Pływcowate

Pływcowate
Kabomba wodna
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	grzybieniopodobne
Rząd	grzybieniowce
Rodzina	pływcowate
Nazwa systematyczna
Cabombaceae A. Rich Nouv. Elém. Bot., ed. 4: 420. 1828.

Pływcowate (Cabombaceae A. Rich.) – rodzina roślin wodnych stanowiąca klad siostrzany dla grzybieniowatych. Należą tu dwa rodzaje z sześcioma gatunkami^[2] występującymi na obu kontynentach amerykańskich, w Afryce środkowej i południowej, we wschodniej Australii, w południowej i wschodniej Azji^[2][3]. Rośliny z rodzaju kabomba Cabomba zostały poza tym szeroko rozprzestrzenione na świecie^[3].

Płoczyniec Brasenia schreberi bywa uprawiany w Azji Wschodniej jako warzywo. Śluz wydzielany na zanurzonych organach tego gatunku ma potencjalnie zastosowanie do kontroli rozwoju glonów i bakterii w stawach. Przedstawiciele rodzaju kabomba Cabomba uprawiani są jako rośliny akwariowe, ozdobne i natleniające wodę w zbiornikach^[3].

Morfologia

Kabomba wodna

Kwiat Brasenia schreberi

Pokrój

Byliny wodne (hydrofity) o długich kłączach lub łodygach korzeniących się w węzłach w dnie, o długich międzywęźlach i liściach pływających^[3][4].

Liście

Zanurzone i pływające, wszystkie do siebie podobne (Brasenia) lub odmienne zanurzone (o silnie podzielonej blaszce) i pływające (całobrzegie). Umieszczone są na pędach skrętolegle z wyjątkiem naprzeciwległych liści zanurzonych u Cabomba. Liście użyłkowane i ew. podzielone dłoniasto^[3][4].

Kwiaty

Obupłciowe, wynurzone nad powierzchnią wody, niewielkie, promieniste i wyrastające pojedynczo w kątach liści. Działek kielicha i płatków korony po trzy, wolnych. Płatki białe, żółte lub fioletowe. Pręciki są trzy lub jest ich sześć (Cabomba) lub 12–18 (rzadko do 36) u Brasenia. Słupkowie tworzone jest przez 3–18 wolnych owocolistków. Zalążnie są górne i na ich powierzchni podłużnie (Brasenia) lub punktowo na szczycie (Cabomba) wykształca się znamię^[3][4].

Owoce

Mieszki o gąbczastej tkance tworzące owoc zbiorowy. Zawierające pojedyncze nasiona (zwykle do trzech)^[3][4].

Systematyka

Rodzina uważana była za bliższą jednoliściennych niż grzybieniowatym Nymphaeaceae, ale dowody molekularne i anatomiczne dowiodły ich bliskiej relacji z tą rodziną. W systemie APG II (2003) uznawane były opcjonalnie za podrodzinę Cabomboideae w obrębie grzybieniowcowatych. W późniejszych systemach (APG III z 2009 i APG IV z 2016) uznawane są już za odrębną, choć siostrzaną rodzinę^[3][4].

W systemie Takhtajana (2009) rośliny tu zaliczane rozdzielane były do dwóch monotypowych rodzin Hydropeltidaceae Dumortier 1822 i Cabombaceae Richard ex A. Richard, 1822. Uzasadnione to było istotnymi różnicami anatomicznymi i morfologicznymi dzielącymi rodzaj płoczyniec (Brasenia) zaliczony do pierwszej z rodzin i kabomba (Cabomba) do drugiej^[5].

Ślady kopalne przedstawicieli tej rodziny znane są sprzed 115 milionów lat z kredy wczesnej. Oba współczesne rodzaje rozdzieliły się około 20 milionów lat temu^[3].

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina zaliczana jest wraz z grzybieniowatymi i hydatellowatymi do rzędu grzybieniowców Nymphaeales, stanowiącego jedną z najstarszych linii rozwojowych okrytonasiennych. Pozycja pływcowatych w systemie APG IV z uwzględnieniem aktualnych informacji o ich filogenezie na podstawie APweb^[2]:

Wykaz rodzajów^[2]

• płoczyniec Brasenia Schreb.
• kabomba Cabomba Aublet

Przypisy