PWS-10

PWS-10
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Polska

Producent

Podlaska Wytwórnia Samolotów

Typ

samolot myśliwski

Konstrukcja

górnopłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne – stałe

Załoga

1

Historia
Data oblotu

marzec 1930

Lata produkcji

19311932

Wycofanie ze służby

1939

Dane techniczne
Napęd

1 x silnik widlasty w układzie W, 12-cylindrowy Lorraine-Dietrich LD-12Eb

Moc

450 KM (331 kW)

Wymiary
Rozpiętość

11,00 m

Długość

7,70 m

Wysokość

2,90 m

Powierzchnia nośna

18,30 m²

Masa
Własna

1 120 kg

Startowa

1 500 kg

Paliwa

280 l

Osiągi
Prędkość maks.

240 km/h

Prędkość minimalna

90 km/h

Prędkość wznoszenia

5,8 m/s

Pułap

5 900 m

Zasięg

520 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 karabiny maszynowe Vickers kal. 7,92 mm
Użytkownicy
Polska, Hiszpania

PWS-10polski samolot myśliwski konstrukcji inż. Aleksandra Grzędzielskiego oraz inż. Augusta Bobka-Zdaniewskiego, produkowany w Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Był to pierwszy polski samolot myśliwski produkowany seryjnie.

Historia

Silnik Lorraine Dietrich 12 Eb eksponowany w MLP w Krakowie.

PWS-10 powstał jako samolot mający zastąpić przestarzałe francuskie myśliwce SPAD 61C1. Zasadniczym problemem będących na wyposażeniu eskadr myśliwskich Spadów była wiotkość ich konstrukcji, co przy niewystarczającej wytrzymałości powodowało wiele wypadków urywania się płatów podczas akrobacji. PWS-10 miał odpowiednio mocną konstrukcję i sprawdzony silnik, co zwiększało bezpieczeństwo wykonywania lotów. Była to jednak konstrukcja dość ciężka, skuteczność lotek była za mała jak na maszynę myśliwską, co skutkowało nie najlepszymi właściwościami podczas takich figur jak beczki czy korkociąg. Z tego powodu PWS-10 był traktowany jako maszyna przejściowa. W eskadrach myśliwskich używany był w latach 1932–1933. Pełnił w nich służbę do czasu wprowadzenia samolotów typu PZL P.7.

Na bazie seryjnego samolotu powstała wersja rozwojowa oznaczona jako PWS-10M1. Zmianie uległa konstrukcja podwozia, obrys usterzenia poziomego i pionowego, zmniejszeniu uległa masa własna płatowca. Poprawiono system chłodzenia silnika poprzez wprowadzenie zmian w instalacji cieczy i oleju. Prototyp był badany w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa, gdzie uzyskał pozytywną ocenę. Z uwagi na niskie osiągi i wprowadzenie do użytku samolotów P.7 zarzucono dalsze prace rozwojowe.

Około 20 egzemplarzy sprzedano do Hiszpanii w trakcie hiszpańskiej wojny domowej (oficjalnym odbiorcą była Portugalia). Około 10 sztuk dotrwało do września 1939 roku w Dęblinie, gdzie używane były do treningu w strzelaniu powietrznym. W czasie kampanii wrześniowej z uwagi na niską wartość bojową wykonywano na nich jedynie loty patrolowe.

Konstrukcja

Jednomiejscowy górnopłat o konstrukcji metalowo drewnianej. Dwudźwigarowe skrzydło kryte płótnem z dwoma zastrzałami łączącymi płat z kadłubem. Kadłub o konstrukcji kratownicowej, spawanej z oprofilowanych rur stalowych, przód pokryty blachą a od kabiny pilota płótnem. Podwozie dwugoleniowe z tylną płozą ogonową. Napęd zapewniał 12-cylindrowy, chłodzony cieczą, widlasty (w układzie W) silnik Lorraine-Dietrich LD-12Eb z chłodnicą umieszczoną pod silnikiem. Silnik napędzał dwułopatowe śmigło firmy Szomański.

Bibliografia

  • Andrzej Morgała: Samoloty myśliwskie w lotnictwie polskim. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1979, s. 133. ISBN 83-206-0633-0.
  • Ryszard Kaczkowski: Doświadczalny samolot myśliwski PWS-10M1. „Skrzydlata Polska”. 22/1962, s. 284, 3 czerwca 1962. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Roundel of Poland (1918-1921).svg
Roundel of the Polish Air Force (1918–1921).
Roundel of Poland (1918–1921).svg
Roundel of the Polish Air Force (1918–1921).
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Narodowe Archiwum Cyfrowe PWS-10 c.jpg
Samolot PWS-10 należący do 131 eskadry myśliwskiej. Warszawa, czerwiec 1932 r.
Lorraine Dietrich 12 Eb MLP 02.jpg
Autor: Zala, Licencja: CC BY-SA 4.0
Francuski 12-cylindrowy silnik rzędowy Lorraine Dietrich 12 Eb z okresu po 1924 r., ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.