Pałac Blanka
 nr rej. 526 z 1.07.1965[1] | |
 Fasada frontowa od strony placu Teatralnego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Senatorska 14 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy | 1762 |
| Ukończenie budowy | 1764 |
| Zniszczono | 1944 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′41,98″N 21°00′36,76″E/52,244994 21,010211 | |
Pałac Blanka – wczesnoklasycystyczny pałac znajdujący się przy ul. Senatorskiej 14 w Warszawie.
Historia
Pałac został wzniesiony w latach 1762–1764 według projektu Szymona Bogumiła Zuga dla Filipa Nereusza Szaniawskiego[2]. W 1776 pałac kupił Antoni Aleksander Soldenhoff[3]. W 1777 właścicielem nieruchomości został bankier warszawski pochodzenia francuskiego Piotr Blank, który przekształcił i rozbudował wnętrze oraz elewację zewnętrzną w stylu klasycystycznym oraz dobudował bramę wjazdową. Do pałacu Blanka na sobotnie obiady zapraszano m.in. króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Pałac był własnością Blanka do jego śmierci w 1797[2]. Później przekształcono go na kamienicę czynszową, w której ulokowano mieszkania i sklepy. W 1896 został zakupiony przez magistrat z przeznaczeniem na biura[4]. Od 1915 w pałacu mieściła się Straż Obywatelska, a od 1919 – Komenda Policji Państwowej m. Warszawy. W okresie międzywojennym pałac Blanka był budynkiem reprezentacyjnym prezydenta miasta Stefana Starzyńskiego, w którym przyjmował on swych gości. Funkcję tę pałac pełnił do 1939.
Podczas okupacji niemieckiej 1939–1944 w budynku urzędowali: Komisarz Rzeszy na miasto stołeczne Warszawę Helmut Otto (od 4 października 1939)[5][6], starosta miejski Oskar Dengel, a następnie do końca okupacji starosta miejski Ludwig Leist[7]. Wyjeżdżając z Warszawy Otto i Dengel wywieźli część wyposażenia pałacu[8].
W marcu 1943 członkowie Kedywu OW AK nadali na Poczcie Głównej dziewięć paczek zawierających bomby zegarowe, z których jedna była zaadresowana do Leista[9]. Jej wybuch spowodował ranienie kilku osób[10].
Podczas powstania warszawskiego w czasie obrony budynku 4 sierpnia 1944 poległ poeta i żołnierz Armii Krajowej Krzysztof Kamil Baczyński[2]. Został zastrzelony przez niemieckiego snajpera, co upamiętnia tablica wmurowana w latach 50. we frontową ścianę pałacu[11]. W holu głównym pałacu na postumencie znajduje się popiersie Baczyńskiego oraz kolejna tablica pamiątkowa.
Pałac został odbudowany w latach 1947–1949[2]. W 1965 roku został wpisany do rejestru zabytków[1]. Swoją siedzibę miał w nim m.in. Wojewódzki Konserwator Zabytków[4].
Pałac jest własnością samorządu województwa mazowieckiego[12]. Jest siedzibą Ministerstwa Sportu i Turystyki[13].
Przypisy
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). W: Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2022-07-24].
- ↑ a b c d Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 194.
- ↑ Antoni Aleksander Soldenhoffen h. własnego, www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2021-07-03] (pol.).
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 595. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Niemiecki komisarz rządowy na m. st. Warszawę. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 264, s. 1, 4 października 1939.
- ↑ Komisarz Rzeszy na m. st. Warszawę. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 265, s. 1, 5 października 1939.
- ↑ Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 45, 47. ISBN 83-01-04207-9.
- ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 347. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 244. ISBN 83-06-00717-4.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 245. ISBN 83-06-00717-4.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 199. ISBN 83-01-06109-X.
- ↑ Michał Wojtczuk: Wojna o pałace między wojewodą a marszałkiem. Struzik wyrzuci Ministerstwo Sportu z Pałacu Blanka?. W: Gazeta Stołeczna [on-line]. warszawa.wyborcza.pl, 30 maja. [dostęp 2019-05-30].
- ↑ Dane kontaktowe. W: Ministerstwo Sportu i Turystyki [on-line]. [dostęp 2022-08-09].
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Symbol dworu do legendy mapy
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Tablica upamiętniająca Krzysztofa Kamila Baczyńskiego na pałacu Blanka w Warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Pałac Blanka w Warszawie