Państwowy monitoring środowiska

Państwowy Monitoring Środowiska – (PMŚ) system powołany na podstawie Prawo o ochronie środowiska. Państwowy monitoring środowiska, według art. 23 ust. 2 ustawy – Prawo ochrony środowiska jest systemem:

  • pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska,
  • gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku.

Koordynatorem PMŚ jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Od 1 stycznia 2019 r. zadania związane z państwowym monitoringiem środowiska nie są już wykonywane przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska[1].

Czym jest Państwowy Monitoring Środowiska?

Państwowy monitoring środowiska (PMŚ) został utworzony ustawą z dnia 10 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2021 r. poz. 1070) w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska.

Obecnie obowiązujący program PMŚ na lata 2016 – 2020, obejmuje zadania wynikające z odrębnych ustaw, zobowiązań międzynarodowych oraz innych potrzeb wynikających ze strategii rozwoju oraz innych programów i dokumentów programowych.

Cele i zadania PMŚ

Jest to realizowane poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o:

  • przyczynach zmian zachodzących w środowisku,
  • występujących trendach jakości środowiska,
  • ocenie skuteczności zrealizowanych programów ochrony środowiska,
  • identyfikacji obszarów na których występują przekroczenia zanieczyszczeń,
  • powiązaniach przyczynowo skutkowych pomiędzy emisją a imisją mających na celu określenie zmian zachodzących w środowisku,
  • przewidywanych prognozach przy uwzględnieniu wskaźników rozwoju społeczno-gospodarczego kraju,
  • wytwarzanie informacji dla celów zarządzania środowiskiem,
  • monitorowania skuteczności działań i planowania w zakresie ochrony środowiska,
  • wytwarzanie danych i opracowywanie ocen niezbędnych do wypełnienia podpisanych i ratyfikowanych umów międzynarodowych przez Polskę, w szczególności obowiązków raportowania informacji o środowisku do Komisji Europejskiej, Europejskiej Agencji Środowiska które stanowią podstawę do zarządzania jakością środowiska na poziomie europejskim.

Informacje wytworzone za pośrednictwem PMŚ wykorzystywane są przez jednostki administracyjne w celu operacyjnego zarządzania środowiskiem za pomocą instrumentów prawnych, takich jak: postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, programy i plany ochrony środowiska jako całości i jego poszczególnych elementów, plany zagospodarowania przestrzennego.

Informacje wytworzone przez PMŚ wykorzystywane są również do celów monitorowania skuteczności działań i strategicznego planowania w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju na wszystkich poziomach zarządzania.

Cele PMŚ osiągane są dzięki:

  • wykonywaniu badań wskaźników charakteryzujących poszczególne elementy środowiska,
  • prowadzeniu obserwacji elementów przyrodniczych,
  • gromadzeniu i analizy wyników badań i obserwacji,
  • ocenie stanu i trendów zmian jakości poszczególnych elementów środowiska zgodnie z ustalonymi kryteriami,
  • identyfikację obszarów przekroczeń standardów jakości środowiska,
  • analizie przyczynowo-skutkowej,
  • opracowywaniu zestawień, raportów i ich udostępnianiu w formie drukowanej lub elektronicznej.

Struktura funkcjonalna PMŚ

System PMŚ składa się z trzech bloków: STAN, PRESJE, OCENY i PROGNOZY, różniących się istotnie pod względem funkcji jakie pełnią w systemie.

Podstawowym blokiem jest STAN ŚRODOWISKA, w ramach którego wytwarzane są dane, dotyczące stanu poszczególnych elementów środowiska, takich jak powietrze, wody, gleby, hałas, promieniowanie jonizujące, przyroda, pola elektromagnetyczne.

Blok EMISJE gromadzi dane o rodzajach zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, wód lub ziemi, niezbędnych do realizacji celów PMŚ.

Dane gromadzone w ramach bloku OCENY I PROGNOZY, w ramach którego wykonywane są zintegrowane oceny i prognozy jakości środowiska, analizy przyczynowo-skutkowe wiążące istniejący stan środowiska z czynnikami kształtującymi ten stan, mającymi swoje źródło w działalności człowieka.

Przypisy

  1. ↑ Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1479)

Bibliografia

Linki zewnętrzne