Płazy beznogie

Płazy beznogie
Gymnophiona[1]
Müller, 1831
Ilustracja
Przedstawiciel rzędu – marszczelec pierścieniowy (Siphonops annulatus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

płazy

Rząd

płazy beznogie

Rodziny

zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania

Płazy beznogie (Gymnophiona) – rząd płazów o robakowatym kształcie, często przypominają wyglądem dżdżownicę. Żywią się larwami owadów i innych bezkręgowców. Mają zredukowane kończyny i pasy: barkowy i miednicowy. W skórze drobne łuski. Kręgosłup składa się z prawie 200 dwuwklęsłych (amficelicznych) kręgów. Nie mają oczu lub posiadają oczy szczątkowe. Żyją w wilgotnej glebie w krajach tropikalnych poza Madagaskarem, Nową Gwineą, Australią i wyspami Oceanu Indyjskiego.

Systematyka

Do rzędu płazów beznogich należą następujące rodziny[2][3][4]:

  • Caeciliidae Rafinesque, 1814marszczelcowate
  • Chikilidae Kamei, San Mauro, Gower, Van Bocxlaer, Sherratt, Thomas, Babu, Bossuyt, Wilkinson & Biju, 2012
  • Dermophiidae Taylor, 1969
  • Herpelidae Laurent, 1984
  • Ichthyophiidae Taylor, 1968łusecznikowate[5]
  • Indotyphlidae Lescure, Renous & Gasc, 1986
  • Rhinatrematidae Nussbaum, 1977
  • Scolecomorphidae Taylor, 1969
  • Siphonopidae Bonaparte, 1850
  • Typhlonectidae Taylor, 1968

Szczegóły budowy

Wielkość: 10-150 cm.

Szkielet: duża liczba kręgów, czaszka zwarta i twarda.

Układ nerwowy: oczy uwstecznione; na głowie czułki z chemoreceptorami.

Układ oddechowy: u większości lewe płuco zredukowane, u Atretochoana eiselti-brak płuc.

Rozród: zapłodnienie wewnętrzne, męski narząd kopulacyjny: fallodeum; jajorodność, rzadziej żyworodność.

Ewolucja

Niektóre analizy filogenetyczne sugerują, że w przeciwieństwie do płazów bezogonowych i ogoniastych, które według tych analiz miałyby pochodzić od temnospondyli, Gymnophiona wyewoluowały z przedstawicieli grupy Lepospondyli – jeśli hipoteza ta jest prawdziwa, współczesne płazy, grupa Lissamphibia, byłyby taksonem difiletycznym[6]. Z innych analiz wynika jednak, że Lissamphibia są taksonem monofiletycznym[7][8].

Przypisy

  1. Gymnophiona, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. D. Frost: Gymnophiona Müller, 1832 (ang.). W: Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2018-04-13].
  3. M. Wilkinson, D. San Mauro, E. Sherratt & D.J. Gower. A nine-family classification of caecilians (Amphibia: Gymnophiona). „Zootaxa”. 2874, s. 41-64, 2011 (ang.). 
  4. R.G. Kamei, D. San Mauro, D.J. Gower, I. Van Bocxlaer, E. Sherratt, A. Thomas, S. Babu, F. Bossuyt, M. Wilkinson i& S.D. Biju. Discovery of a new family of amphibians from northeast India with ancient links to Africa. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 279 (1737), s. 2396–2401, 2012. DOI: 10.1098/rspb.2012.0150 (ang.). 
  5. Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
  6. Jason S. Anderson, Robert R. Reisz, Diane Scott, Nadia B. Fröbisch i Stuart S. Sumida. A stem batrachian from the Early Permian of Texas and the origin of frogs and salamanders. „Nature”. 453, s. 515–518, 2008. DOI: 10.1038/nature06865 (ang.). 
  7. David Marjanović, Michel Laurin. A reevaluation of the evidence supporting an unorthodox hypothesis on the origin of extant amphibians. „Contributions to Zoology”. 77 (3), s. 149–199, 2008 (ang.). 
  8. Hillary C. Maddin, Farish A. Jenkins Jr, Jason S. Anderson. The Braincase of Eocaecilia micropodia (Lissamphibia, Gymnophiona) and the Origin of Caecilians. „PLoS ONE”. 7 (12), s. e50743, 2012. DOI: 10.1371/journal.pone.0050743 (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Distribution.gymnophiona.2.png
Autor: Sarefo + corrections for India by L. Shyamal and for Indonesia by WolfmanSF, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Modified distribution of caecilians based on Image:Distribution.gymnophiona.1.png