończony w porcie macierzystym w Glasgow w cenie 16 £ za 1 BRT.

W 1870 w dziewiczej podróży do Adelaide w Australii, przez San Francisco powrócił do Anglii w czasie 12 miesięcy i 15 dni.

W 1871 z ładunkiem materiałów wybuchowych, drobnicą i 17 pasażerami na pokładzie wyruszył w podróż do Port Chalmers w Nowej Zelandii. 22 lipca 1871 wszedł na redę Portu Chalmers, ale z powodu sztormu, parowy holownik „Geelong” wholował „Otago” na kotwicowisko kwarantannowe po 3 dobach. Lokalna gazeta Otago Daily Times odnotował zawinięcie „ładnego barku w typie klipra” po 88-dniowej podróży, w czasie której „Otago” uzyskał maksymalny dobowy przebieg 306 Mm (średnią dobową prędkość 12,75 w.). W 1872 sprzedany Gierson & Co. w Adelajdzie. W 1885 sprzedany kpt. Johnowi Snaddenowi, który sam prowadził „Otago”. Kpt. Snadden zmarł w czasie rejsu 4 grudnia 1887 i został pochowany w morzu, w Zatoce Syjamskiej - dziś Tajlandzkiej, po którym kapitanem „Otago” został Józef Conrad-Korzeniowski[9].

W 1890 właścicielami „Otago” byli: J.L. Simpson & Snadden następnie H. Simpson & Son. W 1898 zakupiony przez A. E. Howard w Sydney; w 1902 nabyty przez C. J.F. Gerber w Sydney. W 1903 sprzedany Huddard Parker Ltd. i użytkowany jako hulk – magazyn węgla. W czerwcu 1905 przyholowany do Hobart, aby zastąpić skorodowany hulk „Fredrica”. W styczniu 1931 sprzedany przedsiębiorcy zajmującemu się złomowaniem statków kpt.[10] Henry Dodge w Hobart, następnie przeholowany ok. 7 mil (ok. 10 km) w górę rzeki Derbent. „Otago” spoczął na wschodnim brzegu fiordu - rzeki Derbent w miejscowości Old Beach, Risdon[11] w miejscu nazwanym Otago Bay, gdzie pozostałości kadłuba widoczne są do dziś. Złomowany (rozbierany dwukrotnie) w 1937 i 1957.

Obecnie resztki kadłuba „Otago” pozostają widoczne w Otago Bay, która leży na terenie podmiejskiej dzielnicy Hobart – Otago w pobliżu skrzyżowania ulic: Otago Bay Road i Joseph Conrad Drive (Conrad Dr.), (przybliżony adres: 34 Otago Bay Rd., Otago TAS 7017, Australia - współrzędne geograficzne 42°48′35,53″S 147°17′58,80″E/-42,809869 147,299667) – zob. zdjęcia linki zewnętrzne.

Józef Conrad Korzeniowski jako kapitan „Otago”

Po nagłej śmierci kpt. Snaddena w morzu[12], propozycję objęcia stanowiska kapitana „Otago” otrzymał Józef Conrad Korzeniowski, wówczas I oficer na SS „Vidar”. Od 24 stycznia 1888 do 26 marca 1889 pisarz, jako najsłynniejszy kapitan „Otago”, prowadził statek na trasie m.in.: Bangkok – Sydney – Saint Maurice na Mauritiusie - Cieśnina Torresa – Port Louis na Saint-Maurice - Melbourne – Adelaide[13]. Pierwszy odcinek podróży z Bangkoku do Singapuru ok. 800 mil (1500 km) trwał 3 tygodnie z powodu ciszy morskiej. Cała załoga z wyjątkiem kapitana i kucharza okrętowego chorowała na febrę. Dramatyzm potęgował brak lekarstwa przeciw febrze – chininy; dostawca popełnił oszustwo w dostawie leku[14]. Literackim opisem przeżyć z rejsu barkiem „Otago” jest powieść „Smuga cienia”. Pewne doświadczenia z rejsu „Otago” zawarł pisarz w „Zwierciadle morza”. Rysunek[15] „Otago” (linki zewnętrzne) sporządzony według wskazówek pisarza, znajdował się na okładce I wydania ang. oryginału „Zwierciadła morza” (ang. „The Mirror of the Sea”, 1906).

