Pływanie (sport)
 | |
| Charakterystyka | |
| Rodzaj sportu | |
|---|---|
| Popularność | |
| Dyscyplina olimpijska | od 1896 roku do dziś |
Pływanie – pływanie jako dyscyplina sportu.
Historia pływania
Umiejętność pływania człowiek wykorzystywał w czasach starożytnych, o czym świadczą rysunki sprzed czterech tysięcy lat z Asyrii, Libii i Egiptu. Pierwszy oficjalny konkurs pływacki zorganizowano w Japonii w 1 wieku p.n.e.[1] (w 35 r. p.n.e.[2][3]).
W 1796 powstał klub pływacki Upsala Simsällskap w Uppsali w Szwecji, który wciąż istnieje i szczyci się tytułem najstarszego klubu pływackiego na świecie[4].
W 1869 powstało w Londynie towarzystwo pływackie i rozegrano pierwsze zawody. Pływanie jest w programie igrzysk olimpijskich od samego początku (pływanie na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1896). Do igrzysk olimpijskich w Londynie (1908) olimpijczycy pływali na otwartych akwenach – od tej pory zaczęto organizować zawody w krytych pływalniach. Na igrzyskach olimpijskich w Atenach (2004) zawody zostały rozegrane na pływalni otwartej – bez dachu, ponieważ organizatorzy nie zdążyli wybudować go na czas. W 1973 zaczęto organizować mistrzostwa świata w pływaniu. Do konkurencji pływackich należą: pływanie w basenie, pływanie w płetwach, pływanie długodystansowe, rozgrywane na otwartych akwenach, pływanie synchroniczne uprawiane przez kobiety, skoki do wody, które dzielą się na skoki z trampoliny oraz z wieży, podczas których zawodnicy wykonują punktowane figury podczas lotu, oraz piłka wodna.
Zawody pływackie
Zawody pływackie odbywają się na pływalniach 50-metrowych (tzw. olimpijskich, ang. long course) i 25-metrowych (ang. short course). Na długich basenach rozgrywa się najważniejsze imprezy pływackie, takie jak: Igrzyska olimpijskie, Mistrzostwa Świata, Mistrzostwa Europy, Igrzyska Wspólnoty Brytyjskiej, Mistrzostwa Pacyfiku i inne tego typu zawody. Mistrzostwa Świata i Mistrzostwa Europy rozgrywane są także na krótkiej pływalni, jednak są to zawody mniej prestiżowe.
Pływalnia olimpijska, na której rozgrywane są zawody, ma wymiary 50×25 m, a jej głębokość wynosi minimum 2 m. Ma 10 torów (każdy o szerokości 2,5 m). Temperatura wody podczas zawodów wynosi od 25 °C do 28 °C. Po obu stronach basenu, na ścianach, znajdują się tablice elektroniczne podłączone do automatycznej aparatury pomiaru czasu. Ich dotknięcie skutkuje zarejestrowaniem wyniku końcowego lub międzyczasu.
Jeśli jakieś miasto chciałoby się ubiegać o organizację zawodów rangi globalnej, powinno dysponować kompleksem, na terenie którego m.in. znajdują się przynajmniej dwa baseny o wymiarach olimpijskich (jeden do rywalizacji, drugi do rozgrzewki), a także spełniającym inne warunki narzucone przez międzynarodową organizację pływacką – FINA.
Style pływackie
W pływaniu sportowym wyróżnia się cztery style:
- Styl motylkowy (motyl, motylek, delfin)
- Styl grzbietowy (grzbiet)
- Styl klasyczny (żabka)
- Styl dowolny
- oraz pływanie zmienne lub pływanie sposobem zmiennym (ang. medley swimming - FINA Rules)
Konkurencje pływackie
Pływacy rywalizują obecnie w następujących indywidualnych konkurencjach olimpijskich:
- 50 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
- 100 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
- 200 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
- 400 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
- 800 m stylem dowolnym kobiet (od 2020 również mężczyzn),
- 1500 m stylem dowolnym mężczyzn (od 2020 również kobiet),
- 100 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,
- 200 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,
- 100 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,
- 200 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,
- 100 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn,
- 200 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn,
- 200 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
- 400 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
- 10 km w wodach otwartych kobiet i mężczyzn,
A także w wyścigach sztafetowych:
- 4 × 100 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
- 4 × 200 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
- 4 × 100 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn.
Do konkurencji nieolimpijskich zaliczane są dystanse:
- 800 m stylem dowolnym mężczyzn,
- 1500 m stylem dowolnym kobiet,
- 50 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,
- 50 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,
- 50 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn.
Oraz rozgrywane na pływalniach 25-metrowych:
- 100 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
- 4 × 50 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
- 4 × 50 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn.
Rekordy w pływaniu
Pływanie niepełnosprawnych
Pływanie jest również dyscypliną paraolimpijską, uprawianą przez osoby niepełnosprawne. W związku z tym, że pływanie jest uprawiane przez zawodników o różnym stopniu niepełnosprawności, zawodnicy przed udziałem w zawodach przechodzą proces klasyfikacji. Podczas klasyfikacji, na podstawie m.in. siły mięśni i ruchomości stawów, zawodnikom przydzielana jest klasa startowa. Na najważniejszych zawodach międzynarodowych, takich jak igrzyska paraolimpijskie czy mistrzostwa świata w pływaniu osób niepełnosprawnych, pływacy poszczególnych klas startowych rywalizują między sobą w oddzielnych konkurencjach, np. 100 metrów stylem dowolnym mężczyzn klasa S7. W niektórych zawodach stosowane są systemy punktowe (podobne do punktów FINA), w celu porównania wyników uzyskanych przez zawodników z różnych klas.
