Pałac w Kozłówce
 nr rej. A/457 z 16.06.1970 i z 16.03.1995 | |
 Pałac i ogrody w Kozłówce | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | Kozłówka 3 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Ukończenie budowy | 1736–1742 |
| Właściciel | |
Położenie na mapie gminy Kamionka _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Kamionka") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego  | |
 51°27′34,59″N 22°29′21,92″E/51,459608 22,489422 | |
| Strona internetowa | |
Pałac w Kozłówce – zespół pałacowo-parkowy rodziny Zamoyskich, we wsi Kozłówka, która leży w północnej części województwa lubelskiego, 9 km na zachód od Lubartowa oraz ok. 2 km na płd.-wsch. od miasta Kamionka. Obecnie pałac jest siedzibą Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Na południu miejscowości znajduje się Kozłowiecki Park Krajobrazowy. 16 maja 2007 roku zespół pałacowo-parkowy został wpisany na listę Pomników historii[1].
Historia pałacu
Pałac zbudowany został w latach 1736–1742 przez wojewodę chełmińskiego Michała Bielińskiego, zaprojektowany prawdopodobnie przez włoskiego architekta Józefa II Fontanę, który realizował barokowy schemat entre cour et jardin (między dziedzińcem a ogrodem). Między latami 1799–1944 majątek należał do Zamoyskich. Pałac okres świetności przeżywał za czasów Konstantego Zamoyskiego, który przemienił go w swoją główną siedzibę. W końcu XIX w. rozpoczęto przebudowę pałacu, która trwała do 1914 [2]. Stosunkowo skromny pałac w Kozłówce stał się jedną z najokazalszych siedzib na terenie Królestwa Kongresowego. Do korpusu głównego dodano od frontu okazały portyk kolumnowy wsparty na arkadach, a od ogrodu wspaniały taras ze schodami do parku (zburzony po II wojnie światowej). Po bokach bryłę główną ujęto wysokimi wieżami. Nową dekorację otrzymały wnętrza, do których plafony w stylu regencji i rokoka projektował Jan Heurich (mł.). Pałac został przystosowany do wymogów współczesnych. W wieżach umieszczono potężne zbiorniki na wodę, na parterze i pierwszym piętrze zainstalowano łazienki [3].
Wnętrza zapełniły się znakomitymi kopiami starych mebli i obrazów, wśród których dominowały portrety rodzinne oraz wizerunki znakomitości związanych z rodem Zamoyskich. Zbiór ten odzwierciedlał dumę rodową właściciela [3].
W 1903 po wieloletnich staraniach ustanowienie ordynacji kozłowieckiej przez cara Mikołaja II. Oznaczało to, że dobra te nie podlegały podziałowi i były w całości dziedziczone przez najstarszego syna [4].
W 1928 w ogrodach okalających pałac odbywał się obóz szkoleniowy polskiej reprezentacji gimnastycznej na Letnie Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie, który zorganizował właściciel dóbr, a jednocześnie prezes Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” – Adam Michał Zamoyski[5].
Na początku lipca 1944 hr. Zamojska, w obawie przed rozkradzeniem po nadejściu frontu, wywiozła do znajomych do Warszawy część wyposażenia pałacu i zgromadzonych w nim pamiątek, jak miniatury, medaliony, wyroby porcelanowe i z kości słoniowej, najcenniejsze zbiory rodzinne, dzieła sztuki. Majątek ten został później całkowicie zniszczony podczas powstania warszawskiego. Około 20 lipca 1944 pałac w Kozłówce został zajęty przez Armię Czerwoną i przez pewien czas służył jako kwatera dowódcy. Urzędujący w nim oficer Armii Czerwonej osobiście dopilnował, aby pozostawione i nie wywiezione do Warszawy zbiory i wyposażenie pałacu nie uległy zniszczeniu ani rozkradzeniu[6].
Od listopada 1944 pałac jest własnością państwa. Pełnił w tym czasie funkcję m.in. składnicy muzealnej Ministerstwa Kultury i Sztuki, a od 1979 r. jest siedzibą muzeum (od 1992 Muzeum Zamoyskich w Kozłówce).
W pałacu kręcono amerykańsko-brytyjski film wojenny z 2004 – Aryjska para.
Dyrektorzy Muzeum Zamoyskich
- Krzysztof Kornacki (1979-2014)
- Anna Fic-Lazor (od 2015)
Pałac
We wnętrzach, które zachowały autentyczny wystrój z przełomu XIX wieku i XX wieku w tym: neobarokowe i neoregencyjne plafony, piece z miśnieńskich kafli, marmurowe kominki, dębowe parkiety, zgromadzona jest również niezwykła kolekcja malarstwa (przeważają portrety rodzinne oraz kopie arcydzieł malarstwa europejskiego), mebli, rzeźb, luster, kobierców, porcelany, złoconych brązów i sreber, które swego czasu stanowiły dawne wyposażenie pałacu.