Zabytki z wraku „Otago”

Pozostałości wraku „Otago” wskazali przedstawiciele australijskiej Polonii załogom polskich statków docierających do Hobart w latach 60. XX w. Pamiątki z „Otago” w polskich zbiorach są darem kpt. ż. w. Antoniego Strzelbickiego i rodziny kpt. ż. w. Czesława Adamowicza. Zabytki po „Otago” znajdują się w zbiorach muzeów morskich w Wielkiej Brytanii i w USA - w San Francisco m.in. koło sterowe z „Otago” jest eksponowane w Honourable Company of Master Mariners (pl. Honorowe Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej) na pokładzie okrętu-muzeum HQS WELLINGTON na Tamizie koło Londynu, fragment rufy[2] w muzeum morskim w San Francisco, drewniana konstrukcja zejściówki do kubryku w muzeum morskim w Hobart[16]. Dzwon okrętowy „Otago” jest eksponowany w sali Normana Morrisona w Geelong College[17] w Melbourne[18].

Varia

  • W sali tradycji Akademii Morskiej w Gdyni znajduje się deska[19] z barku „Otago” Josepha Conrada.
  • Z okazji „Roku Conradowskiego” 20 grudnia 2007 NBP wprowadził do obiegu 3 monety: złotą o nominale 200 zł, srebrną o nominale 10 zł i 2 zł ze stopu „Nordic gold" z podobizną Josepha Conrada i wizerunkiem barku „Otago”[20][21].
  • w 2007 Poczta Polska wydała znaczek z okazji 150. rocznicy urodzin pisarza z jego portretem na tle wizerunku barku „Otago” - zob. linki zewnętrzne.
  • Fundacja Rozwoju Polskiej Myśli Technicznej i Mechaniki Precyzyjnej, produkująca zegarki pod marką G.GERLACH wypuściła serię zegarków pod nazwą „Otago”[22], wizerunek tego statku zdobi ich dekiel.
  • Nazwa „Otago” jest popularna, obecnie (2008) nosi ją 5 statków i jachtów[23] różnych bander oraz nosiły okręty Marynarki Wojennej Nowej Zelandii (HMNZS Otago)

