PZL SM-4 Łątka
 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | PZL-Świdnik |
| Konstruktor | mgr inż. J. Kotliński |
| Typ | śmigłowiec wielozadaniowy |
| Konstrukcja | mieszana |
| Załoga | 1+2 |
| Historia | |
| Data oblotu | nie oblatany |
| Liczba egzemplarzy | 1 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 1 silnik tłokowy, 6-cylindrowy, płaski, chłodzony powietrzem WN-6S |
| Moc | 180 KM |
| Wymiary | |
| Średnica wirnika | 10,0 m |
| Długość kadłuba | 9,3 m |
| Wysokość | 2,74 m |
| Masa | |
| Własna | 640 kg |
| Użyteczna | 330 kg |
| Startowa | 970 kg |
| Zapas paliwa | 100l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 135 km/h (obliczeniowa) |
| Prędkość przelotowa | 115 km/h (obliczeniowa) |
| Wznoszenie maks. w locie pionowym | 4,5 m/sek (obliczeniowe) |
| Pułap | 3300 m (obliczeniowy) |
| Zasięg | 300 km (obliczeniowy) |
| Długotrwałość lotu | 3 h 20 min. (obliczeniowy) |
PZL SM-4 Łątka – lekki śmigłowiec wielozadaniowy konstrukcji polskiej.
Historia
Śmigłowiec SM-4 Łątka, został zaprojektowany przez zespół konstrukcyjny zakładów PZL-Świdnik, pod kierunkiem mgr inż. Jerzego Kotlińskiego. Miał to być lekki śmigłowiec przeznaczony do celów dyspozycyjno-łącznikowych[1]. W konstrukcji przewidziano zastosowanie elementów laminatowych, których produkcję opracowano w Instytucie Lotnictwa. Z laminatów miał być wykonany wirnik, osłona kabiny, podwozie płozowe, statecznik na belce ogonowej oraz śmigło ogonowe[2]. Prace nad projektem rozpoczęto w 1961 roku. W 1962 zbudowano egzemplarz do badań statycznych oraz prototyp wersji łącznikowej. Miała to być odmiana podstawowa. Przewidywane były również wersje: szkolna, sanitarna i rolnicza. Gotowe elementy laminatowe zostały zaprezentowane w kwietniu i maju 1963 roku na wystawie „Tworzywa sztuczne w gospodarce narodowej”[3].
Próby naziemne rozpoczęły się w końcu 1962 roku, po otrzymaniu przeznaczonego dla tego śmigłowca silnika WN-6. W ich trakcie stwierdzono silne drgania zespołu napędowego. Ostatecznie prototyp nie został oblatany, z powodu niedopuszczenia silnika do eksploatacji[3].
Doświadczenia zebrane podczas prac przy „Łątce” wykorzystano do zaprojektowania laminatowych łopat wirnika głównego w śmigłowcach MS-1 i SM-2. Pod koniec 1964 roku w biurze konstrukcyjnym WSK -Świdnik opracowano wersję rozwojową „Łątki” oznaczoną symbolem SM-5. Projekt przewidywał zastosowanie silnika odrzutowego GTD-350, jednak nie wyszedł poza zakres studium[2].
Konstrukcja
Trzymiejscowy śmigłowiec wielozadaniowy o konstrukcji mieszanej.
Kadłub o konstrukcji kratownicowej ze spawanych rur. W przedniej części mieści się trzyosobowa kabina załogi, o konstrukcji skorupowej, z dwoma drzwiami[4].
Wirnik nośny trółopatowy. Łopaty o obrysie trapezowym i profilu NACA-23015, ze zwichrzeniem geometrycznym. Konstrukcja łopat laminowa ze stalowym okuciem nasadowym. Wirnik osadzony na piaście z przegubami, wyposażonej w tłumik wahań. Tarcza sterująca wirnika oparta na przegubie kulistym[3].
Podwozie stałe, płozowe o konstrukcji laminatowo-metalowej. Płozy wykonane z rur stalowych, golenie łączące je z kadłubem wykonano z laminatu[5].
Silnik WN-6S, sześciocylindrowy płaski, chłodzony powietrzem, umieszczony skośnie do osi wirnika. Poprzez sprzęgło napędzał przekładnię główną wirnika nośnego i przekładnię końcową śmigła ogonowego. Do rozruchu silnika stosowano sprężone powietrze. Zużycie paliwa wynosiło 44l/h[1].
Przypisy
- ↑ a b Andrzej Glass: Śmigłowiec wielozadaniowy SM-4 „Łątka”. „Skrzydlata Polska”. 07/1966, s. 5-6, 13 lutego 1966. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X.
- ↑ a b Morgała 1977 ↓, s. 434.
- ↑ a b c Błasik 1965 ↓, s. 245.
- ↑ Śmigłowiec „Łątka”. „Skrzydlata Polska”. 30/1977, s. 24, 24 lipca 1977. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X.
- ↑ Morgała 1977 ↓, s. 436.
Bibliografia
- Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski: Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965. OCLC 830916815.
- Andrzej Morgała: Polskie samoloty wojskowe 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1977. OCLC 251813597.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Prototyp SM-4 Łątka
SM-4 Łątka