Pałłada (1899)

Pałłada (Паллада)
Ilustracja
"Pałłada"
Historia
Stocznia

Galernyj Ostrowok, Petersburg Rosja

Położenie stępki

lipiec 1896

Wodowanie

14 sierpnia 1899

 MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa

Pałłada

Wejście do służby

1901

 Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Nazwa

Tsugaru

Wejście do służby

1905

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

normalna - 6722 t

Długość

126,8 m

Szerokość

16,76 m

Zanurzenie

6,4 m

Napęd
24 kotły parowe, 3 maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 11 610 KM, 3 śruby
Prędkość

19,7 węzła

Zasięg

4000 Mm przy prędkości 10 w.

Uzbrojenie
8 dział 152 mm L/45 (8xI)
24 dział 75 mm (24xI)
8 dział 37 mm (8xI)
2 działa 63,5 mm desantowe
3 wt 381 mm, 35 min
Opancerzenie
pokład 38-63 mm
Załoga

570 ludzi

Pałłada (ros. Паллада) – rosyjski krążownik pancernopokładowy z początku XX wieku, biorący udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. Zatopiony w 1904 w Port Artur, służył po podniesieniu jako japoński okręt szkolny Tsugaru. Nazwę "Pałłada" (Pallas Atena) nosiły też inne okręty.

Historia

Był to jeden z trzech średniej wielkości krążowników pancernopokładowych typu Diana, określanych też w niektórych źródłach jako typ Pałłada, skonstruowanych i zbudowanych w Rosji dla służby na Dalekim Wschodzie. Projekt ich nie był zbyt udany i ustępował okrętom budowanym za granicą ("Wariag", "Askold", "Bogatyr").

Budowę okrętu rozpoczęto wraz z bliźniaczą "Dianą" w stoczni Galernyj Ostrowok w Petersburgu w lipcu 1896. Nazwę "Pałłada" zatwierdzono już 27 kwietnia 1896. Prace przebiegały powoli i kadłub wodowano dopiero 14 sierpnia 1899 (jako pierwszej jednostki typu). Podobnie przeciągały się prace wykończeniowe, po czym okręt rozpoczął próby morskie 19 września 1901. Po ich zakończeniu pod koniec roku został przejęty przez marynarkę. Klasyfikowany był oficjalnie jako krążownik I rangi.

Służba

Służba w Rosji

Zimę 1901/1902 okręt spędził w Libawie, gdzie prowadzono prace wykończeniowe i szkolenie załogi. W maju 1902 okręt przeszedł do Kronsztadu, po czym, w składzie zespołu kadm. E. Sztakelberga, z pancernikiem "Retwizan" i bliźniaczym krążownikiem "Diana", wyszedł 17 października 1902 na Daleki Wschód. 19 października "Pałłada" i "Diana" odniosły jednak uszkodzenia w sztormie, co spowodowało konieczność napraw w Libawie. Podczas dalszego rejsu "Pałłada" doznała awarii rurociągu parowego, po czym odłączyła się od zespołu w celu napraw w Kilonii i dołączyła do niego w grudniu w Pireusie. W styczniu 1903 zespół prowadził ćwiczenia w Zatoce Suda na Krecie, po czym, przez Kanał Sueski, Cejlon, Malaje i Nagasaki w Japonii, dotarł 22 kwietnia 1903 do rosyjskiej bazy Port Artur. 1 grudnia 1903, podobnie, jak reszta okrętów Eskadry Pacyfiku, "Pałłada" została wycofany do rezerwy, lecz już 1 stycznia 1904 powróciła do linii w związku z napięciem w stosunkach z Japonią. Została przy tym przemalowana w pokojowego białego koloru na ochrony oliwkowo-zielony. Dowódcą okrętu był komandor (kpt. I rangi) P.W. Kossowicz.

W nocy z 26 na 27 stycznia 1904 (daty poniżej starego stylu) okręty rosyjskie kotwiczące na zewnętrznej redzie Port Artur zostały zaatakowane torpedami japońskich niszczycieli. "Pałłada" została trafiona jako jeden z trzech okrętów, jedną torpedą w lewą burtę, po czym doszło do pożaru komory amunicji 75 mm. Zginęło lub zmarło 4 marynarzy, a 28 zostało rannych. Okręt nabrał niewielkiego przechyłu, lecz napływ wody opanowano, po czym osadzono krążownik na mieliźnie przy półwyspie Ogon Tygrysi. W nocy oraz w dzień 27 stycznia osadzony na mieliźnie okręt wystrzelił do jednostek japońskich 42 pociski 152 mm, 84 - 75 mm i 20 - 37 mm. Krążownik następnie zszedł z mielizny i 8 lutego został dokowany w Port Artur.

3 kwietnia okręt opuścił dok, a 28 kwietnia, po ukończeniu prac, powrócił do służby. Służył następnie głównie do pełnienia dozorów na zewnętrznej redzie Port Artur. Podobnie, jak z innych rosyjskich okrętów, zdjęto wówczas na front lądowy działa desantowe 63 mm, działka 37 mm oraz - na razie czasowo - dwa działa 152 mm i 4 - 75 mm. "Pałłada" wzięła udział w pierwszej próbie przebicia się eskadry rosyjskiej do Władywostoku 10 czerwca 1904, zakończonej zawróceniem okrętów rosyjskich po natknięciu się na siły japońskiej blokady. Japońskie ataki torpedowe były bezskuteczne. 20 czerwca pełniący służbę dozorową krążownik został zaatakowany dwoma torpedami przez japońskie torpedowce, lecz były one niecelne. 25 czerwca w składzie zespołu okrętów, "Pałłada" ostrzeliwała wojska japońskie.