Przypisy

  1. ↑ bark Otago pod pełnymi żaglami - ilustracja do I wydania (ang.) „The Mirror of the sea” (1906) (pol: „Zwierciadło morza”) sporządzony według wskazówek Josepha Conrada [za:] Charles Clark: Joseph Conrad's ship. New Zealand Geographic. [dostęp 2010-05-25]. (ang.).
  2. ↑ a b zdjęcia fragmentu rufy wraz z osią steru z „Otago” (1869) w muzeum morskim w San Francisco. [dostęp 2008-12-16]. (ang.).
  3. ↑ ilość żagli na rysunku Otago z okładki I wydania ang. Zwierciadła Morza sporządzonego według wskazówek Josepha Conrada - linki zewnętrzne za: Stronham, D., id.
  4. ↑ „Otago” był niewielkim statkiem handlowym, przeznaczonym do przewozu drobnicy i niewielkiej liczby pasażerów, ożaglowany jako bark, bez napędu pomocniczego, o poszyciu z blach żelaznych, typowym dla czasów kliprów. „Otago” (1869 - 1903) Józefa Conrada Korzeniowskiego nie był jachtem (!), a pomyłki powoduje mylenie z jachtem żaglowym s/y s/y Otago (1959-1976), nazwanym dla upamiętnienia statku handlowego, żaglowca, prowadzonego w latach 1888-1889 przez kpt. Józefa Conrada Korzeniowskiego.
  5. ↑ Joseph Konrad Korzeniowski otrzymał propozycję prowadzenia jako kapitan barku „Otago” i 24 stycznia 1888 przejął statek w Bangkoku za: Kronika życia i twórczości Josepha Conrada-Korzeniowskiego Z. Najdera z 1974 r. oprac. M. Piechota: Chronologia życia i twórczości Josepha Conrada. [dostęp 2008-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 lutego 2009)]. (pol.).
  6. ↑ dane „Otago” za: Ch. Clark, „Joseph Conrad's ship” (id.). Tonaż „Otago” 367 BRT pozwala porównywać wielkość ze współczesnym brygiem „STS Fryderyk Chopin” - 400 BRT. Ten sam rok powstania, co „Lwów”, który został zwodowany również w Anglii, sugeruje podobne rozwiązania projektu
  7. ↑ w języku polskim kliper łączony jest z fregatą, w ang. kliper to statek przeznaczony do szybkiej żeglugi, w pełni ożaglowany - także kliper - bryg)
  8. ↑ za: Will Lawson (Historia „Otago”...)(id.)
  9. ↑ Will Lawson (id.)
  10. ↑ E. Otremb (id.). Według Willa Lawsona Henry Dodge prowadził stocznię złomową
  11. ↑ relacja kpt. Antoniego Strzelbickiego (1978) w Sali Tradycji AM za Ewa Otremb „Pamiątki conradowskie...” (id.) oraz Otago, Tasmania(ang.)
  12. ↑ pierwowzór zdarzenia opisanego w powieści „Smuga cienia”
  13. ↑ Z. Najder, „Kronika...” (ibid.)
  14. ↑ Joseph Conrad w „Encyclopedia Brittanica” (id.)
  15. ↑ por. zdjęcie „Otago” z ok. 1900 - linki zewnętrzne
  16. ↑ opis zejściówki z „Otago” na stronie muzeum w Hobart. [dostęp 2008-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-19)]. (ang.).
  17. ↑ opis m.in. dzwonu z „Otago” na stronie Geelong College (Norman Morrison był kpt. ż. - dzwon pochodzi z jego kolekcji - był używany jako dzwon w college). [dostęp 2008-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lipca 2008)]. (ang.).
  18. ↑ E. Otremb, (id.) oraz Will Lawson (id.)
  19. ↑ Sala Tradycji Akademii Morskiej w Gdyni. [dostęp 2008-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 grudnia 2010)]. (pol.). (błędnie opisana jako „...fragment (deski) jachtu „OTAGO”, na którym pływał Józef Conrad Korzeniowski”)
  20. ↑ NBP: Premiera (monet) „Korzeniowskiego”. [dostęp 2008-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 września 2008)]. (pol.).
  21. ↑ NBP: Monety „Konrad Korzeniowski - Joseph Conrad” - prospekt ze zdjęciami monet. [dostęp 2008-12-10]. (pol.).
  22. ↑ Otago - G.Gerlach. [dostęp 2014-12-20]. (pol.).
  23. ↑ 2 nowozelandzkie kutry rybackie, 3 jachty: brytyjski, niemiecki i USA za: ITU: wyszukiwanie statku według nazwy - „Otago”. [dostęp 2008-12-04]. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Otago (ship, 1869) - NMM P5194.jpg
The three-masted barque 'Otago', built in 1869 and owned by Grierson & Company of Adelaide. This was the only vessel commanded by Józef Korzeniowski, who later became famous as the writer Joseph Conrad. Korzeniowski took command of the 'Otago' in Bangkok in January 1888. He sailed her back to Sydney and then made a return trip to Mauritius before relinquishing his post in March 1889.
Otago bark 1869.jpg
obraz przedstawiający bark "Otago" z okładki pierwszego wydania "The Mirror of the Sea" (pl: "Zwierciadło Morza") Josepha Conrada
Civil Ensign of the United Kingdom.svg
Red Ensign, Civil Ensign of the United Kingdom