Owocożer czerwonowąsy

Owocożer czerwonowąsy
	Ptilinopus mercierii
	(Des Murs & Prévost, 1849)
	; Osobnik podgatunku nominatywnego; (Ptilinopus mercierii mercierii)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	gołębiowe
Rodzina	gołębiowate
Podrodzina	trerony
Rodzaj	Ptilinopus
Gatunek	owocożer czerwonowąsy
Synonimy
	Kurukuru Mercierii Des Murs & Prévost, 1849
	Kurukuru Mercierii Des Murs & Prévost, 1849
Podgatunki
	P. m. mercierii (Des Murs & Prévost, 1849); P. m. tristrami Salvadori, 1892;
	P. m. mercierii (Des Murs & Prévost, 1849); P. m. tristrami Salvadori, 1892;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; wymarły

Owocożer czerwonowąsy^[3] (Ptilinopus mercierii) – wymarły gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae), podrodziny treronów (Raphinae). Występował endemicznie na Markizach (Polinezja Francuska). Ostatni raz został odnotowany w 1922.

Systematyka

Po raz pierwszy gatunek opisali Des Murs i Prévost w 1849. Holotyp odłowiono na wyspie Nuku Hiva podczas podróży okrętu Venus. Nowemu gatunkowi autorzy nadali nazwę Kurukuru Mercierii^[4]. Obecnie Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza owocożera czerwonowąsego w rodzaju Ptilinopus i wyróżnia 2 podgatunki^[5]: Ptilinopus mercierii mercierii oraz Ptilinopus mercierii tristrami. Drugi z nich został opisany w 1892 przez Salvadoriego, który uznał go za odrębny gatunek^[6]. Podgatunek nominatywny znany jest tylko z jednego okazu pozyskanego przy odkryciu (przechowywany jest w Paryżu)^[7], zaś podgatunek P. m. tristrami z przynajmniej 11 okazów^[8] (w zbiorach w Nowym Jorku i Tring)^[7].

Charakterystyka

Długość jego ciała wynosiła około 22 cm^[7]. U holotypu P. m. tristrami skrzydła mierzyły ok. 140 mm długości, ogon 85 mm, górna krawędź dzioba 12 mm, długość skoku 21 mm^[6]. U podgatunku nominatywnego czoło i ciemię były jaskrawo czerwonofioletowe, gardło żółtawe, zaś kark, szyja i pierś srebrzystoszare z zielonym nalotem. Spód ciała jaskrawo złotożółty, grzbiet i skrzydła soczyście zielone ze złotawym nalotem. Ogon ciemnozielony z białym paskiem na końcu. Osobniki podgatunku P. m. tristrami miały za ciemieniem żółty pasek, ich upierzenie było ogółem jaśniejsze i z mniejszą ilością barwy zielonożółtej w upierzeniu^[7].

Występowanie i ekologia

Przedstawiciele podgatunku nominatywnego zamieszkiwali wyspę Nuku Hiva, zaś P. m. tristrami Hiva Oa. O zwyczajach ptaków podgatunku P. m. mercierii nie wiadomo nic. Ptaki P. m. tristrami są natomiast lepiej zbadane. Prowadziły nadrzewny tryb życia, ich lot był gwałtowniejszy i zwinniejszy niż u owocożerów białoczelnych (Ptilinopus dupetithouarsii), nadal występujących na Markizach. Niekiedy były widywane podczas grupowego żerowania na szczytach drzew. Żywiły się owocami, pnączami i nasionami. Występowały w górskich lasach, na większych wysokościach niż owocożery białoczelne. Młodocianego osobnika odłowiono w listopadzie, więc lęgi musiały odbywać się we wrześniu i październiku^[7].

Status

IUCN uznaje owocożera czerwonowąsego za gatunek wymarły (EX, Extinct)^[8]. Za wymarcie ptaków podgatunku nominatywnego odpowiadają najprawdopodobniej wprowadzone na wyspę koty i szczury. W przypadku P. m. tristrami jako przyczynę wymarcia podawano również wprowadzenie na wyspę puchaczy wirginijskich (Bubo virginianus)^[7].

Przypisy

↑ Ptilinopus mercierii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Ptilinopus mercierii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2021-04-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-24].
↑ Du Petit-Thouars, Abel Aubert: Voyage autour du monde sur la frégate la Vénus. Commandée par Abel de Petit-Thouars. 1855, s. 266–267. (fr.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-24]. (ang.).
↑ ^a ^b Tommaso Salvadori. Descrizione di una nuova specie di Colombo del genere PTILINOPUS. „Bollettino dei musei di zoologia ed anatomia comparata della R. Università di Torino”. 7 (N. 135), s. 1, 1892. (wł.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 158. ISBN 978-1-4081-5861-6. (ang.).
↑ ^a ^b Red-moustached Fruit-dove Ptilinopus mercierii. BirdLife International. [dostęp 2017-04-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Strona z ilustracją z ptakiem podgatunku nominatywnego i zdjęciem wypchanego okazu P. m. tristrami. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-21)]. (ang.).

[itis-1] Ptilinopus mercierii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Ptilinopus mercierii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2021-04-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-24].

[orygn-4] Du Petit-Thouars, Abel Aubert: Voyage autour du monde sur la frégate la Vénus. Commandée par Abel de Petit-Thouars. 1855, s. 266–267. (fr.).

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-24]. (ang.).

[orygt-6] Tommaso Salvadori. Descrizione di una nuova specie di Colombo del genere PTILINOPUS. „Bollettino dei musei di zoologia ed anatomia comparata della R. Università di Torino”. 7 (N. 135), s. 1, 1892. (wł.).

[gb-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 158. ISBN 978-1-4081-5861-6. (ang.).

[birdlife-8] Red-moustached Fruit-dove Ptilinopus mercierii. BirdLife International. [dostęp 2017-04-08]. (ang.).

[podgatunek-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Takson uznany za podgatunek na Kompletnej liście ptaków świata

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[A]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne