Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach

Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach
gimnazjum / liceum ogólnokształcące
Ilustracja
Budynek gimnazjum w 1904
Państwo

 II Rzeczpospolita

Miejscowość

Brody

Adres

Wały Gimnazjalne

Data założenia

1817

Patron

Józef Korzeniowski

Położenie na mapie Polski w 1939 r.
50°04′57,00″N 25°09′05,04″E/50,082500 25,151400

Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach – polska szkoła z siedzibą w Brodach w okresie II Rzeczypospolitej, od 1938 o statusie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego.

Budynek gimnazjum w 2013

Historia

Pierwotnie w okresie zaboru austriackiego została założona prywatna trzyletnia szkoła realna w 1817 pod nazwą Israelitische Realschule[1][2]. Szkoła była prowadzona przez gminę izraelicką, aczkolwiek uczyli się w niej również Polacy i Rusini, zaś wykładano głównie przedmioty handlowe[2].

W 1853 wyznaniowa dotychczas placówka została upaństwowiona i przemianowana w trzyklasową państwową szkołę realną (K. K. Vollständige 3-klasssige Unterrealschulle in Brody), a utrzymanie szkoły i wynagradzanie nauczycieli spoczywał odtąd na gminie miejskiej[2][1]. W 1865 szkoła została przekształcona w czteroklasowe niższe państwowe gimnazjum realne (K. K. Realgymnasium)[1][2]. W 1875 władze cesarskie wydały zgodę na utworzenie ośmioklasowego gimnazjum, z zastrzeżeniem spełnienia szeregu warunków[2]. Od 1878 działało wyższe gimnazjum typu klasycznego (niem. K. K. Real und Ober-Gymnasium in Brody)[1]. Pierwsze egzaminy maturalne zorganizowano w 1879[2]. W 1897 w szkole uczyło się 341 uczniów[2]. W 1881 podjęto budowę budynku szkoły (jeden z ww. warunków; projekt budynku wykonali Bronisław Bauer i Jan Doliński) i w tym czasie nadano jej nazwę patrona arcyksięcia Rudolfa: Realne i Wyższe Gimnazjum im. Rudolfa (K. K. Rudolfs Real– und Obergymnasium)[2]. W 1893 dotychczasowy program realny gimnazjum został zastąpiony typem klasycznym[2]. W 1904 na wniosek zastępcy burmistrza Brodów dr. Stanisława Rittela rada miejska przyjęła uchwałę o skasowaniu języka niemieckiego jako wykładowego w gimnazjum[3]. Od 1906/1907 wykładowy język niemiecki był stopniowo zastępowany przez język polski[1] (ostatnia matura w języku niemieckiej odbyła się w 1914)[2]. W 1914 gimnazjum liczyło 601 uczniów[2].

Gimnazjum mieściło się w należącym pierwotnie do gminy dwupiętrowym, obszernym budynku, który uległ uszkodzeniom podczas I wojny światowej (Brody znalazły się na linii frontu)[2]. W późniejszym czasie nauka w gimnazjum była utrudniona z uwagi na wojny Polaków z Ukraińcami i bolszewikami[2]. Z uwagi na trudności w odbudowie szkoły ze środków własnych gmina w 1920 przekazała gimnazjum na rzecz Skarbu Państwa i w tym roku ponownie prowadzono w nim naukę[4][2][5]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości władze II Rzeczypospolitej 31 grudnia 1920 zatwierdziły nazwę szkoły „Państwowe Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach”[6]. Od 1923 gimnazjum prowadzono w typie klasycznym, z językiem łacińskim od IV klasy[2]. W latach 20. szkoła mieściła się przy Wałach Gimnazjalnych[1]. W 1926 w gimnazjum prowadzono osiem klas w 14 oddziałach, w których uczyło się 460 uczniów płci męskiej oraz 74 uczennice[1].

Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego z 23 lutego 1937 „Państwowe Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach” zostało przekształcone w „Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach” (państwową szkołę średnią ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), a po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter męski, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie humanistycznym łączonym z przyrodniczym[7].

W czasach współczesnych budynek gimnazjum mieści się pod adresem ulicy Mychajło Kociubynskiego 10. Przed gmachem szkoły w 1984 odsłonięto pomnik przedstawiający zbiorowo popiersia pięciu absolwentów gimnazjum; przedstawieni zostali niepolscy wychowankowie szkoły: Joseph Roth, Osyp Rozdolski, Stepan Tudor, Iwan Trusz, Wasyl Szczurat.

Dyrektorzy

  • Wilhelm Gabrigel (1878–1881)[1]
  • Franciszek Adlof (1881–1896)[1][2]
  • Stanisław Librewski (1896-1903)[1][2]
  • Edward Schirmer (1903-1916)[1][2]
  • Franciszek Niewolak (II 1916-1927)[1][8][2]
  • Henryk Krzyżanowski (koniec lat 20.)[2]
  • Władysław Sołtysik (kierownik, początek lat 30.)[9]

Nauczyciele

Uczniowie i absolwenci

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 167.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Franciszek Niewolak: Krótki zarys historii gimnazjum państwowego w Brodach ze szczególnem uwzględnieniem ostatniego 10–cio lecia. W: Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1928/29. Brody: 1929, s. 1-4.
  3. ↑ Upadek posterunku hakatystycznego. „Nowości Illustrowane”. Nr 5, s. 6, 29 października 1904. 
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1920/21. Brody: 1921, s. 3-4.
  5. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1928/29. Brody: 1929, s. 8.
  6. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1920/21. Brody: 1921, s. 5.
  7. ↑ Państwowe licea i gimnazja w Okręgu Szkolnym Lwowskim. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 261, 30 czerwca 1938. 
  8. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu za rok szkolny 1927/28. Zbaraż: 1928, s. 4.
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1932/33. Brody: 1933, s. 3.
  10. ↑ Miejsce na ziemi.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Poland (1939) location map.png
(c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski — 1939 (marzec – wrzesień).
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
German gymnasium in Brody (1904).jpg
Niemieckie gimnazjum w Brodach
10 Kotsiubynskoho Street, Brody (02).jpg
Autor: Aeou, Licencja: CC BY-SA 4.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 46-203-0040
Nens escola.svg
Autor: Snubcube, Licencja: CC BY-SA 3.0
Senyal de nens a l'escola (from File:Nens_escola.png)