Ovčárna

Ovčárna
(Volareza – Hotel Ovčárna pod Pradědem)

(c) vyty77, CC BY 3.0 Widok na Hotel Ovčárna (w dali góra Pradziad)
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Pasmo	Wysoki Jesionik (cz. Hrubý Jeseník) (Sudety)
Wysokość	1300 m n.p.m.
Data otwarcia	1922
Położenie na mapie Sudetów Ovčárna
50°04′15,53″N 17°14′19,61″E/50,070981 17,238781
Strona internetowa

Ovčárna (również Volareza – Hotel Ovčárna pod Pradědem; historyczna nazwa niem. Schäferei^[1][2]) – całoroczny hotel górski (dawniej schronisko turystyczne) w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník) w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, w obrębie gminy Malá Morávka, położony na wysokości 1300 m n.p.m.^[3], na stoku góry Petrovy kameny, w odległości około 1,5 km na południowy wschód od szczytu góry Pradziad (cz. Praděd)^[4][5].

Historia hotelu

Historyczna chata Schäferei (1903 rok)

Historia hotelu Ovčárna związana jest z historią terenów wokół góry Pradziad, gdzie obszarami tymi zainteresowali się początkowo pasterze^[1][2]. Ovčárna została wybudowana w 1863 roku w miejscu szałasu pasterskiego, jako jeden z najstarszych obiektów tego typu w Wysokim Jesioniku^[1]. W przeszłości (XVIII wiek) tereny te powyżej wysokości 1205 m n.p.m. były pokryte trawą wysokogórską, stwarzając dogodne warunki do wypasu bydła, a później owiec^[2]. Dopiero w XIX wieku zainteresowanie tymi terenami turystów, spowodowało wyparcie pasterzy, kosztem przeznaczenia tych terenów do budowy projektowanych obiektów turystycznych, początkowo schronisk^[2]. Ovčárna znajdowała się na terenie dóbr zakonu krzyżackiego i na początku służyła celom hodowlanym, ale z racji dogodnego położenia często przybywali tam turyści^[1]. W 1888 roku wielki mistrz zakonu Wilhelm Habsburg poprosił zarząd główny organizacji turystycznej o nazwie Morawsko-Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie (niem. Mährisch-Schlesischer Sudetengebirgsverein (MSSGV)) o udostępnienie planów istniejącego schroniska turystycznego chata Jiřího na Šeráku, w związku z planowaną rozbudową Ovčárni dla celów turystycznych. Organizacja zgodziła się i w 1889 roku obiekt rozbudowano, podobnie jak pobliską miejscowość Karlova Studánka. Organizacja MSSGV chciała schronisko wydzierżawić, gdyż prowadzące go małżeństwo Karl i Rosalie Grohal początkowo niezbyt przychylnie traktowało przybyłych turystów, jednak zakon krzyżacki nie zgodził się na to^[2]. Dom, który oni obsługiwali służył leśnikom, turystom oraz m.in. botanikom, jak prof. Friedrich Kolenati, który prowadził na stoku góry Petrovy kameny swoje badania^[2]. W 1902 roku według projektu Drechslera została wytyczona i zbudowana droga z miejscowości Karlova Studánka (z przełęczy Hvězda)^[2]. W 1908 roku sekcja ołomuniecka organizacji MSSGV założyła obok schroniska ogród botaniczny (niem. Sudetengarten)^[2].

