Państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw

Państwa członkowskie WNP

Państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw – kraje byłego ZSRR uczestniczące w regionalnym ugrupowaniu integracyjnym. Państwami założycielskimi były Rosja, Białoruś i Ukraina, których prezydenci (odpowiednio – Borys Jelcyn, Stanisław Szuszkiewicz oraz Leonid Krawczuk) 8 grudnia 1991 podpisali układ białowieski. Na mocy protokołu z Ałma-Aty z 21 grudnia 1991 do WNP dołączyło jeszcze osiem państw: Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan. 9 grudnia 1993 WNP poszerzono o Gruzję, jednak kraj ten opuścił ugrupowanie 18 sierpnia 2009 roku[1]. Ukraina opuściła organizację na mocy dekretu prezydenta Petra Poroszenki z dnia 19 maja 2018 roku[2]. Obecnie WNP liczy zatem 10 państw. Szczególny jest jednak status Turkmenistanu, który nie ratyfikował dotychczas Statutu WNP[3].

Spośród postsowieckich republik członkami Wspólnoty Niepodległych Państw nie były jedynie Litwa, Łotwa i Estonia.

Statut Wspólnoty Niepodległych Państw (punkt 7) przewiduje przyznanie członkostwa każdemu państwu „podzielającemu cele i zasady Wspólnoty i przyjmuje na siebie zobowiązania statutu”. Warunkiem przystąpienia nowego państwa jest jednomyślna zgoda dotychczasowych członków. Zapis jest o tyle ważny, gdyż oznacza że WNP w sensie członkostwa wykraczać może poza obszar byłego Związku Radzieckiego. W 2008 Afganistan wystosował swoją chęć członkostwa w WNP, obecnie uczestniczy on jako obserwator w Zgromadzeniu Parlamentarnym WNP (jest to zgodne z punktem 8 Statutu WNP, który dopuszcza za zgodą Rady Głów Państw w posiedzeniach organów WNP mogą partycypować przedstawiciele innych państw w charakterze obserwatorów). W latach 90. swoją chęć członkostwa w WNP wyraziły również tzw. nieuznawane przez społeczność międzynarodową podmioty jak np. Abchazja, Krym, Czeczeńska Republika Iczkerii, Tatarstan czy Naddniestrze. W praktyce państwa członkowskie odrzuciły powyższe prośby, obawiając się nasilenia ruchów separatystycznych chcących wykorzystać członkostwo w WNP jako de facto uznanie w prawie międzynarodowym.

Państwa członkowskie

PaństwoData podpisania
układu
białowieskiego lub
protokołu z
Ałma-Aty
Data ratyfikacji
układu
białowieskiego lub
protokołu z
Ałma-Aty
Data ratyfikacji
Statutu WNP
Członkostwo w OUBZ
 Armenia21 grudnia 199118 lutego 199216 marca 1994T
 Azerbejdżan21 grudnia 199124 września 199314 grudnia 1993N[a]
 Białoruś8 grudnia 199110 grudnia 199118 stycznia 1994T[b]
 Kazachstan21 grudnia 199123 grudnia 199120 kwietnia 1994T
 Kirgistan21 grudnia 19916 marca 199212 kwietnia 1994T
 Mołdawia21 grudnia 19918 kwietnia 199427 czerwca 1994N
 Rosja8 grudnia 199112 grudnia 199120 lipca 1993T
 Tadżykistan21 grudnia 199126 czerwca 19934 sierpnia 1993T
 Turkmenistan21 grudnia 199126 grudnia 1991N
 Uzbekistan21 grudnia 19911 kwietnia 19929 lutego 1994T[c]

Zobacz też

Uwagi

  1. Przystąpił do Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym 24 września 1993 roku, ale nie był sygnatariuszem Protokołu o przedłużeniu Układu o bezpieczeństwie zbiorowym z 2 kwietnia 1999 w związku z czym nie jest już członkiem Organizacji.
  2. Przystąpiła do Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym 31 grudnia 1993.
  3. Był sygnatariuszem Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym z 15 maja 1992 roku, ale nie był sygnatariuszem Protokołu o przedłużeniu Układu o bezpieczeństwie zbiorowym z 2 kwietnia 1999. Powrócił jednak do Organizacji 17 sierpnia 2006 roku.

Przypisy

  1. Gruzja ostatecznie wyszła z WNP. wp.pl, 2010-08-18. [dostęp 2010-01-18].
  2. Poroshenko signs decree on final termination of Ukraine’s participation in CIS statutory bodies. unian.info, 2018-05-19. [dostęp 2019-01-17].
  3. Adam Eberhardt, Agnieszka Guryn: Wspólna Przestrzeń Gospodarcza (Rosja, Ukraina, Białoruś, Kazachstan). pism.pl, 2010-08-18. [dostęp 2010-01-18].

Bibliografia

  • Maciej Raś, Agata Włodkowska: Bezpieczeństwo obszaru WNP. W: Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 334. ISBN 978-83-60501-92-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie