Państwowa Służba Graniczna Ukrainy

Państwowa Służba Graniczna Ukrainy

Держа́вна прикордо́нна слу́жба Украї́ни

Logo
Flaga
Państwo	Ukraina
Data utworzenia	1 sierpnia 2003
Siedziba	Kijów, ul. Wołodymyrska 30
Komendant generalny	gen. Serhij Dejneko
Zatrudnienie	53 000 (2015)[1]
Położenie na mapie Kijowa Państwowa Służba Graniczna Ukrainy
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Państwowa Służba Graniczna Ukrainy
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Państwowa Służba Graniczna Ukrainy
50°27′04,1″N 30°30′54,4″E/50,451139 30,515111
Strona internetowa

Państwowa Służba Graniczna Ukrainy (ukr. Держа́вна прикордо́нна слу́жба Украї́ни, trans. Derżawna prykordonna służba Ukrajiny, ДПСУ, DPSU) – uzbrojona formacja, podlegająca Ministerstwu Spraw Wewnętrznych Ukrainy. Powołano ją w 1991 roku. Do jej podstawowych zadań należy zapewnianie nienaruszalności granicy państwowej Ukrainy oraz ochrona jej suwerenności na obszarze jej wyłącznej strefy ekonomicznej^[2].

Historia

Potrzeba posiadania wyspecjalizowanej formacji do ochrony granic pojawiła się wraz z uzyskaniem niepodległości przez Ukrainę w 1991 roku. Od tego czasu Służba ta była aktywnym uczestnikiem w zapewnianiu bezpieczeństwa narodowego państwa w oparciu o prawo stanowione przez Radę Najwyższą, Rząd Ukrainy i prezydenta.

Wcześniej, przez krótki okres po wystąpieniu ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, zadania te wykonywał Państwowy Komitet Ochrony Granic Ukrainy.

Lata 2000–2003 to dla Służby Granicznej czas reform, a od 2014 roku wzmacniany jest jej komponent wojskowy, co ma zaadaptować formację do realiów konfliktu zbrojnego^[3].

Główne zadania

Do podstawowych zadań Państwowej Służby Granicznej Ukrainy należą:

• patrolowanie i zapewnienie porządku na granicy państwowej na lądzie, morzu, w powietrzu, na rzekach, jeziorach i innych zbiornikach wodnych, zapobieganie zmianom granicy,
• doskonalenie ochrony granic oraz umożliwienie bezpiecznego przepływu osób, pojazdów, towarów i innych nieruchomości oraz wykrywanie i powstrzymywanie nielegalnego przekraczania granicy,
• zabezpieczenie suwerenności Ukrainy w jej wyłącznej strefie ekonomicznej, gwarantowanie przestrzegania prawa w tej strefie przez podmioty narodowe, inne państwa i organizacje międzynarodowe,
• prowadzenie działalności wywiadowczej i analitycznej, pozyskiwanie informacji oraz prowadzenie działalności operacyjnej w celu zapewnienia bezpieczeństwa granicy państwowej,
• zwalczanie przestępczości zorganizowanej i walka z nielegalną migracją na granicy państwowej oraz wewnątrz państwa,
• udział w ochronie miejsc tymczasowego przebywania prezydenta i innych wysokich urzędników państwowych, dla których przewidziana jest ochrona,
• ochrona placówek dyplomatycznych Ukrainy poza jej granicami,
• koordynowanie współdziałania wojska i innych służb państwowych na polu ochrony granic^[4].

Struktura

Siedziba Państwowej Służby Granicznej w Kijowie

Centralnym organem Służby, który z ramienia Ministra Spraw Wewnętrznych koordynuje działalnością formacji i zapewnia wykonywanie jej zadań jest Administracja Państwowej Służby Granicznej Ukrainy. Działa ona w oparciu o prawodawstwo Ukrainy. Struktura Administracji prezentuje się następująco:

• Kierownictwo i Podrozdział Bezpośredniego Podporządkowania Szefowi Służby – odpowiedzialne m.in. za zapewnienie bezpieczeństwa wewnątrz Służby oraz za audyt wewnętrzny, informacja publiczna,
• Departament Działań Organizacyjno-Administracyjnych i Zabezpieczenia Analitycznego – działalność organizacyjno-administracyjna, zabezpieczenie dokumentacji i obiegu dokumentów, planowanie strategiczne i analiza ryzyka, działalność analityczno-informacyjna,
• Departament Ochrony Granicy Państwowej – uprawnienia operacyjne, kontrola graniczna (w tym granicy morskiej i powietrznej),
• Departament Prawa Międzynarodowego – współpraca międzynarodowa i integracja europejska, zabezpieczenia prawne, sprawy związane z cudzoziemcami,
• Departament Działań Operacyjnych – działalność operacyjna (z wykorzystaniem uprawnień dochodzeniowo-śledczych), walka z przestępczością zorganizowaną i terroryzmem,
• Departament Zasobów Ludzkich – działalność związana z mobilizacją na potrzeby Służby, rekrutacja, zarządzanie zasobami ludzkimi, organizacja szkoleń i zajęć edukacyjnych,
• Departament Uzbrojenia, Zabezpieczenia Technicznego i Łączności – poza sprawami uzbrojenia, wyposażenia i łączności, odpowiedzialny jest również za ochronę kryptograficzną informacji, zabezpieczenie informatyczne, ochronę systemu telekomunikacyjnego oraz fizycznych elementów systemów łączności,
• Departament Organizacji Działań Powszednich i Zabezpieczenia Socjalno-Humanitarnego – zaplecze socjalne, humanitarne, moralne i psychologiczne dla funkcjonariuszy, ochrona zdrowia,
• Departament Zabezpieczenia Logistycznego – zabezpieczenie materiałowe, budownictwo
• Departament Finansowo-Ekonomiczny
• Wyspecjalizowane centra Służby^[5]

Struktura terenowa

Ukraiński znak graniczny

Naszywka mundurowa

(c) President.gov.ua, CC BY 4.0

Dzień Państwowej Służby Granicznej Ukrainy w Kijowie, 2018

Państwowa Służba Graniczna Ukrainy funkcjonuje w ramach tzw. zarządów regionalnych. W ich ramach podstawową jednostką organizacyjną jest tzw. zagon – rodzaj pododdziału, jaki funkcjonuje m.in. na Ukrainie i w Rosji^[6].

Wschodni Zarząd Regionalny^[7]

Swoją siedzibę ma w Charkowie. Obejmuje 1934,5 km granicy, w tym 1541,5 km na lądzie, 261 km na rzekach oraz 132 km na Morzu Azowskim. Granice te przebiegają przez obwody doniecki, ługański, charkowski i sumski. W związku z konfliktem na wschodniej Ukrainie, Służba Graniczna nie kontroluje 461,2 km granicy w obwodach donieckim i ługańskim. Odcinek ten znajduje się pod kontrolą prorosyjskich separatystów. W skład Zarządu wchodzą:

• Doniecki Zagon Graniczny,
• Ługański Zagon Graniczny,
• Charkowski Zagon Graniczny,
• Sumski Zagon Graniczny,
• Charkowska Samodzielna Eskadra Lotnictwa,
• Mariupolski Zagon Ochrony Morskiej,
• Szpital Wschodniego Zarządu Regionalnego PSGU w Charkowie.

Dowódcą Zarządu jest gen. mjr Serhij Bidyło.

Północny Zarząd Regionalny^[8]

Swoją siedzibę ma w Żytomierzu. Obejmuje 1358,6 km granicy, w tym 985,7 km na lądzie, 370,7 km na rzekach oraz 2,2 km na jeziorach. Są to granice z Polską, Białorusią i Federacją Rosyjską. W jego skład wchodzą:

• Czernihowski Zagon Graniczny,
• Żytomierski Zagon Graniczny,
• Łucki Zagon Graniczny.

Dowódcą Zarządu jest gen. mjr Wałerij Kurnikow.

Zachodni Zarząd Regionalny^[9]

Swoją siedzibę ma we Lwowie. Obejmuje 1267 km granicy, w tym 945,3 km na lądzie (w tym 368,7 km w górach) oraz 322,1 km na rzekach. Są to granice z Polską, Słowacją, Węgrami, Rumunią i Mołdawią. Przebiegają one przez obwody wołyński, lwowski, zakarpacki, iwanofrankiwski oraz czerniowiecki. W jego skład wchodzą:

• Lwowski Zagon Graniczny,
• Mostowski Zagon Graniczny,
• Mukaczewski Zagon Graniczny,
• Czopski Zagon Graniczny,
• Czerniowiecki Zagon Graniczny,
• Klinika Medycyny Wojskowej PSGU we Lwowie,
• Kynologiczne Centrum Szkoleniowe PSGU.

Dowódcą Zarządu jest gen. mjr Wołodymyr Jehorow.

Południowy Zarząd Regionalny^[10]

Swoją siedzibę ma w Odessie. Obejmuje 1507,007 km granicy, w tym 819,549 km na lądzie, 396,258 km na rzekach, 32,7 km na jeziorach oraz 258,5 km na morzu. Są to granice z Mołdawią i Rumunią. W jego skład wchodzą:

• Odeski Zagon Graniczny,
• Odeski Zagon Ochrony Morskiej,
• Podilski Zagon Graniczny,
• Białogrodzki Zagon Graniczny,
• Izmaiłski Zagon Graniczny,
• Mohylowski Zagon Graniczny,
• Odeska Samodzielna Eskadra Lotnictwa,
• Klinika Medycyny Wojskowej PSGU w Odessie,
• Izmaiłski Zagon Szkoleniowy Ochrony Morskiej.