Po śmierci 13 sierpnia 1909 roku Rosalii Grohal, nowym dzierżawcą został Adolf Bradel, który postanowił, że obiekt będzie otwarty przez cały rok (dotychczas działał tylko w miesiącach letnich), jednak 22 grudnia 1910 roku Ovčárnię strawił pożar, a Bradel zginął w jego płomieniach^[1][2]. Wkrótce po pożarze wybudowano piętrowy drewniany dom, który stopniowo się powiększał^[2]. Żona zmarłego Bradela – Aloisa w 1912 roku zajęła się sprzedażą biletów na wieżę Pradziada. Napływ turystów zainteresowanych pobytem wokół góry Pradziad i jej wieży widokowej spowodował, że mały dom zaczął być za mały, by pomieścić zainteresowanych, koniecznością więc stała się jego przebudowa^[2]. W 1911 roku, w miejscu spalonego schroniska wzniesiono prowizoryczną budowlę oferującą posiłki oraz kilka miejsc noclegowych. Wewnątrz znajdował się także telefon. Nowy budynek schroniska wybudowano dopiero w 1922 roku – były w nim trzy sale restauracyjne i dwie noclegowe na 100 miejsc. Schronisko nadal było w rękach zakonu krzyżackiego (do 1945 roku), a działania organizacji MSSGV w celu rozbudowy obiektu zakończyły się niepowodzeniem (choć od 1931 roku członkowie towarzystwa mieli 10% zniżki na noclegi, co wiąże się z faktem, że dzierżawca Ovčárni był jednocześnie najemcą wieży widokowej na górze Pradziad). Na początku lat trzydziestych XX wieku budynek został całkowicie przebudowany na hotel górski z restauracją oraz pokojami gościnnymi^[2]. Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku obiekt znacjonalizowano^[2]. Początkowo dostało go przedsiębiorstwo Lasy Państwowe, a w 1949 roku armia czechosłowacka, która wykorzystywała go jako swój obiekt wypoczynkowy. W latach 50. XX wieku Ovčárnię rozbudowano i przebudowano^[2]. Większą – ogólną rekonstrukcję przeprowadzono w 1985 roku^[2]. 29 lipca 1991 roku hotel został przeznaczony po remoncie dla wszystkich zainteresowanych^[1][2].

Charakterystyka

Widok sprzed hotelu Ovčárna w kierunku góry Pradziad

Hotel Ovčárna jest nowoczesnym hotelem górskim (***), położonym w centrum pasma Wysokiego Jesionika, który pełni rolę punktu widokowego z dostępem do wielu form wypoczynku i turystyki górskiej^[6][7]. Nowoczesna bryła budynku o ciekawym zadaszeniu, położona jest w najatrakcyjniejszej lokalizacji pasma górskiego Wysokiego Jesionika, przy grzbiecie głównym góry Pradziad^[8], ciągnącym się od przełęczy Červenohorské sedlo do przełęczy Skřítek, w pobliżu najwyższych jego szczytów, z widokiem w kierunku najwyższej góry Pradziad^[6][9]. Hotel jest członkiem i posiada certyfikat Morawsko-Śląskiej Organizacji Ruchu Turystycznego^[8].

Budynek ma rozbudowaną formę architektoniczną, złożoną z obiektu zasadniczego na przybliżonym planie prostokąta w rzucie poziomym o wymiarach około (100 × 25) m oraz przybudówek, przykrytego blachą miedzianą oraz konstrukcją ścian zbudowanych w ramie żelbetowej, izolowanych na bazie polistyrenu, oraz licowanych płytkami granitowymi^[2]. W części środkowej od strony północno-wschodniej znajduje się wejście główne oraz recepcja hotelu. Budynek posiada cztery kondygnacje naziemne (parter i trzy piętra), przy czym piętra znajdują się w obszarze ściętego zadaszenia. Bryła budynku została dostosowana do architektury górskiej oraz wkomponowana w taras ziemny na stoku góry Petrovy kameny, na którym umieszczono poza budynkiem również parking^[4]. Lokale gastronomiczne są zlokalizowane na parterze (restauracja i kawiarnia^[10]).

Hotel znajduje się w enklawie obszaru narodowego rezerwatu przyrody Praděd, powstałego w 1991 roku o powierzchni około 2031 ha, będącego częścią wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), jest zatem punktem wypadowym dla miłośników przyrody i górskiej turystyki pieszej^[4]. W budynku niedaleko hotelu znajduje się stacja Pogotowia Górskiego^[11]. Do hotelu prowadzi asfaltowa droga biegnąca na trasie przełęcz Hvězda – Pradziad^[4]. Z uwagi na małą szerokość tej drogi, obowiązuje na odcinku przełęcz Hvězda – Ovčárna ruch wahadłowy, kierowany podnoszonym szlabanem i sygnalizacją świetlną^[12]. Niedaleko hotelu zlokalizowano przystanek autobusowy z połączeniem do miejscowości Karlova Studánka i Malá Morávka^[4].

