Pałac w Łuczaju

Pałac w Łuczaju
(nie istnieje)

Państwo	Białoruś
Miejscowość	Łuczaj
Typ budynku	pałac
Inwestor	Bohdan Mostowski
Kondygnacje	2
Rozpoczęcie budowy	poł. XIX w.
Zniszczono	1939
Pierwszy właściciel	Bohdan Mostowski
Kolejni właściciele	Edward Mostowski, Julian Zendr, ks. Kantakuzen-Sperańska
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pałac w Łuczaju (nie istnieje)
55°05′11,68″N 27°07′12,24″E/55,086578 27,120067

Pałac Mostowskich w Łuczaju – nieistniejący pałac znajdujący się w Łuczaju na Białorusi, wchodzący w skład zespołu pałacowo-parkowego.

Historia

Pałac został prawdopodobnie wybudowany w połowie XIX wieku przez Bohdana Mostowskiego. Fundatorem mógł być również jego ojciec Edward Mostowski, dziedzic Cerkliszek. Nie jest wykluczone, że pałac pochodził z czasów wcześniejszych, a przez Mostowskich został jedynie przebudowany (od 1786 roku Łuczaj należał do Wańkowiczów herbu Lis). W 1893 roku syn Bohdana, Edward Mostowski sprzedał Łuczaj Julianowi Zendrowi, od którego po kilku miesiącach kupiła te dobra księżna Kantakuzen-Sperańska. Po I wojnie światowej dobra zostały rozparcelowane. W okresie międzywojennym w pałacu miała siedzibę Państwowa Szkoła Rolnicza. Budynek został zniszczony podczas II wojny światowej. Pozostał po nim zespół parkowy.

Architektura

Pałac był jedenastoosiową budowlą na rzucie prostokąta, wzniesioną na podmurowaniu, krytą spłaszczonym czterospadowym dachem pobitym blachą. W centrum elewacji frontowej występował trójosiowy pseudoryzalit, rozczłonkowany czterema parami pilastrów, jednakowymi w obu kondygnacjach. Zarówno główne drzwi wejściowe i dwa okna po bokach na parterze, jak trzy okna na piętrze ryzalitu otrzymały zamknięcie półkoliste. Do wnętrza wchodziło się wprost z zakreślonego łukiem, lekko podniesionego podjazdu. Ryzalit wieńczył trójkątny szczyt z tarczą herbową pośrodku. W podobny sposób jak środkowy, ale przy pomocy tylko czterech pilastrów pojedynczych, wyodrębnione zostały z elewacji także pozorne ryzality na obu osiach skrajnych, z oknami również zamkniętymi półkoliście. W kondygnacji dolnej zostały one wzbogacone dwiema niszami, mieszczącymi posągi mitologiczne. Dekoracje zewnętrzne całego pałacu ograniczały się do stosunkowo skromnych obramień i naczółków w większości prostokątnych okien. Przy prawej elewacji bocznej na osi wzdłużnej znajdował się w dolnej części murowany ganek, mieszczący zapewne sień gospodarczą, od czoła także pokryty dwiema parami pilastrów. Posiadał on troje drzwi wejściowych z trzech stron. Nad gankiem mieścił się kryty drewniany taras, zapewne późniejszy. Na piętrze pałacu całą przestrzeń zamkniętą prawym ryzalitem frontowym i bocznym zajmował ogród zimowy, czego dowodem były, znacznie większe od pozostałych prostokątne, sięgające podłóg okna, umieszczone ciasno obok siebie wzdłuż całego krótszego boku budynku. Ponadto na piętrze mieściły się zapewne pokoje reprezentacyjne.

Pałac w okresie międzywojennym

Bibliografia

• Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, Tom 4, Ossolineum, 1993 (Skan tomu 4)

Linki zewnętrzne

• Zespół pałacowo-parkowy Mostowskich w Łuczaju na portalu Radzima.org
• Państwowa Szkoła Rolnicza we wsi Łuczaj na stronie internetowej Miasto Postawy i okolice