Pałac w Stolcu

Pałac w Stolcu

nr rej. pałac A/4720/1868 z 11.10.1966, park A/4721/848/WŁ z 18.09.1981[1]
Pałac od południa
Państwo	Polska
Miejscowość	Stolec
Typ budynku	Pałac
Styl architektoniczny	barok
Ukończenie budowy	1729 r.
Ważniejsze przebudowy	1773-1779, 1870 r., XIX w.
Zniszczono	1945 r.
Położenie na mapie gminy Ząbkowice Śląskie Pałac w Stolcu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pałac w Stolcu
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pałac w Stolcu
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego Pałac w Stolcu
50°35′24,39″N 16°53′05,36″E/50,590108 16,884822

Portal z herbem i sentencją

Herb rodu Churschwand

Pałac w Stolcu – pałac wybudowany w roku 1729. Znajduje się we wsi Stolec w województwie dolnośląskim.

Położenie

Pałac położony jest w Stolcu – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ząbkowice Śląskie, między Obniżeniem Ząbkowickim a Wysoczyzną Ziębicką^[2].

Historia

Wcześniej w miejscowości istniał zamek z XIV wieku zniszczony podczas wojen husyckich oraz renesansowy dwór z XVI wieku^[3] Pałac w Stolcu wzniesiony został w stylu barokowym dla Henryka hr. von Churchswand^[2]. Z powodu obsunięcia się skarpy postawiony na nowo w latach 1773-1779^[4] oraz przebudowany w końcu XIX wieku, kiedy to gmach rozbudowano, nadając mu obszerną formę w stylu neobaroku francuskiego. Pałac został uszkodzony w 1945 roku, w następnych latach był użytkowany przez Ośrodek Hodowli Zarodowej w Stoszowicach^[2]. W latach 1964-1972 oraz 1975-1978 budynek był remontowany^[2]. Obecnie pałac jest w bardzo złym stanie.

Architektura

Piętrowy budynek wzniesiony z cegły, na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty był wysokim dachem łamanym^[2]. Fasada (elewacja południowa) pierwotnie siedmioosiowa, z centralnie położonym głównym wejściem, ozdobionym balkonowym portalem, obecnie jest kompletnie zrujnowana^[2]. Elewacja ogrodowa jest jedenastoosiowa, z centralnym trzyosiowym ryzalitem i dwoma dwupiętrowymi alkierzami po bokach^[2], krytymi wysokimi dachami mansardowymi. Ryzalit o podziałach pilastrowych zwieńczony jest trójkątnym przyczółkiem^[2]. Elewacje zachowały część detali architektonicznych: obramowania otworów okiennych, dekoracje festonowe, boniowane lizeny^[2]. Układ wnętrz dwu i trzytraktowy, w części pomieszczeń zachowały się sklepienia^[2].
Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze: trzy oficyny mieszkalne oraz park o powierzchni 5 ha, zmieniony na krajobrazowy w XIX wieku^[2]. Zachowały się pozostałości tarasów i balustrady^[2]. Obecnie park jest w bardzo złym stanie technicznym^[2].

W trzykondygnacyjnej oficynie zwanej stary dworem, krytej dachem czterospadowym portal z herbem umieszczonym w polu zwornika. Nad nim płyta z napisem po łacinie: ADEM HANC FERME COLLAPSAM RESTAURAVIT IOANNES HENRICUS COMES DE CUHRSCHWANDT MDCCXXX (W tym miejscu prawie upadły został odbudowany Jan Henryk Churschwand 1730).

Przypisy

Bibliografia

• Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie, t. 21 (N-Ż), pod red. Marka Staffy, Wrocław: "I-Bis", 2008, ISBN 83-85773-93-1, s. 337-338
• Jerzy Organiściak, Tomasz Dudziak, Marcin Dziedzic, Ząbkowickie opowieści. Okolice Ząbkowic Śląskich: monografia krajoznawcza, cz. 3, Ząbkowice Śląskie: Agencja Reklamowo-Handlowa "Wist", 1997, ISBN 83-9060036-0-8, s. 196-197