Płyta główna

Płyta główna marki Acer
Rodzaje płyt głównych
Schemat blokowy współczesnej płyty głównej

Płyta główna (ang. motherboard, mainboard) – obwód drukowany urządzenia elektronicznego, na którym montuje się najważniejsze elementy, umożliwiając komunikację wszystkim pozostałym komponentom i modułom[1].

W komputerze na płycie głównej znajdują się: procesory, pamięć operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urządzeń oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych płyt zwanych kartami rozszerzającymi (np. PCI), oraz gniazda do urządzeń składujących (dyski twarde, napędy optyczne itp.), złącze klawiatury i zasilacza. W niektórych konstrukcjach także gniazda do innych urządzeń zewnętrznych, do których sprzęt znajduje się na płycie głównej (port szeregowy, port równoległy, USB).

Koncepcję zbudowania komputera osobistego wyposażonego tylko w minimum potrzebnych urządzeń zmontowanych na jednej płycie drukowanej oraz gniazd, do których podłącza się dodatkowe urządzenia, zapoczątkowała firma IBM, wprowadzając komputer osobisty, zwany też PC.

Dell Precision T3600

Budowa płyty głównej komputera typu PC

Płyta główna IBM PC

W miarę wzrostu stopnia integracji układów scalonych, w celu poprawy szybkości działania oraz obniżenia kosztów budowy całego komputera postępuje integracja elektroniki komputera w kilku układach scalonych umożliwiających współpracę procesora z innymi układami.

W konfiguracjach dominujących w pierwszej dekadzie XXI wieku większość urządzeń zrealizowanych na płycie głównej zgrupowana jest w dwóch układach scalonych zwanych mostkami. Bliższy procesorowi zwany mostkiem północnym oraz mostek południowy.

Mostek północny jest połączony z procesorem za pomocą magistrali FSB lub łączy Hyper Transport. W nowszych rozwiązaniach układ ten zawiera podstawowy kontroler PCIe (lub w starszych rozwiązaniach – AGP), służący najczęściej do podłączenia urządzeń z rodzaju kart graficznych (także zintegrowanych), ale też wszelkich urządzeń wymieniających z procesorem lub pamięcią duże ilości danych (bardzo często zintegrowane karty sieciowe).

Mostek południowy (jeśli występuje) jest podłączony do mostka północnego za pomocą magistrali (na przykład FSB) albo łączem typu Punkt-Punkt jak Hyper Transport. Zawiera drugi kontroler PCIe, kontrolery SATA, ATA, USB, zintegrowany kontroler dźwięku (np. AC97), kontrolery Ethernetu, itd... Jeśli na płycie głównej występuje tylko jeden układ, to najczęściej wszystkie funkcje mostka południowego i północnego są w nim zintegrowane.

Poza wyżej wymienionymi elementami na płycie głównej zawsze jest umieszczony układ BIOS-u, a także moduł zegara czasu rzeczywistego (RTC) wraz z modułem bateryjnego podtrzymania zegara.

Przypisy

  1. Składamy komputer. Dobór płyty głównej., „Poradnik komputerowy”, mamkomputer.info, 25 lutego 2016 [dostęp 2016-11-08] (pol.).

Media użyte na tej stronie

VIA Mini-ITX Form Factor Comparison.jpg
Autor: VIA Gallery from Hsintien, Taiwan, Licencja: CC BY 2.0
Comparison of (personal) computer motherboard form factors
Computer-motherboard.jpg
Autor: Marcin Wieclaw (pcsite.co.uk), Licencja: CC BY-SA 4.0
Image of computer motherboard model DellT3600
VIA EPIA PD-10000.jpg
Mainboard VIA EPIA PD-10000
IBM PC Motherboard (1981).jpg
Autor: German, Licencja: CC BY-SA 3.0
IBM PC Motherboard (1981). It had 16 KB to 64 KB RAM on motherboard
Acer E360 Socket 939 motherboard by Foxconn pl.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Płyta główna E360 Socket 939 marki Acer wyprodukowana przez Foxconna.
Motherboard diagram pl.svg
Autor:

Oryginalnym przesyłającym był Moxfyre z angielskiej Wikipedii

  • derivative work: Jdx
, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Schemat blokowy płyty głownej komputera klasy PC.