Pałac w Brzezince

Pałac w Brzezince
(niem.) Schloss Briese
Symbol zabytku nr rej. zespół A/3543/246 z 5.09.1950 i z 16.10.1997
Ilustracja
Pałac
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Brzezinka

Typ budynku

Pałac

Ukończenie budowy

1725 r.

Ważniejsze przebudowy

XIX w.

Położenie na mapie gminy wiejskiej Oleśnica
Mapa konturowa gminy wiejskiej Oleśnica, u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac w Brzezince”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac w Brzezince”
Położenie na mapie powiatu oleśnickiego
Mapa konturowa powiatu oleśnickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pałac w Brzezince”
Ziemia51°17′01″N 17°27′06″E/51,283611 17,451667
Herb Anny hr. von Erbach
Herb von Maltzahn

Pałac w Brzezince – wybudowany w 1725 r. w Brzezince[1], obecnie zrujnowany.

Położenie

Pałac położony jest we wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Oleśnica.

Historia

Późnobarokowy pałac budowany był etapami od 1725 roku dla hrabiego Karola Krystiana von Kospoth. Zaprojektowany został przez wrocławskiego architekta Johanna Blasiusa Peintnera. Rezydencja była nieprzerwanie w rękach tego rodu do 1945 roku. Jest to budynek na planie prostokąta z podwyższonym ryzalitem na osi, dwutraktowy, dwu- i trzykondygnacyjny, nakryty był dachem łamanym z powiekami. W ryzalicie znajdują się bogate portale barokowe, a we wnętrzach zachował się częściowo wystrój z podziałami pilastrowymi i dekoracją stiukową na sufitach. Od strony ogrodu znajduje się portal z dwoma kolumnami ozdobiony kartuszem z dwoma herbami Anny hr. von Erbach i jej męża von Maltzana oraz datą 1725. Obiekt jest częścią zespołu pałacowo-folwarcznego, w skład którego wchodzą jeszcze: park z pierwszej połowy XVIII w.; dom zarządcy z 1731 r., przebudowany w XIX-XX w.; dom inspektora, obecnie spichrz z połowy z XVIII w., przebudowany w XIX w.

W 1945 r. pałac został uszkodzony, przeszedł w ręce PGR. Ok. 1950 r. osiemnaście rzeźb z parku przypałacowego trafiło do ogrodu w warszawskim Wilanowie[2]. Częściowo zabezpieczono go w 1961 i 1973 r. W 1989 r. nowy właściciel rozpoczął remont, który został jednak przerwany po zawaleniu stropów.

Właściciele majątku Brzezinka

Kartusz z herbami von Erbach i von Maltzan
  • 1718 - 1729 Carl Christian von Kospoth. W 1729 powstaje majorat Brzezinka (majorat - zasada przewidująca dziedziczenie ordynacji przez najstarszego syna lub najbliższego krewnego w przypadku braku potomków zmarłego. Nie mogło dochodzić do podziału majątku).
  • 1729 - 1759 Anna Zofia Krystyna hrabina von Erbach (żona von Maltzan, Potem von Promnitz, potem von Kospoth)
  • 1759 - Hrabia Rzeszy Friedrich August von Kospoth. Po drugim małżeństwie pozostaje bezdzietny. Posiada siedem majątków w rejonie Oleśnicy, pięć w okolicach Żagania, trzy w okolicach Trzebnicy, jeden w okolicach Milicza i trzy w innych rejonach Dolnego Śląska. Spadkobiercą majątku liczącego 65000 morgów (ok. 30 majątków) staje się jego bratanek.
  • Krzysztof August von Kospoth (1777-1834)
  • Ludwig August II von Kospoth (1803-1874)
  • Karl August III von Kospoth (1836-1928). Pan na Brzezince, Miodarach, Krzeczynie, Grünhof, Gręboszycach, Sątoku i części Miłocic. Podobne imiona mogą prowadzić do pomyłek. W historii Oleśnicy i Dolnego Śląska występują inni Kospoth`owie. Mogą to być m.in. młodsi bracia, niedziedziczący majątków, którzy musieli obrać karierę urzędniczą (burmistrz Wrocławia, starosta Oleśnicki) lub wojskową. Karl August założył pomiędzy Brzezinką i Miodarami park- bażanciarnię.
  • Erich von Kospoth do 1945 r.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 130. [dostęp 2015-04-10].
  2. Zabytkowe rezydencje w krajobrazie przygranicznych regionów, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2017

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Erbachsiebmacher.JPG
Wappen des fränkischen Adelsgeschlechts der Grafen von Erbach
Maltzahn-Wappen.png
Wappen der von Maltza(h)n
SM Brzezinka pałac (1) ID 596370.jpg
Autor: Sławomir Milejski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Brzezinka, pałac, 1725, XIX
4844viki Pałac w Brzezince. Foto Barbara Maliszewska.jpg
Autor: Barbara Maliszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Brzezinka, folwark, XVIII, XIX, XX brak zabytków w zespole