Wyposażenie hotelu

• 125 miejsc (21 pokoi 2-osobowych, 20 pokoi 3-osobowych, 2 pokoje 4-osobowe, 3 pokoje 1-osobowe). Ponadto apartamenty (1 apartament 4-łóżkowy, 4 apartamenty 2-pokojowe)^[3][6][13]. W pokojach i apartamentach (łazienka z prysznicem, telewizor (telewizja satelitarna, internet), telefon i lodówka)^[3][6][13].
• Restauracja dla 90 gości (otwarta 10:30–22:30) ^[6][10]
• Kawiarnia dla 70 gości^[6]
• Centrum odnowy biologicznej^[13][14]:
  • Sauna
  • Whirlpool
  • Basen z przeciwprądem o wymiarach: szerokość × długość × głębokość = (2,7 × 7,8 × 1,5) m
  • Basen o wymiarach: szerokość × długość × głębokość = (2,7 × 2,3 × 1,4) m
  • Sala masaży (masaż klasyczny, masaż kolby, indyjski masaż głowy, masaż z kamieniami, ławka masażu – tapicerowana kanapa „Lymfodrain”)
  • Solarium
  • Sucha kąpiel węglanowa
  • Fitness (spinning, cross-country symulator, orbitrek)
• wypożyczalnia sprzętu sportowego, bilard^[7], tenis stołowy, wypożyczalnia rowerów i nart^[8][14]

Turystyka

Zainteresowani pobytem w hotelu powinni się kierować drogami w kierunku^[4]:

• Jesionik (cz. Jeseník) – Karlova Studánka – przełęcz Hvězda lub
• Głubczyce – Bruntál – Karlova Studánka – przełęcz Hvězda

Droga z przełęczy Hvězda o nazwie Ovčárenská silnice to jedyne połączenie drogowe z hotelem^[4]. Możliwość parkingu w trzech miejscach: przed hotelem, w Ovčárni i na przełęczy Hvězda^[4]. Ovčárna leży w rejonie bardzo popularnym wśród turystów. Kluczowym punktem turystycznym jest zlokalizowane przy hotelu skrzyżowanie turystyczne o nazwie Ovčárna (chata, bus)^[15], z podaną na tablicy informacyjnej wysokością 1302 m, z którego rozchodzą się wszystkie szlaki turystyczne, szlak rowerowy, ścieżki dydaktyczne i trasa narciarstwa biegowego^[4][16].

Szlaki turystyczne

Klub Czeskich Turystów (cz. Klub Českých Turistů) wytyczył w obrębie hotelu cztery szlaki turystyczne na trasach^{[4][17][18][19]}:

Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – przełęcz Hřebenová – szczyt Výrovka – przełęcz Sedlo pod Malým Jezerníkem – szczyt Malý Jezerník – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – przełęcz Sedlo u Petrových kamenů – góra Vysoká hole – szczyt Vysoká hole–JZ – szczyt Kamzičník – góra Velký Máj – przełęcz Sedlo nad Malým kotlem – góra Jelení hřbet – Jelení studánka – przełęcz Sedlo pod Jelení studánkou – góra Jelenka – góra Ostružná – Rýmařov

Karlova Studánka – dolina potoku Biała Opawa – góra Ostrý vrch – schronisko Barborka – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – góra Vysoká hole – Velká kotlina – Malá Morávka

Kouty nad Desnou – góra Hřbety – góra Nad Petrovkou – Kamzík – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – góra Petrovy kameny – Ovčárna – Karlova Studánka

Karlova Studánka – dolina potoku Biała Opawa – góra Ostrý vrch – wodospady Białej Opawy – góra Petrovy kameny – Ovčárna – góra Vysoká hole – góra Temná – góra Kopřivná – Karlov pod Pradědem – Malá Morávka

Szlaki rowerowe

Blisko hotelu wyznaczono szlak rowerowy na trasie^[4]:

Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – góra Výrovka – Kamzík – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – przełęcz Hvězda^[20]

podjazd Przełęcz Hvězda – Pradziad: (długość: 9,1 km, różnica wysokości: 632 m, średnie nachylenie podjazdu: 6,9%)^[21]

