Płowce (województwo podkarpackie)

Płowce

wieś
Widok na Płowce od strony północno-zachodniej (2011)
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Sanok
Liczba ludności (2020)	340[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-500[2]
Tablice rejestracyjne	RSA
SIMC	0359534[3]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok Płowce
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Płowce
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Płowce
Położenie na mapie powiatu sanockiego Płowce
49°32′42″N 22°10′17″E/49,545000 22,171389

Płowce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok^[3][4].

Historia

Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[5], w drugiej połowie XVII wieku należała do starostwa sanockiego^[6].

Według stanu z 1855 właścicielem posiadłości tabularnej w Płowcach był Władysław Bernatowicz^[7] (zmarły 25 grudnia 1859^[8]), a w 1868 Antonina Burnatowicz^[9].

Jeszcze około 1863 wieś składała się z niewielkiego folwarku oraz około 20 małych osad^[10]. Wkrótce potem przedsiębiorca Jan Okołowicz (późniejszy burmistrz Sanoka) rozpoczął kopanie nafty na płowieckich gruntach włościańskich – początkowo bez powodzenia, a potem z sukcesem^[10]. Za jego przykładem podążali kolejni, wskutek czego powstawały spółki celowane w poszukiwanie i wydobycie nafty^[10]. Przed 1868 do Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie trafiły okazy nafty surowej z kopalni Aleksandrowicza i spółki w Płowcach, jak również czyszczonej w ich fabryce w Sanoku i oleju do smarowania machin, otrzymywanego w tej fabryce^[11]. Niedługo przed 1870 dobra miejscowego majątku dworskiego zakupiła spółka inż. Leonarda Aleksandrowicza i w tamtejszym ogrodzie podjęto prace wydobywcze nafty^[10]. Według relacji z wiosny 1870 na obszarze 3 morgów wznosiło się kilkaset rusztowań tj. wież wiertniczych^[10]. Studnie wydobywcze posiadały swoje imiona np. „Laura”, „Eugenia”^[10]. W pobliżu wież istniały zabudowania dozorców, kuźnie przedsiębiorców^[10]. Scenerię tego rejonu przedstawiały kominy z wydobywającym się z nich dymem, hałas maszyny parowej, pomp i świdrów, a czasem także wybuch dynamitów^[10]. Na miejscu pracowało kilkuset robotników zarówno na ziemi jak i pod ziemią^[10]. W zakresie przemysłu naftowego w Płowcach działała kopalnia Domsa, spółka starosty sanockiego Tytusa Lewandowskiego, tzw. „spółka adwokacka” (dr Seweryn Popiel, dr Erazm Łobaczewski i inni)^[10][12]. Na początku 1870 w Płowcach wydobywano dziennie około 3000 garncy nafty (więcej niż konkurująca Bóbrka) i swoją produkcją zaopatrywała siedem okolicznych destylarni, w tym dwie działające w Sanoku^[10]. Osiągnięcia te przyczyniły się wówczas do wzrostu ludności Sanoka w związku z napływem zainteresowanych^[10]. Skutkowało to także wykupem ziemi we wsi^[10]. Według stanu z 1872 właścicielem Płowiec był nadal Leonard Aleksandrowicz i Spółka^[13]. Przed 1873 została zawiązana poznańsko-galicyjska spółka^[14]. W Wystawie Światowej w Wiedniu 1873 w zastępstwie Jana hr. Tarnowskiego uczestniczył ww. adwokat dr Seweryn Popiel, przedstawiając surowy produkt oleju skalnego i statystykę produkcji^{[15][16][17][18]} (według innej relacji naftę i mapę kopalni^[19]). Przez wiele lat na przełomie XIX/XX wieku właścicielem tabularnym dóbr ziemskich we wsi był wspomniany Jan hr. Tarnowski (oraz Spółka Komandytowa, a także Edmund Wasylkowski, posiadający Płowce Damianówkę)^{[20][21][22][23][24][25]}. W 1911 gmina posiadała we wsi 7 ha, a włościanie 231 ha^[26].

W 1913 w Sanoku została ustanowiona ulica Płowiecka^[27]. Do Sanu w Sanoku uchodzi Potok Płowiecki, biegnący od Płowiec.

Do 1939 w Płowcach działała publiczna szkoła powszechna, czytelnia Towarzystwa Szkoły Ludowej, świetlica oddziału Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet^[28]. W tym czasie nie działały już kopalnie ropy naftowej, której pokłady z uwagi na podskórny charakter zostały zalane przez wodę^[28].

Z Płowiec pochodzili: działacz partyjny Józef Rygliszyn, rzeźbiarz Marian Kruczek i naukowiec Zygmunt Haduch-Suski. 23 czerwca 1946 w Płowcach został aresztowany Kazimierz Kocyłowski, żołnierz partyzantki antykomunistycznej.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

W 2005 został założony klub piłkarski KS Stalfred Płowce/ Stróże Małe, który funkcjonuje w ramach wsi Płowce i Stróże Małe^[29]. W sezonie 2018/2019 klub awansował do A klasy w grupie Krosno I i utrzymuje się do dnia dzisiejszego.^[30].

Przypisy

Bibliografia

• Janina Wowczukówna: Kwestionariusze z badania środowiska. Płowce. 1939, s. 1-2.

Linki zewnętrzne

• Płowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 324 .
• Płowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 462 .