Pałac w Tulczynie

Pałac w Tulczynie
Pałac Potockich w Tulczynie
Państwo	Ukraina
Miejscowość	Tulczyn
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	klasycyzm
Ukończenie budowy	1782 r.
Zniszczono	1928 r.
Położenie na mapie obwodu winnickiego Pałac w Tulczynie
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pałac w Tulczynie
48°40′48″N 28°52′12″E/48,680000 28,870000

Pałac w Tulczynie (także Pałac Potockich w Tulczynie) — pałac, który polecił zbudować w Tulczynie w 1781 r. Stanisław Szczęsny Potocki. Powstał w stylu klasycystycznym^[1] według projektu Lacroix^[2]; stał się centrum kresowego latyfundium Potockiego po jego wyprowadzce z Krystynopola.

Położenie

Pałac znajduje się na końcu miasta przy drodze do Bracławia^[2].

Historia

17 maja 1787 r. w pałacu zatrzymał się król Polski Stanisław August Poniatowski, na cześć którego wydano obiad dla 150 osób. W 1792 r. pałac stanowił główny ośrodek konfederacji targowickiej. Od 1804 r. do końca życia w pałacu mieszkał Stanisław Trembecki. Po śmierci Stanisława Szczęsnego Potockiego w 1809 r. rozpoczął się upadek rezydencji, która znalazła się w ręku jego trzeciej żony Zofii Potockiej, zwanej Piękną Bitynką, a potem ich syna Mieczysława. W 1843 r. pałac odwiedził Józef Ignacy Kraszewski. Od 1892 r. mieściło się w nim kasyno oficerskie. W 1928 r. spłonęło górne piętro pałacu.

Architektura, wyposażenie

Był to z największy pałac magnacki na wschodnich terenach Rzeczypospolitej, posiadający 17-osiową elewację o długości 68 m. Częściowo zachowany pałac jest przykładem polskiej architektury klasycystycznej i charakterystycznego dla niej typu palladiańskiego. Pałac flankowały dwie oficyny o długości ok. 80 m. Elewacja ogrodowa pałacu przypomina północną elewację pałacu w Łazienkach. Fasadę ozdabiał złoty napis w języku polskim: Oby zawsze wolnych i cnotliwych był mieszkaniem^[2], roku 1782 wystawiony. W pałacu było 100 sal, cenna biblioteka z dokumentami sięgającymi XIV i XV w., bogata kolekcja gobelinów i obrazów w tym m.in. Tycjana, Rembrandta, Rafaela, Rubensa, Antoon van Dycka, Teniersa. Park otaczający rezydencję założono w 1793 r. według projektu Piotra Lenreau i nazywany był Chorosza od francuskiego La Roche. Fronton pałacu łączył się widokową aleją z położonym w odległości 200 m kościołem zakonu dominikanów. Aleja obecnie jest zabudowana. Na terenie pałacu tuż przed wizytą króla wybudowano też teatr.

Przypisy

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. XII. Warszawa: 1892.
• Tadeusz Jaroszewski, Pałac w Tulczynie i początki architektury klasycyzmu na Ukrainie, Przegląd Wschodni, rok 1, zeszyt 1, Warszawa 1991.
• Tulczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 611 .

Linki zewnętrzne

• Pałac w Tulczynie na filmie z drona, 2018.