Pałac w Załężu
nr rej. A/1473/92 z 8 lipca 1992 roku[1][2] | |
Pałac w Załężu od strony północnej | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | ul. Gliwicka 159, |
Typ budynku | budynek dworski dawnego folwarku |
Styl architektoniczny | |
Kondygnacje | 2 |
Rozpoczęcie budowy | 1886 |
Ukończenie budowy | 1887 |
Ważniejsze przebudowy | 1905, 1933 |
Kolejni właściciele | spółka Georg von Giesches Erben |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
50°16′02,5867″N 18°59′29,8982″E/50,267385 18,991638 |
Pałac w Załężu (nazywany również Dworem) – neoklasycystyczny pałac położony przy ulicy Gliwickiej 159 w Katowicach, na terenie dzielnicy Załęże[1]. Stanowił on w przeszłości fragment założenia folwarcznego[3]. Pałac został wzniesiony w latach 1886–1887 i mieściła się w nim pierwotnie regionalna dyrekcja spółki Georg von Giesches Erben. W latach międzywojennych była siedzibą spółki Giesche, a obecnie prywatnego szpitala.
Historia
Istnienie załęskiego folwarku datuje się na wiek XVI wiek. W XIX wieku folwark należał do właścicieli wsi Załęże. Na terenie folwarku pałac wzniesiono w latach 1886–1887. Powstał on w miejscu dawnego, prawdopodobnie drewnianego budynku[3]. Nowy pałac został przebudowany w 1905 roku według projektu Georga i Emila Zillmanów (następne przebudowy w latach: 1924, 1925 i 1933)[1]. W pałacu dworskim od 1886 do 1945 roku mieściła się regionalna dyrekcja Spółki Akcyjnej Spadkobierców Georga von Giesche[4]. Od 1887 roku mieszkał tu generalny dyrektor spółki Georg von Giesches Erben – Friedrich Bernhardi, który w 1896 roku kierował stąd akcją ratowniczą w kopalni Cleophas (obecnie Kleofas)[5]. Po II wojnie światowej mieścił się tu Górniczy Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego, a w latach 50. XX w. przedszkole, które później przeniesiono do budynku obok. Pałac od 2007 roku, po zakupie przez spółkę Avimed, został odrestaurowywany, a po adaptacji pomieszczeń od 2009 roku działa w nim prywatny szpital[4].
Architektura i otoczenie
Budynek jest w stylu klasycystycznym. Posiada dwie kondygnacje, podpiwniczenie oraz poddasze. We wnętrzu obiektu znajduje m.in. się klatka schodowa ze zdobionymi balustradami oraz wielki żyrandol pochodzący z końca XIX wieku. Przed wejściem znajduje się specjalny podjazd dla pojazdów kołowych[3].
Przy pałacu mieści się park składający się z dwóch części oddzielonych ulicą Gliwicką: północnej – tam gdzie zlokalizowany jest dwór oraz południowej – obecny plac Józefa Londzina (nazywany również popularnie Gruszka placem). W pobliżu pałacu znajduje się przystanek tramwajowy oraz autobusowy Załęże Dwór[6].
Galeria
Przypisy
- ↑ a b c Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. [dostęp 2011-07-04]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2020-12-13] .
- ↑ a b c Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 36.
- ↑ a b Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 37.
- ↑ Michał Bulsa, Kim był Friedrich Bernhardi? (pol.) szopienice.org [dostęp 2017-10-15]
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
Bibliografia
- Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk: Domy i gmachy Katowic. Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2013. ISBN 978-83-63780-00-5.
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Katowice. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.30 N
- S: 50.125 N
- W: 18.885 E
- E: 19.125 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Ewkaa, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Budynek dworski dawnego folwarku z 1886 roku (tzw. Pałac w Załężu). Katowice, ul. Gliwicka 159, Katowice
Autor: Ewkaa, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Budynek dworski dawnego folwarku z 1886 roku (tzw. Pałac w Załężu). Katowice, ul. Gliwicka 159, Katowice
Historical coat of arms of Upper Silesia (Oberschlesien). The region is now in Poland and there exists the voivodship of Silesia, but it has different borders.
Katowice - Załęże. Pałac przy ul. Gliwickiej 159 w 1909 roku
Autor: Christophorus ex Silesia, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Katowice, ul. Gliwicka 159 - budynek dworski dawnego folwarku z 1886 roku, tzw. Pałac w Załężu (zabytek nr A/1473/92)
Symbol dworu do legendy mapy
Autor: Ewkaa, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Budynek dworski dawnego folwarku z 1886 roku (tzw. Pałac w Załężu). Katowice, ul. Gliwicka 159, Katowice
Willa Friedricha Wilhelma Grundmann w Katowicach.