Pęd płonny

Pędy płonne skrzypu olbrzymiego

Pęd płonny – u roślin jest to pęd, na którym nie występują organy rozrodcze, nie są wytwarzane zarodniki ani nasiona. Wiele gatunków roślin wytwarza wyłącznie pędy rozrodcze, u niektórych występują równocześnie zarówno pędy płonne, jak i pędy rozrodcze, u innych jeszcze gatunków pędy płonne wytwarzane są w innym czasie, niż pędy rozrodcze. Pędy płonne pełnią funkcję asymilacyjną, wytwarzając w drodze fotosyntezy substancje organiczne niezbędne do rozwoju i wzrostu rośliny.

Skrzypy

U skrzypów pęd płonny to pęd, na którym nie są wytwarzane kłosy zarodnionośne. W naszej strefie klimatycznej wytwarzany jest on zazwyczaj później niż pęd zarodnionośny. Pęd płonny jest pokoleniem bezpłciowym – sporofitem. Jego zadaniem jest przeprowadzanie fotosyntezy i wytworzenie substancji zapasowych, które zmagazynowane w kłączu i znajdujących się na nim bulwach pędowych umożliwią rozwój pędu zarodnionośnego i wytworzenie zarodników.

Pęd płonny skrzypów wyrasta z podziemnego kłącza i zbudowany jest z na przemian ułożonych członów długich – międzywęźli i krótkich – węzłów. Z węzłów na pędach nadziemnych wyrastają okółkowo ułożone liczne pędy boczne (również członowane) i małe, łuskowate liście. Liście skrzypów są bardzo małe i nie biorą udziału w fotosyntezie, często są czarniawe. Wyrastają one w okółkach na pędzie, zrastając się dookoła węzłów tworzą pochwy podtrzymujące nasady międzywęźli. Pędy skrzypów są silnie wysycone krzemionką. Bardzo łatwo odrywają się w węzłach.

Rośliny nasienne

U roślin nasiennych nazwą pędy płonne określa się pędy niewytwarzające kwiatów. Ich przeciwieństwem są pędy kwiatowe wytwarzające kwiaty. U niektórych gatunków tych roślin występują wyłącznie pędy kwiatowe, u niektórych obok pędów kwiatowych występują również pędy płonne.

Bibliografia

• Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
• Stanisław Tołpa, Jan Radomski: Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych. Warszawa: PWRiL, 1971.
• František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.