Owrucz

Owrucz

Овруч

Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	żytomierski
Rejon	owrucki
Burmistrz	Walerij Szwab
Powierzchnia	9 km²
Populacja (2018) • liczba ludności	15 795[1]
Nr kierunkowy	+380 4148
Kod pocztowy	11109
Położenie na mapie obwodu żytomierskiego Owrucz
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Owrucz
51°19′28″N 28°48′29″E/51,324444 28,808056
Strona internetowa
Portal Ukraina

Owrucz^[2] (ukr. Овруч) – miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim, siedziba rejonu owruckiego; leży nad rzeką Noryn (dorzecze Dniepru). W X wieku był stolicą Olega Światosławowica.

Owrucz był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[3], położonym w pierwszej połowie XVII wieku w starostwie grodowym owruckim w województwie kijowskim^[4].

W mieście rozwinął się przemysł mleczarski oraz lniarski^[5].

Historia

Miejsce było zamieszkałe już w 5-4 tysiącleciu p.n.e. W I tysiącleciu n.e. Owrucz był ośrodkiem plemienia Drewlan. Po raz pierwszy osada została wspomniana w Latopisie Ipatijewskim jako Wrucznie, gród drewlański podległy księżnej Oldze. Według latopisu, było to miejsce śmierci księcia Olega Światosławowica. Inne nazwy Owrucza wymieniane w latopisach to: Wruczaj, Wruczyj, Owruczew.

Owrucz, wchodząc w skład Rusi Kijowskiej, był potężną fortecą. W XII w. był siedzibą księcia Ruryka Rościsławicza. Resztki umocnień z tego okresu zachowały się do naszych czasów.

Zniszczony przez Tatarów Owrucz odrodził się na początku XIV w., kiedy wszedł w skład księstwa halicko-wołyńskiego. Miał wówczas swoją fortecę. W 1356 wszedł w skład Księstwa Litewskiego. Krymski chan Edygej przejął miasto w roku 1399.

Owrucz padał ofiarą kolejnych napadów Tatarów krymskich. Dla obrony przed nimi zbudowano w 1506 drewniany zamek. Później był on przebudowywany i modernizowany: wykopano głęboki rów, a samą fortecę otoczono kamiennym murem. Miała ona 4 bramy wjazdowe i 6 baszt. W XVI w. w mieście funkcjonował prawosławny klasztor^[7], który funkcjonował do napadu tatarskiego w 1671, podczas którego został całkowicie zniszczony^[8].

Owrucz w poł. XIX w.

Od 1569 Owrucz należał do Rzeczypospolitej, w ramach której był stolicą starostwa owruckiego i jednocześnie siedzibą sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego^[9]. W 1641 król Władysław IV Waza nadał mu prawo magdeburskie. W 1648 Owrucz został zajęty przez kozaków. Od 1649 stacjonował w nim pułk kijowski. Rozejm andruszowski z 1667 pozostawił to miasto w granicach Polski. Wzięty przez Rosję podczas drugiego rozbioru w 1793. Pod zaborami był siedzibą powiatu owruckiego w guberni wołyńskiej.

W styczniu 1919, na fali ukraińskich pogromów, wojska atamana Kozyr-Zyrki zamordowały 80 żydowskich mieszkańców Owrucza i splądrowały ok. 1200 domów^[10].

W 1989 liczyło 19 121 mieszkańców^[11].

W 2013 liczyło 16 614 mieszkańców^[12].

Owrucz jest siedzibą eparchii Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego^[13].

Zabytki

• Sobór św. Bazylego z 1911 r. w stylu bizantyjskim
• Dworzec kolejowy z XIX w.
• Budynek więzienia z XIX w.

Osoby związane z Owruczem

Urodzeni w Owruczu

• Ignacy Hołowiński - polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup mohylewski, profesor, apologeta i patrolog, pisarz i tłumacz.
• Stefano Ittar – architekt pochodzenia polskiego, czynny głównie we Włoszech.
• Ołeksandr Ławrynowicz – ukraiński polityk, długoletni minister sprawiedliwości w różnych rządach, parlamentarzysta
• Jerzy Niemirycz – podkomorzy kijowski, kanclerz ruski, polityk Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jeden z najbardziej wpływowych arian Rzeczypospolitej.
• Wilhelm Hołowiński - marszałek szlachty powiatu owruckiego, powstaniec 1831 w powiecie owruckim
• Kazimierz Hołowiński - marszałek powiatu owruckiego w 1812

Zmarli w Owruczu

• Eustachy Daszkiewicz – hetman kozaków zaporoskich, starosta kaniowski, krzyczewski i czerkaski.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Owrucz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 775 .
• Owrucz na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
• Gazetteer