Wnętrza są doskonale utrzymane i posiadają nieporównywalny w Polsce i bardzo rzadki w Europie stopień autentyzmu.
Socrealizm
W budynku dawnej powozowni znajduje się jedyna w Polsce Galeria Sztuki Socrealizmu znana również jako „Muzeum Socrealizmu”[7]. Galeria zawiera zbiory z I połowy lat 50. XX wieku, które liczą ponad 1600 rzeźb, rysunków, obrazów, grafik i plakatów [3]. Są wśród nich dzieła ówczesnych czołowych polskich artystów. Swoistym dopełnieniem galerii są stojące na zewnątrz zdemontowane pomniki Bolesława Bieruta, Włodzimierza Lenina oraz Juliana Marchlewskiego. W trakcie zwiedzania galerii, z głośników usłyszeć można przemówienia sekretarzy partii komunistycznej, dźwiękowe fragmenty kronik oraz pieśni, takich jak np. Międzynarodówka.
Inne atrakcje
Obok pałacu znajdują się:
- kaplica wzorowana na wersalskiej z kopią nagrobka Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej
- ogród w stylu francuskiego baroku
- powozownia
- pomnik żołnierzy napoleońskich
Wybrane dzieła ze zbiorów muzeum
Michael Willmann (pracownia), Nawrócenie św. Pawła
Jan Chrzciciel Lampi (starszy), Portret Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej jako Psyche
Józef Buchbinder, Portret Aleksandra Zamoyskiego
Portret kanclerza Andrzeja Zamoyskiego z synami Aleksandrem, Stanisławem i córką Anną (kopia wg Angeliki Kauffmann)
Portret Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej z synami, Konstantym i Władysławem
Wilhelm Kotarbiński, Wieńczenie poety
Sebastian Ludwik Wilhelm Norblin, Portret Zofii i Stanisława Zamoyskich z dziećmi
Leopold Horowitz, Portret Konstantego Zamoyskiego
Przypisy
- ↑ Dz.U. 2007 nr 86, poz. 573, Internetowy System Aktów Prawnych.
- ↑ https://www.muzeumzamoyskich.pl/39-historia, | data dostępu 2021.03.12, język polski
- ↑ a b c Tadeusz. S. Jaroszewski. Pałace w Polsce (Przewodnik). Warszawa, 2000, s:81-86, ISBN 83-7200-585-0
- ↑ https://kurierhistoryczny.pl/artykul/palac-w-kozlowce-rezydencja-arystokratycznej-drugiej-ligi,545
- ↑ Praca zbiorowa: Stanica jednodniówka poświęcona prezesowi Związku Sokolstwa Polskiego, druhowi Adamowi Zamoyskiemu. Katowice: Księgarnia i drukarnia Katolicka S.A., 1929.
- ↑ Paweł Dybicz (red.), Zakłamana historia powstania warszawskiego, t. I, Fundacja Oratio Recta, Warszawa 2014, ISBN 978-83-64407-03-1, s. 251–252.
- ↑ Pieczęć sowieckiej władzy – wywiad z Andrzejem Zawistowskim, dyrektorem Biura Edukacji Publicznej IPN, Rzeczpospolita, 5.05.14, s. A2.
Bibliografia
- Kozłówka. Galeria Sztuki Socrealizmu, Jacek Szczepaniak i inni, Kozłówka: Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, 1998, ISBN 83-905057-6-2, OCLC 751069385.
Linki zewnętrzne
- Muzeum Zamoyskich w Kozłówce
- Galeria Sztuki Socrealizmu w Kozłówce. muzeumzamoyskich.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-28)].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Symbol dworu do legendy mapy
Logo Pomników Historii Polski
(c) Arkadiusz Zarzecki, CC BY-SA 3.0
Kaplica pałacowa w Kozłówce.
Portret Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej jako Psyche
Autor: Jolanta Dyr, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pawilon północny - dawniej była w nim wozownia, dziś Galeria sztuki Socrealistycznej
Portret Zofii i Stanisława Zamoyskich z dziećmi. (fragment)
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0
Castle in Kozłówka in Poland
Autor: Aisog, Licencja: CC BY 2.5 pl
Brama wjazdowa do Pałacu - Kozłówka
Portret kanclerza Andrzeja Zamoyskiego z synami Aleksandrem, Stanisławem i córką Anną (kopia wg Angeliki Kauffmann)
Autor: Fallaner, Licencja: CC BY-SA 4.0
Aerial photograph of Kozłówka
Autor: Jolanta Dyr, Licencja: CC BY-SA 3.0
Galeria Socrealizmu w Kozłówce
Portret Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej z synami, Konstantym i Władysławem.