Otto Nordenskjöld

Otto Gustav Nordenskjöld
Nils Otto Gustaf Nordenskjöld
Ilustracja
Otto Gustav Nordenskjöld
Data i miejsce urodzenia

6 grudnia 1869
Sjögelö, Smalandia

Data i miejsce śmierci

2 czerwca 1928
Göteborg

Zawód, zajęcie

geolog, badacz polarny

Nils Otto Gustaf Nordenskjöld (ur. 6 grudnia 1869 w Sjögelö w Smalandii, zm. 2 czerwca 1928 w Göteborgu) – szwedzki geolog, geograf i badacz polarny, kierownik Szwedzkiej Wyprawy Antarktycznej (1901–1904).

Życiorys

Nils Otto Gustaf Nordenskjöld urodził się 6 grudnia 1869 roku w Sjögelö w Smalandii[1]. Jego ojcem był pułkownik Otto Gustaf Nordenskjöld a matką Anna Elisabet Sofia Nordenskiöld[2]. Był bratankiem szwedzkiego polarnika Adolfa Erika Nordenskiölda (1832–1901)[3], który jako pierwszy człowiek przepłynął Przejście Północno-Wschodnie z północnej Norwegii do Cieśniny Beringa[4].

Od 1886 roku studiował na uniwersytecie w Uppsali, a w 1893 roku spędził semestr zimowy na uniwersyteci w Greifswaldzie[5].

W 1894 roku został wykładowcą mineralogii i geologii na uniwersytecie w Uppsali[2].

Ekspedycja w okolice Cieśniny Magellana

W latach 1895–1897 poprowadził wyprawę geologiczną do Ameryki Południowej, gdzie prowadził obszerne badania z zakresu glacjologii na terenie Patagonii i Ziemi Ognistej[6]. Badania Nordenskjöld przyniosły cenne informacje dotyczące rozmieszczenia lodowców w Patagonii[5]. Wyniki swoich badań opublikował w trzy tomowej pracy i wydanym w 1898 roku dzienniku Från Eldslandet. Skildringar från den svenska expeditionen till Magellansländerna 1895–97[5].

W 1898 roku uczestniczył w wyprawie do Klondike w Ameryce Północnej a dwa lata później w duńskiej ekspedycji na wschodnią Grenlandię[7], kierowanej przez duńskiego polarnika Georga Carla Amdrupa (1866–1947)[5].

Szwedzka Wyprawa Antarktyczna

Szwedzka Wyprawa Antarktyczna: Otto Nordenskjöld (po prawej stronie) i José María Sobral, argentyński geolog

W latach 1901–1904 zorganizował i poprowadził wyprawę do Antarktyki, której celem były studia klimatyczne, badania geomagnetyzmu, a także badania z zakresu biologii, zoologii, glacjologii i hydrografii[8]. Ekspedycja miała dotrzeć jak najdalej na południe na wschodnim wybrzeżu Półwyspu Antarktycznego na Ziemi Grahama[8]. Wyprawa wyruszyła z Göteborga 16 października 1901 roku[9]. Wskutek niezwykle trudnych warunków, wyprawa została rozdzielona na trzy grupy, które przetrwały zimę w trzech różnych lokalizacjach – w obozie zimowym w Snow Hill, w Zatoce Nadziei i na Paulet Island[10]. Nordenskjöld spędził zimę z pięcioma towarzyszami w obozie na Snow Hill Island[6]. Statek wyprawy „Antarctic” dowodzony przez norweskiego wielorybnika Carla Antona Larsena (1860–1924) utknął w lodzie w zatoce Erebus and Terror Gulf a 12 lutego 1903 roku zatonął na Morzu Weddella na wschód od Paulet Island[11]. Uczestnicy ekspedycji zostali uratowani przez argentyński statek „Uruguay”(ang.)[11]. Pomimo niepomyślnego zakończenia ekspedycja została uznana za sukces z uwagi na dokonane odkrycia geograficzne i zmapowanie kolejnych obszarów Antarktydy[11].

W 1905 roku Nordenskjöld został profesorem geografii, wraz z geografią ekonomiczną i etnografią na uniwersytecie w Göteborgu, gdzie później został również prorektorem[5]. W 1909 roku ponownie wybrał się na Grenlandię[5]. Planował zorganizowanie kolejnej wyprawy antarktycznej, która nie doszła do skutku z uwagi na wybuch I wojny światowej[5].

Ekspedycja do Ameryki Południowej (1920–1921)

Fundusze zebrane na wyprawę antarktyczną wykorzystał do sfinansowania kolejnej ekspedycji do Ameryki Południowej w latach 1920–1921[5]. Celem wyprawy były badania Andów w Peru i kontynuacja badań nad lodowcami w Patagonii[5].

Nordenskjöld został potrącony przed swoim domem przez autobus[5] i zmarł 2 czerwca 1928 roku w Göteborgu[a].

Odznaczenia

  • 1904 – Vegamedaljen przyznawany przez Svenska Sällskapet för Antropologi och Geografi (tłum. „Szwedzkie Towarzystwo Antropologów i Geografów”)[5]

Upamiętnienie

Na cześć Nordenskjölda nazwano m.in. część wschodniego wybrzeża Ziemi Grahama na Półwyspie Antarktycznym – Nordenskjöld Coast[12] i jęzor lodowca na Morzu Rossa – Nordenskjöld Ice Tongue[13].

Uwagi

  1. ↑ Encyklopedia PWN podaje 3 czerwca 1928 roku jako datę śmierci Nordenskjölda[3].

Przypisy

  1. ↑ Nordisk Familjebok 1913 ↓, s. 1271.
  2. ↑ a b Svenskt biografiskt handlexikon 1906 ↓, s. 203.
  3. ↑ a b Encyklopedia PWN ↓.
  4. ↑ Nordenskiöld, Adolf Erik (1832–1901). [w:] National Biography of Finland [on-line]. kansallisbiografia.fi. [dostęp 2020-08-17]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Svenskt biografiskt lexikon 2020 ↓.
  6. ↑ a b Encyclopædia Britannica 2020 ↓.
  7. ↑ Nordisk Familjebok 1913 ↓, s. 1272.
  8. ↑ a b Lewander 2007 ↓, s. 975.
  9. ↑ Svanberg 2014 ↓, s. 691.
  10. ↑ Lewander 2007 ↓, s. 975–977.
  11. ↑ a b c Svanberg 2014 ↓, s. 692.
  12. ↑ COMPOSITE GAZETTEER OF ANTARCTICA: Nordenskjöld Coast. [dostęp 2020-08-17]. (ang.).
  13. ↑ COMPOSITE GAZETTEER OF ANTARCTICA: Nordenskjöld Ice Tongue. [dostęp 2020-08-17]. (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Otto Nordenskjöld.jpg
Swedish explorer, geologist and geographer Otto Nordenskjöld (1869-1928)