Pałac Tiele-Wincklerów w Miechowicach
 nr rej. A/303/10 z 30 kwietnia 1948 oraz A/1612/95 z 30 czerwca 1995[1] (pałac i park) | |
 Pałac w Miechowicach (1918) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Jana Dzierżonia 21 |
| Typ budynku | pałac |
| Styl architektoniczny | neogotyk angielski |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
| Zniszczono | |
| Odbudowano | 2019-2020 |
| Właściciel | miasto Bytom |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°21′29,5″N 18°51′10,4″E/50,358194 18,852889 | |
Pałac Tiele-Wincklerów w Miechowicach (niem. Schloss Miechowitz) – pałac z XIX wieku w Bytomiu, którego oficyna i inne pozostałości wraz z parkiem pałacowym zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Pałac został wzniesiony na początku XIX wieku, przebudowano go w stylu neogotyckim[2] (styl Tudorów(ang.)). Przez blisko 100 lat pozostawał w posiadaniu Tiele-Wincklerów. W 1945 roku gmach został spalony, a zniszczone pozostałości z wyjątkiem oficyny zostały wysadzone w powietrze w 1954 roku.
Historia pałacu
.jpg)
Budowa pałacu rozpoczęła się w 1812 roku i trwała do roku 1817. Inicjatorem budowy był kupiec Ignatz Domes, który w 1812 roku kupił wieś Miechowice. Pałac był prezentem dla córki Domesa – Marii i został wybudowany w stylu klasycystycznym.
Rok 1819 to początek kolejnej epoki w dziejach miechowickiego pałacu. Przybył wówczas na Górny Śląsk 16-letni wówczas Franz Winckler i podjął pracę jako górnik. Dzięki pracowitości i zdolnościom został on po kilku latach pełnomocnikiem Franciszka Aresina, męża Marii Domes[3]. W 1831 roku Franciszek Aresin zmarł, a w rok później epidemia zabrała żonę Franza Wincklera i jego starszą córkę Marię. Winckler ożenił się z o 14 lat od siebie starszą, ale za to posiadającą znaczny majątek właścicielką miechowickiego pałacu – Marią Aresin (maj 1833 roku lub 12 czerwca 1832 roku – według różnych źródeł).
Franz Winckler znacznie przebudował pałac po roku 1844, kiedy Miechowice nawiedziła trąba powietrzna, która zerwała między innymi dach pałacu. Przy okazji odbudowy rozbudowano pałac w stylu negotyckim, inspirowanym XVI-wiecznym angielskim gotykiem (styl Tudorów(ang.)[2]).
Kolejna przebudowa miała miejsce około 1860 roku. Dobudowano wówczas prawe i lewe skrzydło pałacu, który był już wówczas własnością córki Franza Wincklera z pierwszego małżeństwa – Waleski von Winckler i jej męża Huberta von Tiele.
Postacią silnie związaną z historią Miechowic i miechowickiego pałacu jest córka Waleski von Winckler i Huberta von Tiele – Ewa von Tiele Winckler znana jako Matka Ewa, która spędziła w nim dzieciństwo[2].
Pałac pozostawał własnością rodziny Tiele-Winckler do roku 1925, kiedy hrabia Klaus Tiele-Winckler sprzedał go spółce akcyjnej Preussengrube AG, zarządzającej miejscową kopalnią węgla kamiennego Preussen.
27 stycznia 1945 wojska radzieckie rozgrabiły i spaliły pałac[2]. Wypalone mury pałacu wysadzono w powietrze w roku 1954. Do dziś pozostała jedynie pałacowa oficyna (do 2019 roku w stanie ruiny[2]) i park otaczający budowlę. Niewielki pagórek przy ruinach oficyny kryje pozostałości samego pałacu. W 2019 roku przeprowadzono rewitalizację ocalałej oficyny pałacu, która ma być wykorzystywana na cele kulturalne[2].
Park
Park pałacowy Tiele-Wincklerów (obecnie Park Ludowy) ukształtowany został na początku XIX wieku w typie ogrodu krajobrazowego. W połowie XIX wieku park poszerzono zachowując dotychczasowy układ kompozycyjny. Od 1995 roku park wraz z układem kompozycyjnym, ruiną oficyny pałacowej i pozostałościami pałacu objęty jest ochroną konserwatorską przez wpis do rejestru zabytków[1]. Obecnie stanowi on własność miasta Bytomia[4].
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 25 [dostęp 2019-10-28].
- ↑ a b c d e f Michalina Bednarek: Rozpoczęła się przebudowa zniszczonego pałacu w Bytomiu. [w:] wyborcza.pl Katowice [on-line]. Agora SA, 2019-02-15. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Dzieje rodziny Tiele-Wincklerów. Ewangelik. Kwartalnik Diecezji Katowickiej, 2003. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Po co właścicielowi zabytek? Bo kupił i nie ma pieniędzy na remont albo siedzi w więzieniu.
Bibliografia
- A. Kuzio-Podrucki, Tiele-Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali, Bytom 2006, ISBN 83-923733-0-8 (opis dziejów rodu od poł. XVIII w. do czasów współczesnych, obszerna genealogia, bibliografia, zdjęcia archiwalne i współczesne) – informacje o książce na stronie: Śląska szlachta i arystokracja
- Arkadiusz Kuzio-Podrucki: Die Tiele-Wincklers. Eine Oberschlesische Kohle- und Stahlaristokratie, Tarnowskie Góry Kiel 2007, ISBN 978-83-924291-5-9 (wydanie niem. poszerzone). – info o książce na stronie: Śląska szlachta i arystokracja
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
wnętrze pałacu w Miechowicach, skrzydła drzwiowe
Historical coat of arms of Upper Silesia (Oberschlesien). The region is now in Poland and there exists the voivodship of Silesia, but it has different borders.
Autor:
Plan parku przypałacowego w Miechowicach.
Autor: Marek Mróz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pałac Tiele-Wincklerów w Bytomiu-Miechowicach. Oficyna po rewitalizacji
Miechowice
pałac w Miechowicach (obecnie Bytom), w centrum wysoka na 110 stóp, (około 33-35 m) Jaskółcza Wieża (niem. Schwalbeturm); przed pałacem widoczna fontanna z rzeźbą Theodora Erdmanna Kalidego „Chłopiec z łabędziem”