Pałac Selderów we Wrocławiu

Pałac Selderów we Wrocławiu
Symbol zabytku nr rej. K/19 z 14.02.1959 oraz A/4023/61 z 25.01.1962[1]
Ilustracja
Pałac Selderów we Wrocławiu przed 2014
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

Kazimierza Wielkiego 45[a][1]

Typ budynku

budynek biurowy

Styl architektoniczny

barok

Powierzchnia użytkowa

2400 m²

Ważniejsze przebudowy

1730, k. XVIII w, 1863, 1939, 1960-1962, 2007-2013

Kolejni właściciele

von Selder

Obecny właściciel

Dolnośląska Izba Lekarska

Położenie na mapie Polski
51,107444°N 17,030722°E/51,107444 17,030722

Pałac Selderów – dawny pałac miejski znajdujący się na rogu ulicy Kazimierza Wielkiego 45 i ulicy św. Doroty we Wrocławiu.

Historia pałacu

Pierwszy, trzykondygnacyjny, jednotraktowy narożny budynek na działce został wzniesiony w średniowieczu; jego gotyckie pozostałości znajdują się w części piwnicznej obecnego budynku. Na XVI wiecznych planach, głównie na planie Barthela Weihnera, z tego okresu, widoczny jest budynek z dachem kalenicowym zwróconym ku ulicy[b]. Po 1708 roku posesje wraz z budynkiem zakupiła austriacka rodzina szlachecka von Selder. Około 1730 roku dokonano gruntownej przebudowy budynku lub jego ponownego wzniesienia z wykorzystaniem wcześniejszych murów[2]. Powstały wówczas trzykondygnacyjny, trójskrzydłowy, dwutraktowy budynek, wzniesiony na planie litery "C" posiadał dodatkowo jednotraktową oficynę tylną oraz dwukondygnacyjne wschodnie skrzydło[3].

Pod koniec XVIII wieku, prawdopodobnie za sprawą ówczesnej właścicielki Marii Clary von Selder, rozbudowano skrzydło wschodnie oraz uformowano barokowy dwukondygnacyjny szczyt. W osi centralnej pięcioosiowej elewacji pałacu znajdował się boniowany portal. Część parterowa fasady była boniowana. Pierwszą kondygnację od parteru oddzielał gzyms. Nad nim, prostokątne okna na kolejnych dwóch kondygnacjach, oddzielały koryncko-kompozytowe pilastry w wielkim porządku, zdwojonymi po bokach osi środkowej i na narożniku północno-wschodnim. Pilastry podtrzymują wysunięty gzyms koronujący. W części środkowej umieszczony został szczyt ze spływami z lukarną pomiędzy parą lizen. Elewacja od strony ul. św. Doroty jest dziwięcioosiowa i podzielona została pasami tynku ze skromnym portalem[2][3].

W budynku, w części piwnicznej i parterowej zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami[2]. Do zachodniej części tylnej elewacji dobudowano wówczas czterobiegową klatkę schodową połączoną z otwartymi drewnianymi galeriami łączącymi dom frontowy z oficynami[3].

W 1863 podniesiono skrzydło boczne o jedną kondygnację[3], a w części parterowej od strony frontowej wykonano dwie duże witryny. W 1939 odnowiono elewację budynku.

Po 1945

Podczas działań wojennych w 1945 roku budynek nieznacznie uległ uszkodzeniu. W latach 1960–1962 dokonano gruntownego remontu, głównie pomieszczeń wewnątrz budynku, przystosowując pałac do funkcji biurowej. Wybudowano nową klatkę schodową.likwidując galerie wokół dziedzińca[3]. W budynku swoją siedzibę ma Dolnośląska Izba Lekarska a pałac Selderów znany był jako Dom Lekarza. W latach 2007–2013 wykonano kolejny remont budynku; odnowiono elewację, zakryto dachem patio na dziedzińcu oraz odnowiono pomieszczenia, w których prócz dotychczasowego najemcy swoją siedzibę ma Sąd Lekarski i Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej[4]. Przebudowę kamienicy zaprojektowało biuro Mazur Arquitectos & Ingenieros Asociados. Podczas prac remontowych odkryto na tyłach budynku ponad 500 letni piec, brukowaną posadzkę łaźni i ogromną latrynę[5].

Uwagi

  1. W rejestrze zabytków pałac widnieje pod numerem 45 Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
  2. Na rycinie Fryderyka Bernarda Wernera z połowy XVIII wieku uwieczniona kamienica posiada trzy kondygnacje oraz dwukondygnacyjny szczyt z trzema oknami (z dwoma na niższej kondygnacji) ze spływami po bokach i tympanonem wieńczącym. Olgierd Czerner, "Wrocław na dawnej rycinie". Ossolineum, Wrocław 1989, rys. 129

Przypisy

Bibliografia


Media użyte na tej stronie

Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Wrocław Kazimierza Wielkiego 45 sm.jpg
Autor: Sławomir Milejski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wrocław Stare Miasto, ul. Kazimierza Wielkiego 45 (dawniej 44) - dawny pałac Selderów, obecnie Klub Lekarza (zabytek nr A/4023/61)