Płazy ogoniaste

Płazy ogoniaste

Caudata
Fischer von Waldheim, 1813[1]
Salamandra plamista
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Synonimy
Urodela Latreille, 1825
Podrzędy
Cryptobranchoidea Salamandroidea Sirenoidea

Płazy ogoniaste (Caudata) − rząd płazów o pokroju ciała przypominającym nieco wygląd jaszczurki. Do rzędu tego zalicza się m.in. traszki i salamandry.

Szkielet

Płazy ogoniaste posiadają dobrze wykształcone kończyny, prawie jednakowej długości. U niektórych gatunków, np. u syrenowatych nie ma kończyn tylnych. Kończyny przednie mają 4 lub 3 palce, a tylne przeważnie 5. Kręgi o trzonach dwuwklęsłych lub tyłowklęsłych. Mostek jest prymitywny i słabo wykształcony; posiada dużą liczbę elementów chrzęstnych. Nie występują obojczyki. Kości łokciowa i promieniowa oraz piszczelowa i strzałkowa nie są zrośnięte, w przeciwieństwie do kości płazów bezogonowych.

Oddychanie

Narządami oddechowymi płazów ogoniastych są płuca, skóra, jama gębowo-gardzielowa oraz skrzela. Niektóre z tych płazów, np. Proteidae i Sirenidae przez całe życie zachowują skrzela zewnętrzne lub wewnętrzne, mimo że posiadają płuca. Gatunki pozbawione płuc i skrzeli oddychają przez skórę i nabłonek jamy gębowo-gardzielowej.

Rozmnażanie

U większości gatunków zapłodnienie jest wewnętrzne, nie występują jednak narządy kopulacyjne. Samce w czasie toków składają spermatofory, które następnie podejmowane są przez samice, a uwolnione z nich plemniki zapładniają jaja w jajowodach. Większość jest jajorodna, ale niektóre gatunki rodzą larwy (np. salamandra plamista) lub przeobrażone młode (np. salamandra czarna). Kijanki w stadium maksymalnego rozwoju przypominają wyglądem formy dorosłe (różnią się obecnością skrzeli zewnętrznych). U wielu gatunków występuje neotenia.

Występowanie

Płazy ogoniaste występują głównie na półkuli północnej w klimacie umiarkowanym. Spotyka się je również w południowo-wschodniej Azji, w północnej Afryce i Ameryce Środkowej oraz na północy Ameryki Południowej. Nie występują w Australii, Archipelagu Indo-Australijskim i znacznej części Ameryki Południowej.

Systematyka

W obrębie tego rzędu wyróżnia się 3 podrzędy, które dzieli się na rodziny^[2]:

• Cryptobranchoidea
  • Cryptobranchidae Fitzinger, 1826 − skrytoskrzelne
  • Hynobiidae Cope, 1859 (1856) − kątozębne
• Salamandroidea
  • Proteidae Bonaparte, 1831 − odmieńcowate
  • Amphiumidae J.E. Gray, 1825 − amfiumowate
  • Salamandridae Goldfuss, 1820 − salamandrowate
  • Rhyacotritonidae Tihen, 1958
  • Ambystomatidae J.E. Gray, 1850 − ambystomowate
  • Plethodontidae J.E. Gray, 1850 − bezpłucnikowate
• Sirenoidea
  • Sirenidae J.E. Gray, 1825 − syrenowate

Przypisy

Bibliografia

Rząd:Płazy ogoniaste Urodela (Caudata) w: W.Zamachowski, A.Zyśk Strunowce Chordata, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1997, ISBN 83-86841-92-3