Pałac Andrássych w Tiszadob

Pałac Andrássych w Tiszadob
	; Pałac Andrássych w Tiszadob
Państwo	Węgry
Miejscowość	Tiszadob
Styl architektoniczny	romantyzm, neogotyk
Architekt	Ignác Alpár
Inwestor	rodzina Andrássych
Rozpoczęcie budowy	1880
Ukończenie budowy	1885
Pierwszy właściciel	rodzina Andrássych
Obecny właściciel	samorząd komitatu Szabolcs-Szatmár-Bereg, obecnie dom dziecka
	Położenie na mapie Węgier Pałac Andrássych w Tiszadob
	48°01′02″N 21°10′26″E/48,017222 21,173889
	Strona internetowa

Pałac Andrássych w Tiszadob wybudowany został w stylu romantycznym na cześć, jak głosi ustna tradycja, królowej Węgier Elżbiety Bawarskiej, znanej powszechniej jako Sissi, na wzór średniowiecznych zamków rycerskich znad Loary.

Historia pałacu

Pałac został wybudowany przez Gyulę Andrássyego, pierwszego ministra spraw zagranicznych Austro-Węgier, prawdopodobnie na podstawie projektu Ignáca Alpára w latach 1880–1885^[1]. Znajdujący się za pałacem ogród angielski, utrzymywany w dobrym stanie do dzisiaj, został również przez niego założony. Budowla z kilkoma wieżami zawiera elementy stylu neogotyckiego i romantycznego. Pałac wybudowano na wzniesieniu niedaleko brzegu Cisy, co sprawia, że góruje nad jej obszarami zalewowymi. Wschodnia część parku graniczy bezpośrednio z rzeką. Zgodnie z ówczesną modą przed frontem pałacu również urządzono park z poprzycinanymi bukszpanami i cisami oraz piękną rzeźbą Jánosa Fadrusza Uprowadzenie dziewcząt pośrodku^[2]. Panoramę nad tą częścią parku zamyka, widoczny w oddali, wulkaniczny stożek góry Tokaj. Park doskonale wpasowuje się w krajobraz.

Okolicę parku ozdabiały niegdyś różane altany i krzewy ozdobne. Części parku oddalone od pałacu stworzono przerzedzając istniejące wcześniej lasy łęgowe nad Cisą, w taki sposób, by zachować ich piękno. Na objętych ochroną terenach zalewowych znajduje się zabytkowy zameczek myśliwski. Po II wojnie światowej obszar parku uległ zmniejszeniu i obecnie wynosi 15 mórg katastralnych. W pałacu urządzono dom dziecka.

W pałacu znajduje się znane panneau, współczesne dzieło artystyczne romskiego malarza Tamása Péliego o wymiarach 9 × 4,5 m.

Restauracja pałacu

Projekt o nazwie „Turystyczne i kulturalne wykorzystanie pałacu Andrássych w Tiszadob i powiązanych z nim terenów” w 2009 roku otrzymał 1,738 mld forintów pomocy z Unii Europejskiej w ramach popierania rozwoju turystyki w północnej części Wielkiej Niziny Węgierskiej. Projekt rozwojowy wykonał właściciel nieruchomości, samorząd komitatu Szabolcs-Szatmár-Bereg.

Przygotowanie do restauracji pałacu Andrássych oraz otaczającego go środowiska naturalnego pod kątem rozwoju turystyki oraz planowanie szeroko zakrojonych inwestycji w zabytkowym budynku, przeprowadzono pod kierownictwem firmy Zoboki-Demeter és Társai Építésziroda Kft. i we współpracy z m.in. Tiborem Balázsem (B5 Építész Iroda). W ramach tego projektu zwiększono kulturalną i turystyczną atrakcyjność pałacu i parku.

W czasie rekonstrukcji nie wybudowano nowych obiektów czy części budowli. Była skierowana na odnowę zewnętrznej części budowli i jej wewnętrznego wyposażenia oraz na poprawę skuteczności jej funkcjonowania.

Projekt remontowy zakończył się w czerwcu 2014 r., jednak pałac nie od razu uzyskał pozwolenia na rozpoczęcie działalności. Od 7 grudnia 2015 r. pałac i park są udostępnione do zwiedzania.