Ścieżki dydaktyczne

Wzdłuż grzbietu głównego góry Pradziad w 2009 roku wyznaczono ścieżkę dydaktyczną o nazwie (cz. Naučná stezka Po hřebenech – světem horských luk) o długości 12 km na odcinku^[4]:

Ovčárna – Skřítek (z 12 stanowiskami obserwacyjnymi na trasie)^[22][23]

Ponadto blisko hotelu przebiega inna ścieżka dydaktyczna (cz. NS Se skřítkem okolím Pradědu) o długości 3,7 km na trasie^[24][25]:

góra Malý Děd – schronisko Švýcárna – szczyt Pradziad – góra Petrovy kameny (z 8 stanowiskami obserwacyjnymi)

Trasy narciarskie

W okresach ośnieżenia istnieje możliwość skorzystania z tras narciarskich^[16]. Przy hotelu wytyczono trasę narciarstwa biegowego o nazwie tzw. (cz. Jesenická magistrála)^[16][26].

Na stokach pobliskich gór zlokalizowano następujące trasy narciarstwa zjazdowego^[16][27]:

Trasy narciarstwa zjazdowego z wyciągami ośrodka narciarskiego Sport centrum Figura Praděd – Ovčárna
Lp.	Trasa i oznaczenie	Długość trasy m	Różnica wysokości m	Rodzaj wyciągu	Długość wyciągu m	Stok góry
1	1	760	143	orczykowy	540	Vysoká hole
2	2	610	143
3	3	600	125	orczykowy	590
4	4	600	125
5	5[a]	280	85	orczykowy	260	Petrovy kameny
6	6[a]	780	173	orczykowy	650
7	Malý Václavák 8	150	26	orczykowy	130
8	Velký Václavák 7	500	95	orczykowy	470	Pradziad

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Banaszkiewicz, Jerzy Parzewski: Jesioniki, Góry Opawskie. Mapa turystyczna: skala 1:50 000. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, 2019. ISBN 978-83-7605-941-9. OCLC 1150586280. (pol. • cz.)
• Waldemar Brygier, Adam Gałęcki, Rafał Jońca, Monika Sibielec, Dariusz Wojciechowski: Jesioniki. Pradziad, Jeseník: skala 1:40 000. Wyd. 4. Wrocław: Studio Plan, 2017. ISBN 978-83-65689-75-7. OCLC 1036547484. (pol. • cz.)
• Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky jih. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000. Wyd. 1. Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010, seria: Eurocart. ISBN 978-80-87380-18-5. OCLC 865043859. (cz.)
• Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky sever. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000. Wyd. 1. Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010, seria: Eurocart. ISBN 978-80-87380-17-8. OCLC 865043841. (cz.)
• Marcin Dziedzic: Morawsko-Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie 1881-1945. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 2006. ISBN 83-7374-041-4. OCLC 76339523.
• Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech) (cz.). W: Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [on-line]. ags.cuzk.cz.
• Historie jesenické přírody. (PDF) (cz.). jeseniky.ochranaprirody.cz.
• Hrubý Jeseník (mapa) (JPEG) (cz.). dudisoft.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:40 000. Zádveřice: SHOCart, 2018. ISBN 978-80-7224-736-3. OCLC 1103831608. (cz.)
• Jiří Koranda: Minulost a současnost jesenických horských chat. Brno: 1994/1995. OCLC 802156632. (cz.)
• Lenka Skuhravá, Kateřina Kočí: Karlova Studánka. (PDF). Wyd. 1. Karlová Studánka: Obec Karlova Studánka, 2012. ISBN 978-80-260-3245-8. OCLC 829661053. (cz.)
• Wysoki Jesionik (mapa turystyczna) 1:192 000. pl.mapy.cz.
• Petra Zástěrová, Jan Jelínek: Atraktivita regionu Vrbenska. (PDF). Ostrava: Vysoká škola báňská - Technická univerzita Ostrava. Hornicko-geologická fakulta. Institut geologického inženýrství, 2010. OCLC 772917347. (cz.)

Linki zewnętrzne

• Kamera internetowa Praděd - Ovčárna (on-line). bergfex.pl. [dostęp 2021-07-23].
• Ovčárna (galeria zdjęć historycznych) (cz.). fotohistorie.cz. [dostęp 2020-05-04].