Pál Schmitt

Pál Schmitt

(c) Martin Rulsch, Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
Data i miejsce urodzenia	13 maja 1942 Budapeszt
Prezydent Węgier
Okres	od 6 sierpnia 2010 do 2 kwietnia 2012
Przynależność polityczna	Fidesz
Poprzednik	László Sólyom
Następca	László Kövér (p.o.)
Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego
Okres	od 14 maja 2010 do 6 sierpnia 2010
Przynależność polityczna	Fidesz
Poprzednik	Béla Katona
Następca	László Kövér
Odznaczenia

Data i miejsce urodzenia	13 maja 1942 Budapeszt
Obywatelstwo	węgierskie
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Węgry Igrzyska olimpijskie złoto Meksyk 1968 szermierka (szpada drużynowo) złoto Monachium 1972 szermierka (szpada drużynowo)

Pál Schmitt (wym. [paːl ʃmit]; ur. 13 maja 1942 w Budapeszcie^[1]) – węgierski dyplomata, polityk i sportowiec, prezydent Węgier od 6 sierpnia 2010 do 2 kwietnia 2012. Deputowany do Parlamentu Europejskiego w latach 2004–2010, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego w 2010. W młodości szermierz, szpadzista, dwukrotny złoty medalista olimpijski.

Życiorys

Rodzina i edukacja

Urodził się w 1942 w Budapeszcie, dokąd pod koniec XIX wieku przybył jego dziadek, imigrant z niemieckiego Ettlingen i z zawodu handlarz winem. Jego ojciec był lekarzem, matka prowadziła dom. Rodzina żyła skromnie. W młodości Pál Schmitt pobierał lekcje języka francuskiego i gry na pianinie. Kształcił się w Gimnazjum Petöfiego w Budapeszcie, gdzie po raz pierwszy dostrzeżono u niego talent sportowy^[2].

W 1965 ukończył ekonomię na Uniwersytecie Korwina w Budapeszcie. Doktoryzował się w 1992 w zakresie wychowania fizycznego na Akademii Wychowania Fizycznego w Budapeszcie^[3]. W 2012 po wykryciu plagiatu stracił stopień doktora^[4].

Kariera sportowa i działalność społeczna

Karierę szermierczą rozpoczynał w latach 60. Startował w barwach budapeszteńskiego klubu sportowego MTK. Zdobył złoty medal olimpijski w drużynowym konkursie szpady na XIX Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku w 1968 oraz cztery lata później podczas XX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium^[3].

W latach 1965–1980 pracował jako dyrektor w sieci hoteli Hungaro, m.in. był dyrektorem renomowanego hotelu Astoria w centrum Budapesztu^[2]. Po zakończeniu występów szermierczych działał w strukturach związków sportowych i olimpijskich. W 1981 został dyrektorem Stadionu Narodowego, a w 1983 wicedyrektorem Narodowego Biura Wychowania Fizycznego i Sportu. W 1983 wszedł w skład Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl). W latach 1983–1989 zajmował stanowisko sekretarza generalnego Węgierskiego Komitetu Olimpijskiego. Od 1989 do 2010 był jego przewodniczącym^[3][5].

W strukturach MKOl w latach 1984–1988 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Sportowców, członka zarządu MKOl (1991–1999), wiceprzewodniczącego MKOl (1994–1999), przewodniczącego Komisji Sportu i Środowiska (od 1995). W tym czasie wchodził również w skład wielu innych komisji tej organizacji. W latach 1999–2007 był przewodniczącym Światowego Związku Olimpijczyków (World Olympians Association)^[3].

Działalność polityczna

W latach 90. rozpoczął działalność polityczną. Był ambasadorem Węgier w Hiszpanii (1993–1997) oraz Szwajcarii (1999–2002)^[3]. W 1998, jako kandydat niezależny, wziął udział w wyborach na urząd burmistrza Budapesztu. Przegrał jednak z Gáborem Demszkym, zdobywając 36% głosów poparcia^[2].

Wstąpił do prawicowego Fideszu, obejmując w 2003 funkcję wiceprzewodniczącego partii. W 2004 i 2009 z listy tego ugrupowania był wybierany do Parlamentu Europejskiego. Mandat objął 20 lipca 2004. Był członkiem biura Europejskiej Partii Ludowej. Od lipca 2004 do lipca 2009 zajmował stanowisko wiceprzewodniczącego Komisji Kultury i Edukacji w PE. Od września 2004 do lipca 2009 stał na czele Delegacji do Wspólnego Komitetu Parlamentarnego UE-Chorwacja. 14 lipca 2009 wybrano go na wiceprzewodniczącego PE. 13 maja 2010 odszedł z PE w związku z uzyskaniem w wyborach krajowych mandatu posła do Zgromadzenia Narodowego^[6]. 14 maja 2010 został wybrany na przewodniczącego krajowego parlamentu^[7].

23 czerwca 2010 premier Viktor Orbán ogłosił Pála Schmitta kandydatem Fideszu na urząd prezydenta Węgier w pośrednich wyborach prezydenckich^[8]. Poparła go także sojusznicza Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa. 29 czerwca 2010 Zgromadzenie Narodowe wybrało go na to stanowisko, które objął po zakończeniu kadencji László Sólyoma upływającej 5 sierpnia 2010^[9]. W głosowaniu uzyskał 263 głosy, jego konkurent András Balogh – 59^[10].

6 sierpnia 2010 został zaprzysiężony na stanowisku głowy państwa. Do swoich priorytetów zaliczył działania na rzecz rozwoju gospodarki i tworzenia miejsc pracy, poprawy bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz wspierania rodaków z państw ościennych. Zadeklarował, iż pragnie pełnić rolę równoważącą między różnymi partiami politycznymi i grupami społecznymi, podkreślając znaczenie jedności narodowej^[5][11].

2 kwietnia 2012 podał się do dymisji w związku ze sprawą plagiatu swojej pracy doktorskiej. Według danych agencji prasowych 197 z 215 stron jego pracy było wiernym tłumaczeniem pracy bułgarskiego oraz niemieckiego naukowca. 29 marca 2012 Uniwersytet Medyczny im. Semmelweisa (SOTE) pozbawił go z tego powodu stopnia doktora. Pál Schmitt wyjaśniał, że pracę tę pisał w 1992 „zgodnie ze swą najlepszą wiedzą”. Jego rezygnacji domagała się opozycja oraz część mediów i obywateli, którzy demonstrowali w tym celu w Budapeszcie. Premier Viktor Orbán decyzję tę pozostawiał w gestii samego prezydenta. Prezydent, który kilka dni wcześniej wykluczał rezygnację, swoje ostateczne stanowisko uzasadnił kontrowersjami i podziałami, jakie sprawa plagiatu jego pracy doktorskiej wywołała w społeczeństwie^[12][13]. Zgodnie z konstytucją, obowiązki głowy państwa przejął László Kövér, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego.

Życie prywatne

Jest żonaty, ma trzy córki. Żonę, Katalin Makray, srebrną medalistkę w gimnastyce na XVIII Igrzyskach Olimpijskich w Tokio w 1964, poznał w czasie zgrupowania sportowego w miejscowości Tata^[2].

Starty olimpijskie

Meksyk 1968

• szpada drużynowo – złoto^[1]

Monachium 1972

• szpada drużynowo – złoto^[1]
• szpada indywidualnie – ćwierćfinały^[1]

Montreal 1976

• szpada drużynowo – 4. miejsce^[1]

Odznaczenia

• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (z urzędu, 2010)
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2001)^[14]

Przypisy