Dowódcą Zarządu jest gen. por. Serhij Kosik.

Azowsko-Czarnomorski Zarząd Regionalny^[11]

Swoją siedzibę ma w Chersoniu. Obejmuje obwody mikołajowski, chersoński oraz zaporoski. Odpowiada również za ochronę granicy z zaaneksowanym przez Federację Rosyjską Krymem. W skład Zarządu wchodzą:

• Berdiański Zagon Graniczny,
• Chersoński Zagon Graniczny.

Dowódcą Zarządu jest płk Andrij Ihnatiew.

Dowódcy PSGU

• 1992 – 1994 gen. armii Wałerij Hubenko^[12]
• 1994 – 1999 gen. płk Wiktor Bannych^[13]
• 1999 – 2001 gen. płk Borys Ołeksijenko^[14]
• 2001 – 2014 gen. Mykoła Łytwyn^[15]
• 2014 – 2017 gen. Wiktor Nazarenko^[16]
• 2017 gen. por. Petro Cyhykał^[17]

Współpraca międzynarodowa

Okręt PSGU Hryhorij Hnatenko podczas manewrów Sea Breeze 2016

• Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie – Służba Graniczna jest przez władze ukraińskie wyznaczona do wykonywania zobowiązań Ukrainy wynikających z punktu 9. Kompleksu działań na rzecz realizacji porozumień mińskich, który przewiduje przywrócenie kontroli nad granicą ukraińsko-rosyjską, w związku z czym ściśle współpracuje z OBWE^[18][19],
• Straż Graniczna Rzeczypospolitej Polskiej – na granicy z Polską działają dwa punkty konsultacyjne, umożliwiające szybką wymianę informacji dotyczących zdarzeń granicznych; przeprowadzane są wspólne patrole; przyjmowane są roczne plany współdziałania; istnieją zaawansowane formy wymiany informacji statystycznych i analitycznych; rozwijana jest współpraca operacyjno-śledcza i szkoleniowa; celem tej współpracy jest pomoc w przekształceniu PSGU w nowoczesną formację graniczną^[20],
• Unia Europejska^[21][22][23]:
  • W ramach programów pomocy technicznej zaimplementowano pięć projektów dla PSGU, dotyczących m.in. rozbudowy infrastruktury, rozwoju jej możliwości jej jednostek, rozwój instytucjonalny; w ich ramach Służba pozyskała m.in. samochody patrolowe, quady, motocykle, przenośne termowizory i czujniki ruchu,
  • Programy Współpracy Transgranicznej: Rumunia-Mołdawia-Ukraina, Polska-Białoruś-Ukraina, Węgry-Słowacja-Rumunia-Ukraina,
  • Wsparcie dla polityki zarządzania granicą na Ukrainie – w ramach tego programu PSGU i Państwowa Służba Celna Ukrainy uzyskały 66 milionów euro w latach 2011–2017,
  • Partnerstwo Wschodnie – w ramach tego programu PSGU pozyskała sprzęt do ochrony granic, zorganizowano Centrum Kontaktu Wirtualnego na granicy ukraińsko-białoruskiej na przejściu granicznym,
  • Wsparcie dla Państwowej Służby Granicznej Ukrainy w dalszej implementacji zasad zarządzania granicą, w szczególności na polu kontroli dokumentacji oraz identyfikacji skradzionych pojazdów – współpraca formacji ochrony granic z Niemiec, Litwy i Polski na rzecz PSGU,
• Stany Zjednoczone Ameryki Północnej^[24][25]:
  • W ramach siedmiu programów pomocy technicznej Stany Zjednoczone wspierają Ukrainę w walce z przemytem broni masowego rażenia i materiałów radioaktywnych oraz w rozwoju instytucjonalnym PSGU; pozyskano m.in. wozy opancerzone i pojazdy patrolowe, mundury, sprzęt ochrony osobistej, systemy nawigacyjne i komunikacyjne, sprzęt medyczny, materiały edukacyjne, systemy monitorowania promieniowania radioaktywnego, komputery i sprzęt multimedialny dla ośrodków edukacyjnych Służby oraz wybudowano obóz szkoleniowy,
  • Wsparcie i Pomoc Rządu Stanów Zjednoczonych dla Ukrainy – przekazanie sprzętu komunikacyjnego dla PSGU,
  • Szkolenia taktyczne dla jednostek specjalnych PSGU przeprowadzane przez jednostkę specjalną Urzędu Celnego i Ochrony Granic oraz jednostki DEA,
  • Program New Face of the Border – wsparcie reform w PSGU,
  • W ramach międzynarodowych cyklicznych manewrów morskich Sea Breeze okręty PSGU współdziałają z okrętami United States Navy.

Medale za służbę

• 

  25 lat

• 

  20 lat

• 

  15 lat

• 

  10 lat

Przypisy