Pałac Bogusławskiego w Warszawie

Pałac Bogusławskiego
w Warszawie
Symbol zabytku nr rej. 636 z 1 lipca 1965
Ilustracja
Pałac od strony ul. Żelaznej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Żelazna 97

Ukończenie budowy

1807

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pałac Bogusławskiegow Warszawie”
Ziemia52°14′26,65″N 20°59′08,32″E/52,240736 20,985644

Pałac Bogusławskiego – pałac znajdujący się przy ul. Żelaznej 97 w warszawskiej dzielnicy Wola. Siedziba domu generalnego Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

Historia

Budynek został wzniesiony w 1807 przez Wojciecha Bogusławskiego w wyniku gruntownej przebudowy istniejącego w tym miejscu pałacyku[1]. Źródła podają, że w czerwcu 1780 podczas pobytu w Warszawie Alessandro di Cagliostro, Hrabia di Cagliostro, właściwie Giuseppe Balsamo, miał występ w pałacyku[2]. W tym też roku założył egipską lożę wolnomularską w Warszawie[3].

Budowla znajdowała się pomiędzy dwiema parterowymi oficynami. Jedna mieściła w sobie mieszkania, druga natomiast wozownie i stajnie. W 1825 pałac zakupił architekt Karol Henryk Gall, po czym go przebudował. Od roku 1862 właścicielem był ks. Julian Feliński. Wraz z bratem, arcybiskupem Zygmuntem, założył w pałacyku szkołę i sierociniec. Opiekę nad nim sprawowało założone przez Felińskiego Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. W 1863 na dziedzińcu ustawiono zachowaną do dzisiaj rzeźbę Matki Boskiej, wykonaną przez Andrzeja Pruszyńskiego. Rzeźbiarz ten stworzył również płaskorzeźbę Chrystusa zamieszczoną w tympanonie. Na fasadzie umieszczono napis po łacinie Parva sed apta (Mała, ale wygodna)[4].

W latach 1940–1943 pałacyk znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie warszawskiego getta. Siostry ze Zgromadzenia przyjęły pod opiekę ok. 11 dzieci żydowskich. Pomagały także w przemycaniu dzieci na stronę „aryjską” (skąd przewożono je do sierocińców lub rodzin na prowincji). W czasie powstania warszawskiego oddziały niemieckie dokonały dużych zniszczeń pałacyku. Został mocno naruszony pożarami, a siostry wywieziono do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.

Został odbudowany po 1945 w stylu klasycystycznym. Zmiany przeprowadziła Beata Trylińska. W obecnym kształcie różni się od pierwotnego. Niezmieniony zachował się portyk dwukolumnowy umieszczony w elewacji przedniej i czterokolumnowy w ogrodowej. Oficyny zostały połączone z korpusem budynku.

W 2017 roku w prawej oficynie pałacu otwarto Muzeum św. Zygmunta Felińskiego[5].

Upamiętnienia

  • Tablica upamiętniający zakup nieruchomości w 1862 roku dla „Rodziny Maryi” przez Zygmunta Szczęsnego Felińskiego od hrabiego Pusłowskiego[6].
  • Tablica upamiętniająca Janusza Tarnowskiego (na fasadzie od strony ul. Żelaznej).
  • Pomnik Zygmunta Szczęsnego Felińskiego z dwójką dzieci odsłonięty przed budynkiem w 2007.

Przypisy

  1. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 596. ISBN 83-01-08836-2.
  2. ↑ Danuta Szmit-Zawierucha. Lucyper o twarzy Cagliostra. „Stolica”. Nr 7-8 (2196-2197) (lipiec-sierpień 2008). s. 36. 
  3. ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 356.
  4. ↑ Jerzy S. Majewski: Parva sed apta. [w:] Gazeta Stołeczna [on-line]. 7 października 2016. [dostęp 2019-11-18].
  5. ↑ Magdalena Abramow-Newerly. Arcypasterz-wygnaniec wychodzi z cienia − wystawa w Muzeum św. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego w Warszawie. „Kronika Warszawy”. 1(159), s. 142, 2019. 
  6. ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 366. ISBN 83-912463-4-5.

Bibliografia

  • Marek Kwiatkowski. Pałacyk Wojciecha Bogusławskiego. „Stolica”. Nr 2 (2077) (10 stycznia 1988), s. 14. WWP RSW „Prasa Książka Ruch”. ISSN 0039-1689. 

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy
Pałac Bogusławskiego w Warszawie 2022.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Pałac Bogusławskiego w Warszawie