Przepisy pływania osób niepełnosprawnych oparte są na przepisach pływania FINA. Różnica polega na dodaniu szeregu wyjątków od przepisów ogólnych, które umożliwiają osobom niepełnosprawnym rywalizację w zawodach. Na przykład, w stylu klasycznym przepisy pływania FINA (dla zawodników pełnosprawnych) wymagają dotknięcia ściany obiema dłońmi równocześnie przy nawrocie i na zakończenie wyścigu. Natomiast przepisy pływania osób niepełnosprawnych zezwalają na dotknięcie ściany jedną dłonią zawodnikom używającym do pływania tylko jednego ramienia. W pływaniu niepełnosprawnych dozwolonych jest również wiele pozycji startowych. Między innymi, wszyscy zawodnicy niepełnosprawni mogą startować z wody, a zawodnicy klas S1-3 (z największym stopniem niepełnosprawności) mogą uzyskać pomoc od swojego asystenta w celu utrzymania kontaktu stóp ze ścianą końcową pływalni przed rozpoczęciem wyścigu.
Organizacją międzynarodową zarządzającą pływaniem niepełnosprawnych jest oddział Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego - IPC Swimming. IPC Swimming ustala przepisy techniczne pływania niepełnosprawnych i organizuje zawody międzynarodowe, m.in.: zawody pływackie w trakcie letnich igrzysk paraolimpijskich, mistrzostwa świata i mistrzostwa kontynentalne (np. mistrzostwa Europy).
Znani pływacy
W pływaniu światowym wybitną postacią był Johnny Weissmuller (USA), zdobywca 4 złotych medali na Igrzyskach Olimpijskich w latach 1924 i 1928, który pierwszy przepłynął 100 m w czasie poniżej minuty. Z kolei w skokach do wody gwiazdami w latach 70. i 80. XX w. byli Włoch Klaus Dibiasi i Amerykanin Greg Louganis. Amerykanin Mark Spitz na igrzyskach w Monachium zdobył aż 7 złotych medali. Bardzo blisko pobicia jego rekordu był inny Amerykanin Michael Phelps, który zdobył na igrzyskach olimpijskich w 2004 sześć złotych krążków i dwa brązowe, a cztery lata później w Pekinie zdobył 8 złotych medali i pobił rekord Spitza. Na kolejnych igrzyskach w Londynie Phelps zdobył kolejne sześć medali: cztery złote i dwa srebrne, a na kolejnych w Rio de Janeiro: pięć złotych i jeden srebrny, dzięki czemu został najbardziej utytułowanym sportowcem w historii nowożytnych igrzysk olimpijskich, zdobywając w sumie 28 medali: 23 złote, trzy srebrne i dwa brązowe. Ośmiokrotnym mistrzem olimpijskim był w latach 80. i 90. inny Amerykanin – Matt Biondi. W latach 90. wielką gwiazdą światowego pływania był rosyjski sprinter, Aleksander Popow, nazywany carem pływania oraz Australijczyk Ian Thorpe.
Zobacz też
- Pływanie w Polsce
Przypisy
- ↑ swimming, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-11-09] (ang.).
- ↑ Brian Williams, Encyklopedia pytań i odpowiedzi, Delta W-Z, 2001, ISBN 978-83-7175-160-8.
- ↑ Brian Williams, The Kingfisher Encyclopedia of Questions and Answers, New York: Kingfisher, 1997, s. 289, ISBN 0-7534-5099-2 (ang.).
- ↑ pływackie ciekawostki. [dostęp 2014-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)].
Linki zewnętrzne
- Polski Związek Pływacki
- Komisja Pływania Polskiego Związku Pływackiego
- Fédération Internationale de Natation (FINA) – Światowa Federacja Pływacka
- Ligue Européenne de Natation (LEN) – Europejska Federacja Pływacka
- Polski Portal Pływacki. plywanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-01)].
- Medaliści olimpijscy
- Rekordy olimpijskie
Media użyte na tej stronie
Pictograms of Olympic sports - Swimming. This is unofficial sample picture. Images of official Olympic pictograms for 1948 Summer Olympics and all Summer Olympics since 1964 can be found in corresponding Official Reports.
Chuck Sketch, a former U.S. Marine and a Wounded Warrior with the veteran swim team, swims laps during a practice session at the 2012 Marine Corps Trials at Marine Corps Base Camp Pendleton, Calif., Feb. 14, 2012. Wounded Warriors, veterans and allies competed in the second annual trials, which included swimming, wheelchair basketball, sitting volleyball, track and field, archery and shooting. The top 50 performing Marines earned the opportunity to compete in the Wounded Warrior Games in Colorado Springs, Colo., in May.
Autor: Signiertes Foto von Giovanni Franceschi, Licencja: CC BY-SA 3.0
Roma 1983, Giovanni Franceschi