Pacyficzny pierścień ognia

Pacyficzny Pierścień Ognia

Pacyficzny Pierścień Ognia, także: Okołopacyficzny Pas Sejsmiczny (ang. (Pacific) Ring of Fire, także: Circum-Pacific belt[1]) – strefa częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych, złożona z pasu rowów oceanicznych, łuków wyspowych i aktywnych wulkanów, która otacza niemal nieprzerwanie Ocean Spokojny na długości ok. 40 tys. km. W Pacyficznym Pierścieniu Ognia znajdują się 452 wulkany, i występuje tu ok. 90% wszystkich trzęsień ziemi na świecie.

Położenie

Pacyficzny Pierścień Ognia – złożony z rowów oceanicznych, łuków wyspowych i aktywnych wulkanów – otacza niemal nieprzerwanie Ocean Spokojny na długości ok. 40 tys. km[2].

Do Pacyficznego Pierścienia Ognia zaliczane są następujące obszary (od zachodu na wschód, zgodnie z ruchem wskazówek zegara):

Nowa ZelandiaRów Izu-Ogasawara (Bonin)Kalifornia
Rów KermadecRów RiukiuMeksyk
Rów TongaJaponiaRów Środkowoamerykański
Rów Bougainville’aRów JapońskiGwatemala
Rów SundajskiRów Kurylsko-KamczackiKolumbia
IndonezjaKamczatkaEkwador
Nowa GwineaAleutyPeru
FilipinyRów AleuckiRów Atakamski
Rów FilipińskiAlaskaChile
Rów MariańskiGóry Kaskadowe

Do „Pacyficznego Pierścienia Ognia” zaliczane są również Wyspy Galápagos oraz Hawaje, leżące wewnątrz pierścienia[3].

Geologia

Rozmieszczenie płyt tektonicznych

Cechą charakterystyczną są strefy subdukcji zarówno we wschodniej, jak i zachodniej części pierścienia[2]. Wzdłuż Ameryk pod płytę północnoamerykańską wchodzą płyty tektoniczne Nazca i kokosowa (przy czym płyta kokosowa wchodzi również pod płytę karaibską), także płyta Juan de Fuca i płyta pacyficzna[2]. Po stronie azjatyckiej płyta pacyficzna wchodzi pod płytę filipińską i płytę indoaustralijską na zachodzie i pod płytę antarktyczną na południu[2].

Równocześnie dno Pacyfiku przyrasta w strefach spreadingu na dnie oceanu (Grzbiet Wschodniopacyficzny). Obejmuje nieomal ciągły pas rowów oceanicznych wzdłuż wybrzeży obu Ameryk, wschodniej Azji oraz rowy Kermadec i Tonga, wzdłuż których znajdują się strefy wulkaniczne typowe dla stref subdukcji. Ponadto na Pacyfiku znajduje się szereg wulkanicznych łańcuchów górskich będących wynikiem plam gorąca[4]. Z uwagi na częste trzęsienia ziemi strefę nazywany jest także Okołopacyficznym Pasem Sejsmicznym (ang. Circum-Pacific belt)[5][1].

W „Pierścieniu Ognia” znajdują się 452 wulkany[2], w tym większość czynnych wulkanów Ziemi[6][7], i występuje tu ok. 90% wszystkich trzęsień ziemi na świecie[2][1]. Leżą tu m.in. takie wulkany jak Pinatubo, Fudżi, Mount St. Helens czy Paricutín[2]. Doszło tu do największych wybuchów wulkanów, trzęsień ziemi i związanych z nimi kataklizmów w historii, m.in. w 1815 roku odnotowano najpotężniejszą erupcję w XIX w. – wybuch wulkanu Tambora w Indonezji[8], a w 1960 roku u wybrzeży Chile – najsilniejsze w historii trzęsienie ziemi – wielkie trzęsienie chilijskie o magnitudzie 9,5 w skali Richtera[9].

Przypisy

  1. ↑ a b c United States Geological Survey: Earthquake Glossary: Ring of Fire. [w:] earthquake.usgs.gov [on-line]. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Ring of Fire. W: Michael Allaby: A Dictionary of Geology and Earth Sciences. Oxford: Oxford Uinveristy Press, 2013, s. 499. ISBN 978-0-19-107895-8. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
  3. ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xvii. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
  4. ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xix. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
  5. ↑ John P. Rafferty: Plate Tectonics, Volcanoes, and Earthquakes. The Rosen Publishing Group, 2010, s. 279–280. ISBN 978-1-61530-106-5. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
  6. ↑ "Ring of Fire". W: Alexander E. Gates, David Ritchie: Encyclopedia of Earthquakes and Volcanoes. Infobase Publishing, 2006, s. 216. ISBN 978-0-8160-7270-5. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
  7. ↑ Magdalena Pańczyk. ERUPCJE WULKANICZNE — FORMY I PRODUKTY. „Kosmos”. 60 (3-4), s. 219–225, 2011. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika. [dostęp 2018-01-15]. (pol.). 
  8. ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xxii–xxiv. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
  9. ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xviii. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Pacific Ring of Fire.svg
Volcanic arcs and oceanic trenches partly encircling the Pacific Basin form the so-called Pacific Ring of fire, a zone of frequent earthquakes and volcanic eruptions. The trenches are shown in blue-green. The volcanic island arcs, although not labelled, are parallel to, and always landward of, the trenches. For example, the island arc associated with the Aleutian Trench is represented by the long chain of volcanoes that make up the Aleutian Islands. (SVG version of File:Pacific_Ring_of_Fire.png, recreated by Gringer using WDB vector data using code mentioned in File:Worldmap_wdb_combined.svg.)
Plyty tektoniczne.svg
The key principle of plate tectonics is that the lithosphere exists as separate and distinct tectonic plates, which float on the fluid-like (visco-elastic solid) asthenosphere. The relative fluidity of the asthenosphere allows the tectonic plates to undergo motion in different directions. This map shows 15 of the largest plates. Note that the Indo-Australian Plate may be breaking apart into the Indian and Australian plates, which are shown separately on this map.