Pałac Borchów w Warszawie

Pałac Borchów w Warszawie
Dom Arcybiskupów Warszawskich
Pałac Arcybiskupi
Symbol zabytku nr rej. 302 z 1.07.1965
Ilustracja
Pałac Borchów od strony ul. Miodowej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

ul. Miodowa 17/19

Styl architektoniczny

barok, klasycyzm[1]

Inwestor

Piotr de Riacour

Kondygnacje

3

Ważniejsze przebudowy

1780

Zniszczono

1944

Odbudowano

1949–1953

Pierwszy właściciel

Piotr de Riacour

Kolejni właściciele

Andrzej de Racour
hr. Jan Borch
Ludwik Nesti
Karol Kerner
Rząd Królestwa Polskiego
Instytut Aleksandryjski Wychowania Panien

Obecny właściciel

Archidiecezja Warszawska

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pałac Borchów w WarszawieDom Arcybiskupów WarszawskichPałac Arcybiskupi”
Ziemia52°14′50,27″N 21°00′27,72″E/52,247297 21,007700

Pałac Borchów[2], także Dom Arcybiskupów Warszawskich[2] lub pałac Arcybiskupi[3]pałac znajdujący się przy ul. Miodowej 17/19 w Warszawie. Od 1843 siedziba arcybiskupów warszawskich.

Historia

W II poł. XVII w. w miejscu obecnego pałacu znajdował się drewniany dwór marszałka wielkiego litewskiego Aleksandra Hilarego Połubińskiego[3]. W 1681 jego właścicielem został skarbnik ziemi nurskiej Wawrzyniec Wodzicki[3].

Przed 1732 w miejscu dworu został wzniesiony pałac, należący ok. 1740 do starosty wyszogrodzkiego Mateusza Szymanowskiego[4]. Przed 1754 dokonano jego przebudowy w stylu późnego baroku dla barona Piotra de Riaucourta, prawdopodobnie według projektu Jakuba Fontany[5]. Na tyłach pałacu powstał także regularny ogród francuski, na osi którego wzniesiono murowaną altanę w stylu rokokowym[1][5]. W miejscu rozebranej oficyny przyulicznej wzniesiono ażurowe ogrodzenie z czterofilarową bramą[5]. Jest to jedyna zachowana w Warszawie brama z wazonami rokokowymi[6].

Ok. 1780 budynek został przebudowany w stylu klasycystycznym przez Dominika Merliniego dla podkanclerzego koronnego Jana Borcha[1]. Korpus główny pałacu został wtedy podwyższony do dwóch pięter[5].

Pod koniec XVIII w. pałac był siedzibą Komisji Brukowej[2].

Od 1800 właścicielem pałacu był cukiernik Ludwik Nesti, który otworzył w nim hotel „Paryski“ (później „Europejski“)[7], restaurację i cukiernię[2]. W latach 1810–1837 pałac był własnością rodziny Kernerów[3]. Przed 1830 w pałacu mieściła się restauracja i Hotel d’Europe[3]. W 1837 budynek został zakupiony przez rząd Królestwa Polskiego, do 1842 mieścił się w nim Instytut Aleksandryjskiego Wychowania Panien[1]. Po przeniesieniu Instytutu do Puław, w 1843 gmach został przekazany na siedzibę arcybiskupa warszawskiego[3]. Funkcję tę pełni do dziś; stąd nosi także nazwę Domu Arcybiskupów Warszawskich.

Pałac został spalony w czasie powstania warszawskiego[1]. Został odbudowany w latach 1949–1954 według projektu Stanisława Marzyńskiego w późnobarokowej-klasycystycznej formie z XVIII wieku[2][1]. Po odbudowie pałac stał się rezydencją prymasa Polski[3].

W 1953 funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa zatrzymali w pałacu Stefana Wyszyńskiego; po uwolnieniu i powrocie z internowania w 1956 prymas mieszkał w nim do śmierci w 1981[8].

W 1962, w związku z budową ul. Schillera, ogród pałacowy został skrócony o połowę i obecnie kończy się on murem bezpośrednio za rokokową altaną[9].

W 2021 na dziedzińcu pałacu odsłonięto popiersie Stefana Wyszyńskiego[10].

Zobacz też

Galeria

Przypisy

  1. a b c d e f Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 93.
  2. a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
  3. a b c d e f g Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 22. ISBN 83-223-2047-7.
  4. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 184. ISBN 83-88372-30-0.
  5. a b c d Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 185. ISBN 83-88372-30-0.
  6. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 188. ISBN 83-88372-30-0.
  7. Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 156.
  8. Dom Arcybiskupów Warszawskich. Archidiecezja Warszawska. [dostęp 2018-05-23].
  9. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 185–186. ISBN 83-88372-30-0.
  10. Wojciech Karpieszuk: Popiersie kard. Wyszyńskiego odsłonięto na dziedzińcu Domu Arcybiskupów Warszawskich przy Miodowej. warszawa.wyborcza.pl, 6 września 2021. [dostęp 2021-09-07].

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy
Pałac Borchów w Warszawie 2017.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Pałac Borchów (Dom Arcybiskupów Warszawskich) w Warszawie
Kaplica Pałac Borchów Dom Arcybiskupów Warszawskich.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kaplica na I piętrze pałacu Borchów (Domu Arcybiskupów Warszawskich) przy ul. Miodowej 17/19 w Warszawie
Czarny Gabinet Pałac Borchów Dom Arcybiskupów Warszawskich.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Czarny Gabinet w pałacu Borchów (Domu Arcybiskupów Warszawskich) przy ul. Miodowej 17/19 w Warszawie
Sala Tronowa Pałac Borchów w Warszawie Dom Arcybiskupów Warszawskich.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Sala Tronowa w pałacu Borchów (Domu Arcybiskupów Warszawskich) przy ul. Midowej 17/19 w Warszawie
Mały salon papieski Pałac Borchów Dom Arcybiskupów Warszawskich.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Tzw. mały salon papieski w pałacu Borchów (Domu Arcybiskupów Warszawskich) przy ul. Miodowej 17/19 w Warszawie