Państwowa Inspekcja Pracy

Państwowa Inspekcja Pracy

Siedziba PIP przy ul. Barskiej 28/30 w Warszawie
Państwo	Polska
Data utworzenia	3 stycznia 1919
Główny Inspektor Pracy	Katarzyna Łażewska-Hrycko
Zastępca	Małgorzata Dziemińska Jarosław Leśniewski Dariusz Mińkowski
Budżet	321,44 mln zł (2017)[1]
Zatrudnienie	2444 (2017)[2]
Adres
ul. Barska 28/30 02-315 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Państwowa Inspekcja Pracy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Państwowa Inspekcja Pracy
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Państwowa Inspekcja Pracy
52°13′09,19″N 20°58′36,83″E/52,219219 20,976897
Strona internetowa

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) – polski organ nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.

Siedziba PIP znajduje się przy ul. Barskiej 28/30 w Warszawie.

Kierownictwo^[3]

• Katarzyna Łażewska-Hrycko – Główny Inspektor Pracy od 10 lutego 2021^[4]
• Jarosław Leśniewski – zastępca Głównego Inspektora Pracy od 26 listopada 2020^[5]
• Dariusz Mińkowski – zastępca Głównego Inspektora Pracy od 24 lutego 2017
• Małgorzata Dziemińska – zastępca Głównego Inspektora Pracy od 24 marca 2022

Historia

Państwowa Inspekcja Pracy została powołana dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego 3 stycznia 1919^[6]. Pierwszym Głównym Inspektorem Pracy był Franciszek Sokal, a jego następca, Marian Klott piastował to stanowisko od 1920 do wybuchu II wojny światowej.

W czasie okupacji inspekcja pracy została włączona do niemieckiego urzędu pracy (Arbeitsamt).

Po wojnie Państwowa Inspekcja Pracy była stopniowo odbudowywana, m.in. dzięki zaangażowaniu Głównego Inspektora Henryka Altmana.

Główni inspektorzy pracy

Na podstawie materiału źródłowego^[7]

• 1919–1920 – Franciszek Sokal
• 1920–1939 – Marian Klott
• 1944–1952 – Henryk Altman
• 1952–1954 – Edmund Żebrowski
• 1954–1966 – Zdzisław Wierzbicki
• 1967–1987 – Henryk Kowalski
• 1987–1990 – Jan Laskowski
• 1990–1999 – Tadeusz Sułkowski
• 1999–2002 – Tadeusz Zając
• 2002–2006 – Anna Hintz
• 2006–2008 – Bożena Borys-Szopa
• 2008–2011 – Tadeusz Zając
• 2011–2012 – Anna Tomczyk
• 2012–2016 – Iwona Hickiewicz
• 2016–2017 – Roman Giedrojć
• 2017–2020 – Wiesław Łyszczek
• 2020^[8]–2021^[9] – Andrzej Kwaliński
• od 2021 – Katarzyna Łażewska-Hrycko^[4]

Struktura i działalność

W skład Państwowej Inspekcji Pracy wchodzą Główny Inspektorat Pracy (GIP), 16 inspektoratów okręgowych oraz Ośrodek Szkolenia PIP we Wrocławiu.

Zadaniem Państwowej Inspekcji Pracy jest kontrolowanie zakładów pracy i nadzorowanie przestrzegania przepisów z zakresu prawa pracy oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy np. czy pracodawca wywiązuje się z ciążących na nim obowiązków (wynagrodzenie za pracę, czas pracy, urlopy, ochrona praw kobiet, zatrudnionych osób niepełnosprawnych i młodocianych, a także szeroko rozumianych wymagań bhp). Inspektorzy analizują także przyczyny wypadków w pracy (ciężkich, śmiertelnych, zbiorowych), o których pracodawca ma obowiązek poinformować PIP. Niepoinformowanie o takich wypadkach PIP może być podstawą do ukarania przez inspektora pracy.

W przypadku stwierdzenia łamania praw pracowniczych inspektorzy pracy mogą nałożyć mandat, kierować wnioski o ukaranie do sądów rejonowych, powiadamiać prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, wydawać decyzje administracyjne o grzywnach na podstawie ustawy o czasie pracy kierowców. Grzywna może wynosić minimum 1000 zł, maks. 30 tys. zł.

Co roku Główny Inspektor Pracy przedstawia Sejmowi sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy^[10]. Dokument jest publikowany w postaci druku sejmowego.

W przypadku drastycznego łamania przepisów bhp, lub gdy występuje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników, Okręgowy Inspektor Pracy może nakazać zaprzestania działalności zakładu pracy. W przypadku, gdy zostaną naruszone przepisy BHP, inspektorzy w czasie kontroli nakazują usunięcie stwierdzonych uchybień w określonym w nakazie terminie lub natychmiastowo. Takie kontrole mogą być przeprowadzane o każdej porze dnia i nocy po uprzednim zawiadomienia pracodawcy o zamiarze wszczęcia kontroli^[11]. Brak uprawnień inspektorów do wykonania czynności sprawdzających i rozpoznawczych przed formalnym wszczęciem kontroli utrudnia udowodnienie nielegalnego zatrudnienia w przypadku złożenia fałszywych oświadczeń przez pracodawcę, że pracownicy właśnie rozpoczęli pracę, więc jeszcze mają czas na zawarcie umowy czy zgłoszenie do ZUS^[12].

Inspekcja udziela bezpłatnie porad w zakresie prawa pracy (porady osobiste i telefoniczne – szczegóły można znaleźć na stronach internetowych PIP). Kontroluje ponadto przestrzeganie przepisów w zakresie wprowadzania do obrotu maszyn, narzędzi itp. w zakresie podstawowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nowa ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy^[13], która weszła w życie 1 lipca 2007 przekazała inspekcji pracy dotychczasowe kompetencje wojewodów w zakresie kontrolowania legalności zatrudnienia obywateli polskich i obcokrajowców.

Nowelizacja art. 89a ustawy o transporcie drogowym (art. 37 pkt 6 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw)^[14] stanowi, że inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy dokonują kontroli w zakresie przewozu drogowego. W związku z powyższym uprawnieni do kontroli mają prawo nałożyć na wykonującego przewozy drogowe lub inne czynności związane z tym przewozem karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej, tak samo jak organy Inspekcji Transportu Drogowego.

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia

Wydatki i dochody Państwowej Inspekcji Pracy są realizowane w części 12 budżetu państwa^[15].

W 2017 wydatki PIP wyniosły 321,44 mln zł, a dochody 1,6 mln zł^[1]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 2444 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 7586,7 zł^[2].

W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Państwowej Inspekcji Pracy zaplanowano w wysokości 324,62 mln zł, a dochody 1,37 mln zł^[16].

Przypisy

Bibliografia

• Edward Kołodziejczyk: Inspekcja Pracy w Polsce 1919–1999. Warszawa: Kolpress, 2003. ISBN 83-88919-06-7.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Państwowej Inspekcji Pracy
• Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2019 roku (druk sejmowy nr 470)
• Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 81 dotycząca inspekcji pracy w przemyśle i handlu, przyjęta w Genewie 11 lipca 1947 r. (Dz.U. 1997 nr 72 poz. 450)
• Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 129 dotycząca inspekcji pracy w rolnictwie, przyjęta w Genewie 25 czerwca 1969 r. (Dz.U. 1997 nr 72 poz. 452)