Pałac w Mosznej

Pałac w Mosznej

nr rej. 681/63 z 24.06.1963; 1623/66 z 21.09.1966
Wschodnie skrzydło pałacu
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Moszna
Adres	ul. Zamkowa 1
Ukończenie budowy	XVIII wiek
Położenie na mapie gminy Strzeleczki Pałac w Mosznej
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pałac w Mosznej
Położenie na mapie województwa opolskiego Pałac w Mosznej
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego Pałac w Mosznej
50°26′27″N 17°46′05″E/50,440833 17,768056
Strona internetowa

Wnętrza

(c) Napoleon.c z polskiej Wikipedii, CC BY 3.0

Salon z antresolą, obecnie znajduje się tu kawiarnia

Salon lustrzany

Biblioteka

Biblioteka

jadalnia, w głębi oranżeria

kaplica pałacowa

Pałac w Mosznej (niem. Schloss Moschen) – zabytkowa rezydencja położona we wsi Moszna, w województwie opolskim, pomiędzy miastami Prudnik i Krapkowice. W latach 1866–1945 pałac był rezydencją śląskiego rodu Tiele-Wincklerów, potentatów przemysłowych. W latach 1996–2013 Centrum Terapii Nerwic^[1]. Pałac jest częściowo udostępniony do zwiedzania^[2]. Jest jednym z najbardziej znanych obiektów zabytkowych na ziemi opolskiej.

W kaplicy odbywają się koncerty muzyki kameralnej, a w galerii wystawy dzieł sztuki. W obiekcie odbywa się doroczne Święto kwitnącej azalii^[3] – w maju i czerwcu jest tu popularyzowana muzyka kompozytorów polskich i niemieckich, w czasie święta galeria prezentuje wystawy plastyczne, odbywają się tu również plenery malarskie^[4].

Architektura

Pałac posiada 365 pomieszczeń i 99 wież i wieżyczek^[5]. Powierzchnia wynosi 8 tys. m², a kubatura – 65 tys. m³^[6].

Obiekt otacza ponad dwustuhektarowy park^[6], który jest częścią parku krajobrazowego z cennym drzewostanem (m.in. trzystuletnie okazy dębów)^[7][8] i rzadkimi skupiskami rododendronów^[5].

Historia

Badania archeologiczne wykazały istnienie w miejscu obecnego pałacu śladów średniowiecznej, drewnianej budowli^[9]. W ogrodzie pałacowym odkryto na początku XX wieku fragmenty piwnic, które H. Barthel w 1929 roku utożsamił, raczej bezzasadnie, z zamkiem templariuszy, miał on łączyć się podziemiami z zamkiem w Chrzelicach.

Brak informacji o istnieniu pałacu przed 1845. Na podstawie analizy przypałacowego parku uznano, że już w XVIII istniało tu założenie pałacowo-ogrodowe, choć sam budynek mógł być wówczas skromnym dworem. Barokowy pałac w Mosznej był po raz pierwszy wzmiankowany w pracy Johanna Georga Knie z 1845^[10]. W tym czasie właścicielami Mosznej była rodzina Seherr-Thoss. W 1853 majątek kupił Heinrich von Erdmansdorf, a w 1866 przemysłowiec Hubert von Tiele-Winckler^[11]. Moszna stała się główną rezydencją rodziny Tiele-Wincklerów. Po śmierci Huberta, majątek w Mosznej odziedziczył jego najstarszy syn – Franz Hubert, starosta powiatu prudnickiego^[9]. Na mapie okolic Prudnika z drugiej połowy XIX wieku zaznaczony jest budynek na planie prostokąta z silnie wysuniętymi ryzalitami środkowymi, usytuowany prostopadle do osi parkowej^[12].

W nocy z 2 na 3 czerwca 1896 z nieokreślonych przyczyn w Mosznej wybuchł pożar. Barokowy pałac wówczas częściowo spłonął. Franz Hubert przystąpił do odbudowy pałacu. Budowa obecnego obiektu zrealizowana została w dwóch fazach. Pierwsza, przypadająca na lata 1896–1900, obejmowała odbudowę spalonej części środkowej oraz dobudowę masywu skrzydła wschodniego^[13] w stylu neogotyckim^[14]. Faza druga, czyli lata 1913–1914, to dobudowa skrzydła zachodniego^[15] w stylu neorenesansowym^[14].

Początkowo członkowie rodu Tiele-Wincklerów mieli być chowani w krypcie pod pałacową kaplicą. Z uwagi na to, że panowała tam zbyt duża wilgoć, podjęto decyzję o przeniesieniu miejsca rodowych pochówków na mieszczący się w pałacowym parku cmentarz. Jest on udostępniony zwiedzającym^[16]. W 1904, 1911 oraz 1912 roku gościem podczas polowań urządzanych przez Franza Huberta von Tiele-Wienckler był cesarz Wilhelm II^[5].

Podczas II wojny światowej dostosowano niektóre pomieszczania pałacu dla potrzeb filii lazaretu w Prudniku^[15][17]. Pałac nie ucierpiał w wyniku działań wojennych^[18]. W 1945 w pałacu kwaterowały oddziały armii radzieckiej. W tym okresie dewastacji uległa większa część wyposażenia pałacowego^[6] oraz wywieziono większość przechowywanych tam dzieł sztuki, głównie obrazów i rzeźb^[19]

Po wojnie umieszczano w pałacu na krótko różne instytucje, dopiero w 1972 roku stał się siedzibą sanatorium, a od 1996 roku Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Centrum Terapii Nerwic. W 1948 roku na części gruntów dawnego majątku powstała Państwowa Stadnina Koni^[6]. Od 2013 funkcjonuje jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która została utworzona na mocy uchwały Sejmiku Województwa Opolskiego z 25 czerwca 2013^[20]. Od 2013 w pałacu funkcjonuje hotel i restauracja^[5]. Szpital został przeniesiony do budynku nieopodal^[21]. W ferie zimowe oraz wakacje letnie w pałacu odbywają się tematyczne kolonie letnie dla dzieci i młodzieży^[22].

Odniesienie w kulturze

W 1978 roku kręcono tu film „Test pilota Pirxa"^[23], a w 1985 roku „Lubię nietoperze"^[24].

Upamiętnienie

23 maja 2022 Narodowy Bank Polski wyemitował w nakładzie do 1 mln sztuk monetę okolicznościową o nominale 5 złotych z serii „Odkryj Polskę” – Zamek w Mosznej^[25].

Galeria

• 

  Pałac na starej pocztówce

• 

  Pałac w Mosznej z lotu ptaka

• 
• 

  Pałac w Mosznej

• 

  Wschodnie skrzydło i oranżeria zbudowane na przełomie XIX i XX wieku w stylu neogotyckim

• 

  Elewacja ogrodowa

• 

  Środkowe skrzydło w stylu neobarokowym

• 

  Zachodnie skrzydło zabudowane w latach 1912-1914 w stylu neorenesansowym

• 

  Wieża pałacu

• 

  (c) I, Silar, CC BY 2.5

  Widok parku od strony pałacowego tarasu

• 

  Miniatura pałacu w Parku Miniatur Zabytków w Kowarach

Zobacz też

• Stadnina koni w Mosznej

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zaczarowany zamek w Mosznej
• Oficjalna strona Zamku w Mosznej. moszna-zamek.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-17)].
• Kolonie tematyczne dla dzieci w Zamku Moszna