Pałac Burgallera w Rzeszowie
 nr rej. A – 334 (z 22 VIII 1968) | |
 Fasada pałacu od strony Zamkowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | Zamkowa 1 |
| Typ budynku | pałac/willa |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | Burgaller |
| Kondygnacje | 2 + piwnice |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
| Pierwszy właściciel | Burgaller |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Rzeszowa  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
 50°02′04″N 22°00′34″E/50,034444 22,009444 | |
| Strona internetowa | |
Pałac Burgallera (zwany czasem willą lub domem) – zabytkowy dom wraz z ogrodem znajdujący się u zbiegu ulic Zamkowej, 3 Maja oraz alei Lubomirskich. Budynek posiada status zabytku rejestrowego, wpisanego do ewidencji w latach 60. Obecnie mieści się tu siedziba Polskiego Radia Rzeszów.
Pałac ten jest przykładem nowego trendu w budownictwie, jaki miał miejsce w Rzeszowie po I rozbiorze Polski. Nowo przybyli z Austrii architekci czy budowniczy projektowali z reguły budynki 2-piętrowe, prawie zawsze murowane. Jednym z nich najprawdopodobniej był Burgaller. Z powodu niezachowanych do dziś akt miejskich o jego postaci nie wiadomo zbyt wiele[a]. Wedle kronik parafialnych był on budowniczym. Dlatego też należy przypuszczać, że zaprojektował sam dla siebie dom w bardzo dogodnej lokalizacji. Na fragmentarycznym planie miasta (Ideal Plan des südlicher Theiles der Stadt) z 1828 roku posesja wraz z domem figuruje jako własność pani Burgallerowej i nosi nr 385. Dom powstał po parcelacji zamkowego ogrodu przy nowo powstałej ulicy. Wpisuje się on w nurt budowy tzw. "dworku pod blachą".
Budynek jest w swej formie prosty, wzniesiony na planie regularnego prostokąta. Charakteryzuje go zachowawcza skromność i dobre proporcje. Cechą charakterystyczną są staromodne sklepienia piwnic, analogiczne do tych występujących w rzeszowskich kamienicach w XVII wieku, które sugerują wcześniejszą metrykę budynku, badania jednak wykluczają taką możliwość. Willa przetrwała prawie wiek bez większych zmian, do czasu, gdy w 1910 T. Tekielski zaprojektował przewiązek do wybudowanej w 1902 roku kamienicy Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń. Generalny remont dom przeszedł w latach 80., natomiast zniszczoną przewiązkę zrekonstruowano w 2000 roku.
Uwagi
- ↑ dr Johann Burggaller, w drugiej dekadzie XIX wieku był adiunktem II wydziału Galizische Provinzial Baudirektion, odpowiedzialny między innymi za powstanie pierwszych budynków w Krynicy (np. Pawilon nad głównym źródłem)
Zobacz też
Bibliografia
- Kiryk, F. (red.), Dzieje Rzeszowa t. II, Rzeszów 1998
- Hennig, W., Ewidencja zabytków architektury, budownictwa, urbanistyki i archeologii dla miasta Rzeszowa [1]
Media użyte na tej stronie
Autor: PółCzłowiek-półInfobox, Licencja: ODbL
Mapa konturowa Rzeszowa(Polska)
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Flaga województwa podkarpackiego
Symbol dworu do legendy mapy
Autor: J-k, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rzeszów, ul. Zamkowa 1 - Pałac Burgallera, obecnie "Polskie Radio Rzeszów"