Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego

Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego
Ilustracja
Oddany przed 1930 gmach Urzędu
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1927
Rozformowanie1939
Dowódcy
Ostatnigen. bryg. Kazimierz Sawicki
Organizacja
Dyslokacjagarnizon Warszawa
PodległośćMinisterstwo Spraw Wojskowych

Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW) – instytucja w Wojsku Polskim w II Rzeczypospolitej.

Utworzony w 1927 r.[1] z inicjatywy Józefa Piłsudskiego. Zastąpił Naczelną Radę Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Urząd koordynował działalność urzędów i organizacji społecznych w zakresie podnoszenia kultury fizycznej oraz przysposobienia wojskowego. Współpracował z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Ministerstwem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[2].

Struktura organizacyjna i obsada personalna

Pokojowa obsada personalna urzędu w marcu 1939[3][a]
  • dyrektor urzędu – gen. bryg. Kazimierz Sawicki
  • zastępca dyrektora – ppłk piech. Stanisław II Klementowski
  • oficer ordynansowy – kpt. san. Józef Szeremeta
  • oficer do zleceń – mjr piech. Franciszek Orawiec †1940 Katyń
  • oficer do zleceń – mjr piech. Włodzimierz Stanisław Sekunda
  • oficer do prac specjalnych – kpt. adm. (piech.) Jan Franciszek Kryska
  • główny inspektor – ppłk piech. Ignacy Bobrowski
  • inspektor – mjr piech. Ryszard Józef Kłosiński
  • inspektor – mjr piech. Józef Julian Uhacz
  • szef wydziału ogólno-organizacyjnego – mjr adm. (piech.) Jan Cichocki
  • kierownik referatu ogólnego – kpt. piech. Wacław Franciszek Kuliszewski
  • kierownik referatu ewidencji personalnej – mjr adm. (piech.) Stanisław II Wójcik †1940 Katyń
  • kierownik referatu ds. specjalnych – mjr adm. (art.) Juliusz Stanisław Zdanowski †1940 Katyń
  • kierownik referatu prasy i propagandy – kpt. piech. Ludwik Edward Iskierko
  • szef wydziału PW – ppłk piech. Władysław Paweł Turyczyn
  • szef wyszkolenia – mjr piech. Henryk Otton Jiruszka (→ oficer sztabowy pstrz. piesz.)
  • kierownik referatu PW konnego – mjr kaw. kontr. Stanisław Młodzianowski
  • kierownik referatu PW specjalnego – kpt. piech. Tytus Stanisław Żychowski
  • kierownik referatu młodzieżowo-sportowego – kpt. adm. (piech.) Rafał Szuszkiewicz[b] †1940 Katyń
  • referent – kpt. piech. Edmund Ludwik Wojtal
Komenda Naczelna Legii Akademickiej
  • komendant naczelny LA - płk dypl. art. Tadeusz Roman Tomaszewski
  • zastępca komendanta - mjr dypl. piech. Edward Izydor Wojciechowski
  • szef sztabu - mjr piech. Zdzisław Szydłowski
  • szef wydziału ogólno-organizacyjnego - mjr piech. Walerian Tumanowicz
  • szef wydziału szkolenia - mjr piech. Józef Weisbach
  • szef wydziału studiów - kpt. adm. (piech.) Ludwik Szeląg
  • szef wydziału WF i Sportu – ppłk piech. Kazimierz Kierkowski
  • kierownik referatu opieki lekarskiej – kpt. lek. dr Marian II Grodzki †1940 Charków
  • kierownik programowego i studiów – kpt. piech. Piotr Laurentowski
  • kierownik referatu sportu – kpt. adm. (piech.) Marian Warmuzek †1940 Charków
  • kierownik referatu WF za granicą – mjr adm. (piech.) Franciszek Julian Znamirowski
  • kierownik referatu wyszkolenia – kpt. adm. (piech.) Piotr Zbigniew Ilkowski †1940 Katyń
  • szef wydziału zaopatrzenia – mjr int. Bolesław Franciszek Pogonowski
  • kierownik referatu budżetowego – kpt. int. Karol Mikołaj Godlewicz
  • referent – kpt. int. kontr. Kazimierz Grudziński
  • kierownik referatu materiałowego – kpt. int. Władysław II Grzeszkiewicz
  • referent – kpt. int. Czesław Boratyński
  • kierownik referatu cenzury – kpt. int. Ignacy Ziółkowski
Komenda Główna Związku Strzeleckiego
  • komendant główny ZS – płk piech. Józef Tunguz-Zawiślak
  • zastępca komendanta – ppłk piech. Stefan Leukos-Kowalski †1940 Katyń
  • szef sztabu – mjr piech. Marian Benedykt Janowski
  • inspektor terenowy – mjr dypl. piech. Antoni Franciszek Dąbrowski
  • inspektor terenowy – mjr piech. Stanisław Stawarz †1940 Katyń
  • inspektor terenowy – kpt. adm. (piech.) Stanisław II Zarębski †1944 Oflag VI B Dössel
  • inspektor terenowy – mjr piech. Karol Juliusz Jan Olechowski
  • kierownik referatu – kpt. adm. (san.) Marian Kurleto †1940 Katyń
  • kierownik referatu – kpt. adm. (piech.) Mieczysław Franciszek Marcinek
  • kierownik referatu – kpt. adm. (art.) Wojciech Bursa †1940 Katyń
Komenda Junackich Hufców Pracy
  • komendant główny JHP – płk adm. (piech.) Bogusław Kunc
  • zastępca komendanta – ppłk piech. Jan Michnowicz
  • szef sztabu – mjr piech. Władysław Czoch
  • inspektor główny – mjr piech. Michał Hurczyn †1940 Katyń
  • szef służby zdrowia – ppłk dr Władysław Marian Radziszewski
  • szef Wydziału ogólno-organizacyjnego – mjr piech. Stanisław II Liszka
  • kierownik referatu – kpt. adm. (piech.) Edward Marian Doskocil
  • kierownik referatu – kpt. int. Józef II Gołębiowski
  • szef wydziału wyszkolenia – mjr int. Jan Janik †1940 Katyń
  • kierownik referatu – kpt. piech. Marian Gawęda
  • kierownik referatu – kpt. łączn. Aleksander Severin
  • kierownik referatu – kpt. sap. Tadeusz II Marynowski
Komenda Główna Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny
  • oficer sztabowy do zleceń specjalnych – ppłk piech. Jan Świątecki †1940 Charków
  • kierownik referatu – kpt. adm. (piech.) Zygmunt Szerauc

