Pałac w Rudnicy
| ||
nr rej. pałac A/4573/726 z 5.09.1960, park A/4574/845/WŁ z 18.09.1981 | ||
Ruiny pałacu | ||
Państwo | Polska | |
Miejscowość | Rudnica | |
Typ budynku | Pałac | |
Styl architektoniczny | klasycyzm | |
Ukończenie budowy | 1560 r. | |
Ważniejsze przebudowy | 1686, 1715-1718 | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||
50°37′N 16°40′E/50,616667 16,666667 |
Pałac w Rudnicy – wybudowany około 1560 r. pierwotnie jako renesansowy dwór[1][2].
Położenie
Pałac położony jest w Rudnicy – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Stoszowice.
Historia
Faza renesansowa
Pałac w Rudnicy został wzniesiony pierwotnie jako obronny dwór renesansowy przypuszczalnie przez Balzera von Sterza około lat 1550–1560 roku. Dwór ten miał plan prostokąta (obecnie skrzydło wschodnie) oraz wieżę, którą wzniesiono w narożniku południowo-wschodnim narożniku. Z tego okresu zachowały się detale skrzydła wschodniego – sklepienie krzyżowe w pomieszczeniach przyziemia oraz sklepienia lunetowe na piętrze oraz dekoracja sgraffito. Dwór po 1573 roku został rozbudowany od północy o nowe prostopadłe skrzydło przypuszczalnie przez Georga von Nimptsch und Diesdorf. W ten sposób powstała bryła dwuskrzydłowa, którą zintegrowano, pokrywając dekoracją sgraffitową także powierzchnie południową skrzydła północnego. Rolę fasady w tym okresie spełniała elewacja południowa z wejściem głównym, o czym świadczy dekoracyjny motyw lancknechtów. W 1577 roku wieś kupił Fabian von Reichenbach i posiadał go do 1589 roku. W latach 80–90 XVI wieku zbudowano trzecie skrzydło, przez co plan założenia zaczął przypominać podkowę z półotwartym dziedzińcem[3].
Faza barokowa
W 1715 roku lub w 1718. ówczesny właściciel Christian Moriz von Hugwitz zbudował czwarte barokowe skrzydło od strony południa, a na dziedzińcu zbudowano dwukondygnacyjny krużganek, którego relikty zachowane są przy skrzydle zachodnim, północnym i wschodnim. W ramach przebudowy cały pałac uzyskał zewnętrzną szatę barokową, a funkcja fasady została przeniesiona na elewacje północną z portalem. Wtedy też część sgraffitów została zniszczona nowymi oknami, a pozostałą zasłonięto, pokrywając je gładkim tynkiem. W narożnikach umieszczono barokowe szczyty w wolutami[3].
Faza klasycystyczna
W połowie XIX wieku nastąpiła przebudowa dokonana przez rodzinę von Sternberg. Zasypano fosę, a wszystkie fasady zostało otynkowane oraz otrzymały boniowanie w partii przyziemia nadając bryle cechy architektury klasycystycznej. Fasada została przeniesiona znowu na elewację południową, gdzie powstał portyk kolumnowy z tympanonem. W tym okresie została podwyższona renesansowa wieża otrzymując nowe neogotyckie zwieńczenie i dekoracje w postaci strzelnic i krenlażu[3].
W czasie II wojny światowej nie został zniszczony i po 1945 r. w użytkowaniu Armii Czerwonej, a potem w czasach PRL ośrodka hodowli zarodowej i Urzędu Gminy Stoszowice.Do czasu, gdy został opuszczony był w bardzo dobrym stanie. Obecnie nie posiada dachów i znajduje się w stanie w stanie ruiny. Zachowały się jedynie mury obwodowe oraz cylindryczna wieża. Obecnie własność Agencji Nieruchomości Rolnych.
Na elewacji zachowały się ślady renesansowych dekoracji sgraffito[3]. Obok park ze stawem.
Przypisy
- ↑ „Sudety” nr 11/2013 podają jako prawdopodobną datę budowy lata 1550–1560, a lata dziewięćdziesiąte XVI wieku jako datę budowy zachodniego skrzydła.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 248. [dostęp 2015-02-15].
- ↑ a b c d Pałac Rudnica, Rudnica – polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-07-30] .
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie, t. 21 (N-Ż), pod red. Marka Staffy, Wrocław: „I-Bis”, 2008, ISBN 83-85773-93-1, s. 250
- Michał Pszczółkowski, Pałac w Rudnicy – historia, architektura, dekoracja, Architectus, 2013, Nr 4(36), s. 3–18
- Eysymontt K., Architektura renesansowych dworów na Dolnym Śląsku, Muzeum Architektury, Wrocław 2010
- Eysymontt K., Studium historyczno-architektoniczne zespołu pałacowego w Rudnicy, mpis, archiwum NID we Wrocławiu, Wrocław 1979
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rudnica, pałac, 1620-1686, 1718, XIX