Otto Rieth

Otto Rieth (ur. 9 czerwca 1858 w Stuttgarcie, zm. 10 września 1911 tamże) – niemiecki architekt, rzeźbiarz i malarz^[1][2][3].

Działalność zawodowa

Od roku 1883 doskonalił zawodowe umiejętności pod okiem Paula Wallota, w czasie budowy gmachu parlamentu Rzeszy w Berlinie (1884-1894). Został członkiem grupy niemieckich architektów rozwijających styl monumentalny, do której należeli np. Bruno Schmitz^[4] i Wilhelm Kreis, dominujący w niemieckim budownictwie publicznym w końcu XIX i na początku XX wieku, nawiązujący do XVIII-wiecznej architektury barokowej^[2][3].

W następnych latach opracowywał własne projekty budynków mieszkalnych i komercyjnych w Berlinie. Zaprojektował m.in.^[2][3]:

• 1892-1893 – Haus Lutz w Berlinie Steglitzu,
• 1898-1900 – Haus Staudt przy Tiergartenstrasse^[5],
• 1899 – dom handlowy Kaufhaus Tiedemann przy Kronenstrasse 13,
• 1900-1901 – dom handlowy Kaufhaus przy Mohrenstrasse.

W obu domach handlowych wykorzystał rozwiązania wzorowane na zastosowanych po raz pierwszy przez Alfreda Messela w domu handlowym Wertheimów w Berlinie – wysokie, wąskie arkady jako obramowanie dużych witryn, wnętrza maksymalnie przestronne^[2][3][6][7].

Poza architekturą Rieth zajmował się rzeźbiarstwem, malarstwem i projektowaniem dekoracji teatralnych. W Architekturmuseum Biblioteki Uniwersytetu Technicznego w Berlinie^[8] udostępniono ok. 50 prac Rietha, w tym np.:

• Tanzkarte für die Gesellschaftsabende des Architekten-Vereins zu Berlin (1883)^[9]
• Normaluhr, Breslau (1883)^[10],
• Hausfassade mit Malerei (1896)^[11],
• Komposition für Theaterdekoration (1896)^[12],
• Ornamentale Komposition (1896)^[13],
• Frauenfigur (1910)^[14].

Otto Rieth był też, w latach 1897-1910, nauczycielem w szkole należącej do berlińskiego Muzeum Sztuki Użytkowej (niem. Kunstgewerbemuseum)^[2][3].

(c) Tschogibussi, CC-BY-SA-3.0

Fontanna Galatei (Galateabrunnen) w Stuttgarcie^[15],
architekt i rzeźbiarz: Otto Rieth (1890); projekt wybrany
przez Olgę Nikołajewnę Romanową (królową Wirtembergii)

Pomnik Sediny w Szczecinie

Pomnik Sediny przed II wojną światową

Stan powojenny – kotwica na zachowanym postumencie Sediny (projekt: Otto Rieth)

Jeden z projektów Rietha zrealizowano w Szczecinie, na dzisiejszym Placu Tobruckim, przed Czerwonym Ratuszem. W tym miejscu 23 września 1898 roku, w dniu otwarcia portu wolnocłowego, uroczyście odsłonięto – w obecności cesarza Wilhelma II z małżonką i nadburmistrza Hermanna Hakena – pomnik Sediny, która miała być alegorią morskiego Szczecina. Monumentalną rzeźbę z brązu wykonał Ludwig Manzel (pomnik jest nazywany „Fontanną Manzla”). W grupie rzeźbiarskiej Sedina stała z żaglem na pokładzie statku, na którego dziobie przysiadł bóg handlu – Merkury. Statek, otoczony przez nagie boginie morskie, spychał na wodę mocarny mężczyzna, symbolizujący siłę maszyn. Podstawę całej grupy (wymiary 32,5×18,5 m) zaprojektował w stylu neobaroku Otto Rieth. Wykonano ją jako fontannę, techniką kamieniarską z czerwonego piaskowca. Sztuczna skała – postument rzeźby – jest umieszczona powyżej górnej części basenu fontanny – półkolistego tarasu, do którego spływa woda. Na murze u podstawy „skały” i na przedniej ścianie tarasu znajdują się fantastyczne rzeźby – maska wodnika i paszcza morskiego potwora, otoczona skałkami, tworzącymi kaskady wody spływającej do dolnej części basenu. Dolna część obniża się trzema uskokami, zgodnie ze spadkiem terenu – ku Odrze^[16].

W czasie II wojny światowej (ok. 1943) pomnik zdemontowano, prawdopodobnie przetapiając rzeźby na potrzeby przemysłu zbrojeniowego. W okresie powojennym na zachowanym postumencie, zaprojektowanym przez Ottona Rietha, ustawiono kotwicę.

W drugiej połowie lat 90. XX w. rozpoczęto rozważanie rekonstrukcji całości przedwojennego pomnika (z grupą rzeźbiarską)^[16], jednak nie zostało to zrealizowane. Pojawiły się liczne kontrowersje, które ilustruje fragment opinii Jana M. Piskorskiego, który sprzeciwia się ustawianiu w tym miejscu repliki rzeźby Manzla, której symbolika nie jest jednoznaczna. W roku 2008 zasugerował, aby wybitny artysta spróbował tak przetworzyć monument, aby nowa Sedina zawierała opowieść o tym^[17]:

Przypisy