Jednostki organizacyjne Przysposobienia Wojskowego

Okręgowe urzędy WFiPW[6]

Jednostki organizacyjne Przysposobienia Wojskowego w marcu 1939[7]

  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Warszawa (przy PUWFiPW) – kpt. adm. (piech.) Rafał Szuszkiewicz
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Lublin (przy 8 pp Leg.) – kpt. piech. Stefan Sauter
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Grodno (przy 81 pp) – kpt. adm. (piech.) Józef III Jabłoński
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Wilno (przy 6 pp Leg.) – kpt. piech. Jan Kabziński
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Łódź (przy 28 pp) – kpt. adm. (piech.) Jan III Konopacki
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Kraków (20 pp) – kpt. piech. Adam Lambert Budzyński
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Katowice (przy Rejonie WFiPW 23 DP) – kpt. adm. (piech.) Stanisław Juchnowicz
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Lwów (przy 40 pp) – kpt. adm. (piech.) Ludwik Wiśniewski
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Poznań (przy 58 pp) – kpt. piech. Jerzy Łapiński
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Toruń (przy 63 pp) – kpt. piech. Józef Telowski
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Brześć nad Bugiem (przy 82 pp) – kpt. adm. (piech.) Michał Wincenty Bidas
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Przemyśl (przy 38 pp) – kpt. piech. Jerzy Szatz
Morski Rejon WFiPW w Gdyni[8]
  • kierownik – płk dypl. piech. Józef Sas-Hoszowski
  • kierownik referatu zaopatrzenia – kpt. piech. Antoni Urbaniak
  • kierownik referatu organizacyjnego – kpt. piech. Jerzy Wierzbowski
  • kierownik referatu wyszkolenia – kpt. adm. (piech.) Stefan Śliwiński
  • 200 Obwód PW (Gdynia przy 2 mors. bs) – mjr piech. Stanisław Zaucha
  • 201 Obwód PW (Gdynia przy 2 mors. bs) – mjr piech. Władysław II Sikorski
  • 202 Obwód PW (Gdynia przy 1 mors. bs) – kpt. adm. (piech.) Adam Stefan Pasiewicz
  • 203 Obwód PW (Gdynia przy 2 mors. bs) – kpt. piech. Marian Antoni Mordawski
  • Okręgowy Ośrodek Wychowania Fizycznego Gdynia (przy 2 mors. bs) – p.o. kpt. adm. (piech.) Stefan Śliwiński
Urząd WFiPW KOP[9]

Uwagi

  1. ↑ Wykaz zawiera obsadę urzędu według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[4].
  2. ↑ kpt. adm. (piech.) Rafał Szuszkiewicz pełnił jednocześnie funkcję kierownika Okręgowego Ośrodka WF w Warszawie[5].

Przypisy

  1. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 stycznia 1927 r. w sprawie utworzenia Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, Rady Naukowej Wychowania Fizycznego, oraz Wojewódzkich, Powiatowych i Miejskich Komitetów Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (Monitor Polski 1927 Nr 26 Poz. 59), Rozporządzenie wykonawcze Ministra Spraw Wojskowych z 21 marca 1927 (M.P. z 1927 r. poz. 151) zmienione 4 sierpnia 1930 (M.P. 1930 nr 254 poz. 345). Rozporządzenie wykonawcze Ministra Spraw Wojskowych z 14 listopada 1929 r. (M.P. z 1929 r. poz. 651)
  2. ↑ Encyklopedia PWN ↓.
  3. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 444-445.
  4. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
  5. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 296, 444, 685.
  6. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 511, 513, 515, 517, 518, 520, 522, 524, 526, 528.
  7. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 670-685.
  8. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 914-915.
  9. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 919, 942-943.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Seat of PUWFiPW in Agrykola Park, Warsaw (1929-1930).jpg
Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego - siedziba oddana do użytku przed 1930.