Pałac Burgallera w Rzeszowie

Pałac Burgallera
Symbol zabytku nr rej. A – 334 (z 22 VIII 1968)
Ilustracja
Fasada pałacu od strony Zamkowej
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Rzeszów

Adres

Zamkowa 1

Typ budynku

pałac/willa

Styl architektoniczny

klasycyzm

Architekt

Burgaller

Kondygnacje

2 + piwnice

Rozpoczęcie budowy

1818

Ukończenie budowy

1823

Ważniejsze przebudowy

1889

Pierwszy właściciel

Burgaller

Obecny właściciel

Polskie Radio Rzeszów

Położenie na mapie Rzeszowa
Mapa konturowa Rzeszowa, blisko centrum na prawo u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Burgallera”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Burgallera”
Ziemia50°02′04″N 22°00′34″E/50,034444 22,009444
Strona internetowa

Pałac Burgallera (zwany czasem willą lub domem) – zabytkowy dom wraz z ogrodem znajdujący się u zbiegu ulic Zamkowej, 3 Maja oraz alei Lubomirskich. Budynek posiada status zabytku rejestrowego, wpisanego do ewidencji w latach 60. Obecnie mieści się tu siedziba Polskiego Radia Rzeszów.

Pałac ten jest przykładem nowego trendu w budownictwie, jaki miał miejsce w Rzeszowie po I rozbiorze Polski. Nowo przybyli z Austrii architekci czy budowniczy projektowali z reguły budynki 2-piętrowe, prawie zawsze murowane. Jednym z nich najprawdopodobniej był Burgaller. Z powodu niezachowanych do dziś akt miejskich o jego postaci nie wiadomo zbyt wiele[a]. Wedle kronik parafialnych był on budowniczym. Dlatego też należy przypuszczać, że zaprojektował sam dla siebie dom w bardzo dogodnej lokalizacji. Na fragmentarycznym planie miasta (Ideal Plan des südlicher Theiles der Stadt) z 1828 roku posesja wraz z domem figuruje jako własność pani Burgallerowej i nosi nr 385. Dom powstał po parcelacji zamkowego ogrodu przy nowo powstałej ulicy. Wpisuje się on w nurt budowy tzw. "dworku pod blachą".

Budynek jest w swej formie prosty, wzniesiony na planie regularnego prostokąta. Charakteryzuje go zachowawcza skromność i dobre proporcje. Cechą charakterystyczną są staromodne sklepienia piwnic, analogiczne do tych występujących w rzeszowskich kamienicach w XVII wieku, które sugerują wcześniejszą metrykę budynku, badania jednak wykluczają taką możliwość. Willa przetrwała prawie wiek bez większych zmian, do czasu, gdy w 1910 T. Tekielski zaprojektował przewiązek do wybudowanej w 1902 roku kamienicy Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń. Generalny remont dom przeszedł w latach 80., natomiast zniszczoną przewiązkę zrekonstruowano w 2000 roku.

Uwagi

  1. dr Johann Burggaller, w drugiej dekadzie XIX wieku był adiunktem II wydziału Galizische Provinzial Baudirektion, odpowiedzialny między innymi za powstanie pierwszych budynków w Krynicy (np. Pawilon nad głównym źródłem)

Zobacz też

Bibliografia

  • Kiryk, F. (red.), Dzieje Rzeszowa t. II, Rzeszów 1998
  • Hennig, W., Ewidencja zabytków architektury, budownictwa, urbanistyki i archeologii dla miasta Rzeszowa [1]

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy
Rzeszow location map blank.svg
Autor: PółCzłowiek-półInfobox, Licencja: ODbL
Mapa konturowa Rzeszowa(Polska)