Pałac Goldstandów w Zaborowie

Pałac Goldstandów w Zaborowie

nr rej. 1118/500/62 z 23.03.1962.
Pałac Goldstandów
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Zaborów
Styl architektoniczny	eklektyzm
Architekt	Franciszek Lilpop i Karol Jankowski
Rozpoczęcie budowy	1901
Ukończenie budowy	1903
Pierwszy właściciel	Leon Feliks Goldstand
Kolejni właściciele	Janina Górska, PGR, od końca XX w. w rękach prywatnych
Położenie na mapie gminy Leszno Pałac Goldstandów w Zaborowie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pałac Goldstandów w Zaborowie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Pałac Goldstandów w Zaborowie
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego Pałac Goldstandów w Zaborowie
52°15′53″N 20°40′25″E/52,264722 20,673611

Pałac Goldstandów w Zaborowie – pałac w Zaborowie, będący pierwotnie własnością rodziny Goldstandów.

Charakterystyka

Pałac wzniesiony został w latach 1901–1903 (w miejscu dworu Izbińskich) dla warszawskiego finansisty Leona Feliksa Goldstanda i jego żony Zofii Karnkowskiej herbu Junosza według projektu architektów Franciszka Lilpopa i Karola Jankowskiego^[1]. Warszawski bankier szukał miejsca na godną siedzibę i w 1897 nabył dobra zaborowskie, sam pałac powstał w miejscu wcześniejszego dworu rodziny Izbińskich^[2].

W budynku pałacu połączono przetworzone elementy stylów barokowego (mansardowe dachy, hełmy, wykroje szczytów) i klasycystycznego (portyk podtrzymujący taras pierwszego piętra, łącznik z pawilonem kuchennym), jednocześnie nawiązując do wiejskich rezydencji budowanych w Polsce w połowie XVIII w. Jest to piętrowa budowla na planie prostokąta z dwutraktowym układem pomieszczeń z sienią i dwukondygnacyjnym holem, wokół którego symetrycznie rozmieszczono pomieszczenia reprezentacyjne parteru. Pierwsze piętro i mansardy miały charakter prywatny. Pałac nakryto dachem mansardowym. Od strony południowej przylegała do pałacu oranżeria a od północy było połączenie z pawilonem kuchennym^[3].

W zewnętrznym ukształtowaniu bryły pałacu podkreślono jej horyzontalny charakter za pomocą gzymsów wydzielających kondygnacje oraz boniowania pasowego ścian parteru. Boniowanie zastosowano również na narożach pierwszego piętra. Pałac posiada bogatą eklektyczną dekorację z dodatkiem secesyjnych i swojskich elementów, którymi są np. motyw grzybów borowików w obramieniach okien^[3].

Spadkobierczynią majątku po śmierci Leona Goldstanda została jego córka Janina Górska, która wraz z mężem mieszkała w nim i prowadziła wzorowe gospodarstwo do roku 1939, kiedy wyjechała do Anglii^[2]. W czasie okupacji stacjonowały tu wojska niemieckie, a po 1945 w pałacu urządził swoje biura miejscowy PGR (w oranżerii powstał skład nawozów). W 1968 roku pałac został przejęty przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, które w 1974 utworzyło w nim dom pracy twórczej. Po roku 1990 pałac przekazany został przez komisję likwidacyjną dzielącą dawny majątek RSW dwóm organizacjom: Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich i Stowarzyszeniu Dziennikarzy Rzeczypospolitej. Ostatecznie stał się ponownie własnością prywatną^[3][4].

Pałac i otaczający go park 23 marca 1962 zostały wpisane do rejestru zabytków pod numerem 1118/500/62.

W filmie

Pałac grał rolę siedziby rodu Ponimirskich w Koborowie, w serialu Kariera Nikodema Dyzmy, rezydencję dyrektora Czabana w serialu polskim Doktor Murek , pałacu prezesowej w serialu Lalka (w odcinku „Wiejskie rozrywki”) oraz w serialu Belle Epoque^[2][4][5].

Przypisy

Bibliografia

• Włodzimierz Jacek Adamski: Zaborów - pałac eklektyczny. Zamki w Polsce. [dostęp 2021-01-15].