"Pałłada" zatopiona w Port Artur
"Pałłada" i pancernik "Pobieda" (po prawej) zatopione w Port Artur

28 lipca "Pałłada" w składzie zespołu krążowników kadm. Rejzentsztajna wzięła udział w kolejnej próbie przebicia się do Władywostoku, zakończonej bitwą na Morzu Żółtym. Została tylko lekko uszkodzona jednym pociskiem i odłamkami kilku innych, zginęło 4 marynarzy, a 5 zostało rannych. Z powodu małej prędkości maksymalnej, "Pałłada" nie mogła towarzyszyć krążownikom "Askold" i "Nowik" w próbie przełamania blokady, lecz powróciła z siłami głównymi do Port Artur. Marsz z pełną prędkością i tak spowodował uszkodzenie łożyska prawoburtowego wału. Podczas bitwy i odpierania ataków torpedowych po bitwie "Pałłada" wystrzeliła 90 pocisków 152 mm i 180 - 75 mm. Po tej bitwie duże rosyjskie okręty nie wykazywały już aktywności i zostały w większości rozbrojone. Do września 1904 zdjęto z "Pałłady" na pozycje lądowe część dział 75 mm i 152 mm wraz z częścią załogi. Okręt stojący na wewnętrznej redzie uczestniczył też w sierpniu w ostrzeliwaniu japońskich wojsk.

Po uzyskaniu przez Japończyków możliwości ostrzału bazy przez ciężką artylerię, 27 października 1904 "Pałłada" została trafiona po raz pierwszy pociskiem 280 mm z moździerzy oblężniczych. Na skutek dalszego ostrzału, 24 listopada 1904 krążownik osiadł na dnie Zachodniego Basenu, z przechyłem na lewą burtę.

Dowódcy:

  • kmdr (kapitan I rangi) P.W. Kossowicz
  • kmdr por. (kapitan II rangi) P.F. Iwanow (czerwiec 1904)
  • kmdr (kapitan I rangi) W.S. Sarnawskij

Służba w Japonii

"Tsugaru"

Po zdobyciu przez Japończyków bazy Port Artur 2 stycznia 1905 (daty nowego stylu), 12 sierpnia 1905 podnieśli oni "Pałładę" z dna. 22 sierpnia okręt został formalnie wcielony do służby japońskiej jako krążownik II klasy "Tsugaru". Po odholowaniu do Sasebo, okręt był remontowany przez następne 5 lat. Wymieniono kotły na japońskie Miyabara, z którymi osiągał prędkość 22,75 węzła (większą, niż na początku służby). Nieco zmieniła się forma nadbudówek i kominów. Uzbrojenie stanowiło 8 dział 152 mm, 22 działa 75 mm, 8 dział 37 mm i 3 wyrzutnie torped 457 mm. Działa rosyjskie wymieniono na analogiczne systemu Armstrong. W maju 1910 po remoncie okręt wszedł do służby, w roli okrętu szkolnego[1], odbywając także zagraniczne rejsy.

1 kwietnia 1920 okręt przeklasyfikowano na stawiacz min. Uzbrojenie główne zmniejszono do 7 dział 152 mm. Zabierał on 300 min. Już jednak 1 kwietnia 1922 roku okręt wycofano ze służby, po czym został zatopiony jako cel dla lotnictwa 27 maja 1924[1].

Przypisy

  1. a b Hansgeorg Jentschura, Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869-1945, Dieter Jung, Peter Mickel, Annapolis: Naval Institute Press, 1977, s. 102, ISBN 0-87021-893-X, OCLC 3273325.

Bibliografia

  • Maciej Sobański, Bałtyckie boginie. Część I w: Okręty Wojenne nr 98 (6/2009), s. 4-13
  • Maciej Sobański, Bałtyckie boginie. Część II w: Okręty Wojenne nr 99 (1/2010), s. 21-28

Media użyte na tej stronie

Naval Ensign of Russia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Naval ensign of Russia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Pallada and Pobeda.jpg
Pallada(left) and Pobeda(right)
Japanese cruiser Tsugaru in 1918.jpg
Japanese cruiser Tsugaru in 1918, after reconfiguration into minelayer
Porthartur (13).jpg
Pallada cruiser in the port of Port Arthur (Russian Empire) (behind it, Pobeda battleship), photographed on January 4 1905 (the day after the Japanese conquested it), as it appeared to Italian Admiral Ernesto Burzagli (1873-1944), Italian naval attaché in Tokio, who sailed from Yokohama (Japan) on a diplomatic mission to Port Arthur, during the Russo-Japanese War. The original picture, scanned by Emiliano Burzagli, belongs to the Private archive of Burzaghi family, Italy.
Pallada1897-1905.jpg
Imperial Russian cruiser Pallada.