Ozonosfera
Ozonosfera (warstwa ozonowa, powłoka ozonowa) – warstwa zwiększonej koncentracji ozonu w stratosferze. Za obszar jej występowania przyjmuje się wysokości 10–50[1] lub 20–40[2] km nad poziomem morza. Najwyższe stężenie ozonu występuje na wysokości około 32 km nad powierzchnią Ziemi. Na tej wysokości stężenie ozonu może wynosić nawet 15 części na milion (0,0015%)[3].
Ozon stratosferyczny powstaje w wyniku działania słonecznego światła ultrafioletowego na tlen atmosferyczny. Ozon jest niszczony, gdy reaguje z cząsteczkami zawierającymi azot, wodór, chlor lub brom. Niektóre molekuły niszczące ozon występują naturalnie, ale ludzie wytworzyli inne substancje zubożające warstwę ozonową (w szczególności freony), doprowadzając do rozrostu dziury ozonowej[3].
Ozonosfera jest warstwą ochronną bardzo ważną dla życia na Ziemi. Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, które jest szkodliwe dla organizmów żywych. Dzięki niej jest możliwe życie na lądzie. Pochłania ona całkowicie promieniowanie UV-C, częściowo promieniowanie UV-B, a przed promieniowaniem UV-A chroni tylko w niewielkim stopniu.
Ozonosfera przyczynia się do wzrostu temperatury w warstwie stratosfery, ponieważ ozon pochłania promieniowanie nadfioletowe, a jego energia zamieniana jest w ciepło. Mimo że nazwa sugeruje jego duży udział, cały ozon z ozonosfery w warunkach normalnych utworzyłby na poziomie morza warstwę o grubości ok. 3 mm[4].
Przypisy
- ↑ ozonosfera. W: Słownik języka polskiego [on-line]. PWN. [dostęp 2017-02-28].
- ↑ Warstwa ozonowa. UAM, Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii. [dostęp 2006-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-29)].
- ↑ a b NASA Ozone Watch Images, data, and information for atmospheric ozone. NASA. [dostęp 2018-12-25].
- ↑ NASA Ozone Watch. NASA. [dostęp 2018-12-25].
Media użyte na tej stronie
Zdjęcie górnych warstw atmosfery ziemskiej z widocznym przejściem w przestrzeń kosmiczną.
Levels of ozone at various altitudes (DU/km), and related blocking of several types of ultraviolet radiation. The ozone concentrations shown are very small, typically only a few molecules wide O3 per million molecules of air. But these ozone molecules are vitally important to life because they absorb the biologically harmful ultraviolet radiation from the Sun. There are three different types of ultraviolet (UV) radiation, based on the wavelength of the radiation. These are referred to as UV-a, UV-b, and UV-c. The figure also shows how far into the atmosphere each of these three types of UV radiation penetrates. We see that UV-c (red) is entirely screened out by ozone around 35 km altitude. On the other hand, we see that most UV-a (blue) reaches the surface, but it is not as genetically damaging, so we don't worry about it too much. It is the UV-b (green) radiation that can cause sunburn and that can also cause genetic damage, resulting in things like skin cancer, if exposure to it is prolonged. Ozone screens out most UV-b, but some reaches the surface. Were the ozone layer to decrease, more UV-b radiation would reach the surface, causing increased genetic damage to living things.
(c) I, RedAndr, CC-BY-SA-3.0
Antarctic ozone layer in September with the hole from 1957 to 2001 year