PWS-24
| ||
 PWS-24 w barwach LOT | ||
| Dane podstawowe | ||
| Państwo |  Polska | |
| Producent | PWS | |
| Typ | samolot pasażerski | |
| Konstrukcja | górnopłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne – stałe | |
| Załoga | 2 | |
| Historia | ||
| Data oblotu | 1931 | |
| Lata produkcji | 1933 – 1935 | |
| Wycofanie ze służby | 1939 | |
| Dane techniczne | ||
| Napęd | 1 silnik gwiazdowy, 9-cylindrowy Skoda Wright Whirlwind J5 (PWS-24) lub Pratt-Whitney Wasp Junior TB (PWS-24bis) | |
| Moc | 220 KM (162 kW) (PWS-24) 400 KM (294 kW) (PWS-24bis) | |
| Wymiary | ||
| Rozpiętość | 15,00 m | |
| Długość | 9,65 m | |
| Wysokość | 2,95 m | |
| Powierzchnia nośna | 31,75 m² | |
| Masa | ||
| Własna | 1 245 kg (PWS-24) 1 220 kg (PWS-24bis) | |
| Startowa | 1 867 kg (PWS-24) 2 000 kg (PWS-24bis) | |
| Osiągi | ||
| Prędkość maks. | 185 km/h (PWS-24) 225 km/h (PWS-24bis) | |
| Prędkość minimalna | 85 km/h (PWS-24) 90 km/h (PWS-24bis) | |
| Prędkość wznoszenia | 2,1 m/s (PWS-24) 4,2 m/s (PWS-24bis) | |
| Pułap | 3 330 m (PWS-24) 5 000 m (PWS-24bis) | |
| Zasięg | 750 km (PWS-24) 700 km (PWS-24bis) | |
| Dane operacyjne | ||
| Liczba miejsc | ||
| 4 | ||
| Użytkownicy | ||
| Polska | ||
| Rzuty | ||
 | ||
PWS-24 – pierwszy seryjnie produkowany samolot pasażerski polskiej konstrukcji wprowadzony do eksploatacji przez PLL LOT, skonstruowany w latach 1930-1931 przez inż. S. Cywińskiego z wytwórni PWS na bazie PWS-21bis. Był to 6-miejscowy samolot pocztowo-komunikacyjny (4 pasażerów, 2 członków załogi) do obsługi linii krajowych, z czasem przystosowany także do zastosowań aerofotogrametrycznych. Pozostał jedynym seryjnie produkowanym polskim samolotem pasażerskim.
Historia
Prototyp o nr rej. SP-AGR oblatany został w sierpniu 1931 roku i po próbach został zmodyfikowany. W kwietniu 1932 roku przeszedł próby w PLL LOT i wygrał konkurs na następcę Junkersa F-13, wygrywając z Lublinem R-XVI. Koszt budowy samolotu seryjnego wynosił ok. 90.000 zł[a]. Zamówienie złożone zostało w 1933 roku na 5 egzemplarzy SP-AJF, SP-AJG, SP-AJH, SP-AJJ, SP-AJK ("Filip", "Gienek", "Hipek", "Jacek" i "Kazik"). Samoloty SP-AGR, SP-AJF i SP-AJJ w połowie 1933 roku przerobione zostały na aerofotogrametryczne.
W samolotach aerofotogrametrycznych przebudowano kadłub, który uległ wydłużeniu. W miejscu kabiny pasażerskiej zamontowano aparaturę fotograficzną i podręczne laboratorium. W podłodze zamontowano przeszklone wzierniki do wykonywania zdjęć. Podwozie uległo zmianie, amortyzator został przesunięty ku dołowi. Samoloty otrzymały krajowe silniki Skoda-Wright o mocy startowej 235 KM i metalowe śmigło (nastawne na ziemi) typu Gnome-Rhone seria 350 nr 49[1].
Samoloty pierwszej serii wycofane zostały z użycia w 1936 roku, z wyjątkiem SP-AJJ wycofanego w 1938 roku.
W 1932 roku prototyp został wyposażony w silnik Lorraine Algol, o mocy 220 kW (300 KM), a w 1934 roku Pratt & Whitney Wasp Junior, o mocy 294 kW (400 KM), co dało początek wersji PWS-24 bis. Wersja ta zamówiona została przez PLL LOT w kolejnych 5 egzemplarzach i w 1935 roku odebrano samoloty oznaczone SP-AMN, SP-AMO, SP-AMP, SP- AMR i SP-AMS. Jeden z samolotów z poprzedniej serii SP-AJH został też przerobiony do wersji PWS-24 bis z nowym oznaczeniem SP-ASY.
Samolot PWS-24 bis nr SP-AMR w 1935 roku odstąpiono wojsku, SP-AMO w 1936 roku zakupiła Liga Morska i Kolonialna, SP-AMN wycofano z użycia w 1937 roku, a SP-AMP i SP-AMS przerobiono na aerofotogrametryczne w 1936 roku. SP-AMR rozbił się we wrześniu 1939 roku niedaleko Brześcia nad Bugiem. SP-AMS został ewakuowany do Rumunii i internowany, a w lutym 1940 przejęty przez rząd Rumunii i używany zgodnie z przeznaczeniem jako fotogrametryczny przez linie LARES, do czasu skasowania po wypadku z datą 8 września 1940[2].
Uwagi
- ↑ Koszt budowy 5 sztuk, zarówno PWS-24, jak i PWS-24bis, określano jako 450.000 zł. Mazur 2016 ↓, s. 13-16
Przypisy
- ↑ Samolot fotogrametryczny PWS-24bis. „Skrzydlata Polska”. 39/1962, s. 18, 30 września 1962. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ Mazur 2016 ↓, s. 56.
Bibliografia
- Andrzej Glass Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939 wyd. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1977
- Wojciech Mazur: Samoloty komunikacyjne PLL LOT. T. 81. Edipresse Polska S.A., 2016, seria: Wielki Leksykon Uzbrojenia. Wrzesień 1939. ISBN 978-83-7945-055-8.
- Jerzy Litwiński. PWS-24 pierwszy seryjny polski samolot komunikacyjny. „Lotnictwo: Aviation International”. 1/2016, s. 90-98, styczeń 2016. Warszawa: Zespół Badań i Analiz Militarnych. ISSN 2450-1298. OCLC 32174832.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Samolot komunikacji pasażerskiej PWS-24, wyprodukowany w Podlaskiej Wytwórni Samolotów w Białej Podlaskiej. Używany przez Polskie Linie Lotnicze LOT na linii Warszawa - Poznań.